Analiza polityczna 11.03.2010, St. licencjackie


Giertych oskarża Kaczyńskiego,

czyli „skowyt z politycznego niebytu”

I. Teoria podmiotowości politycznej

Aktorzy

1. Kto jest uczestnikiem sytuacji politycznej?

Roman Giertych

Jarosław Kaczyński

Rząd Jarosława Kaczyńskiego

2. Jakie są główne cechy charakteryzujące aktorów?

Roman Giertych - bezkompromisowy, nieustępliwy, zarozumiały, pewny siebie, wrogi w stosunku do PiS-u, skrajny, radykalny, zdeterminowany, arogancki, pozbawiony zaplecza politycznego, podstępny, interesowny, sprytny, mściwy, kreujący się na patriotę oraz obrońcę ojczyzny.

Jarosław Kaczyński - pewny siebie, uparty, powściągliwy, prowokujący, ma zaplecze polityczne.

3. Kto podejmuje decyzje w imieniu aktorów?

W głównej mierze aktorzy sami podejmują decyzje. Roman Giertych nie jest już prezesem Ligi Polskich Rodzin, więc działa we własnym imieniu. Jarosław Kaczyński działa w porozumieniu ze swoją partią i doradcami.

II. Behawioralizm

Bodźce i reakcje

4. Jakie są najważniejsze powody uczestniczenia aktorów w sytuacji politycznej?

Roman Giertych -pozywa Jarosława Kaczyńskiego o zniesławienie, chce udowodnić, że rząd Kaczyńskiego zbierał materiały na polityków ówczesnej koalicji i opozycji, chce zdyskredytować Kaczyńskiego. Domaga się przeprosin we wszystkich ważniejszych mediach. Możliwe, że chce wrócić do polityki, wypromować swoją osobę, poprawić swój wizerunek jako osoby wiarygodnej, zwalczającej nadużycia władzy. W jego działaniach można dostrzec chęć przypodobania się Platformie Obywatelskiej, co może w przyszłości wiązać się z chęcią wstąpienia w jej szeregi, mimo tego, że oficjalnie odżegnuje się od takiej deklaracji.

Oprócz pozwu cywilnego Roman Giertych złożył także akt oskarżenia przeciwko Jarosławowi Kaczyńskiemu po to, by udostępnić dokumenty z postępowań karnych, a także aby zwolnieni byli
z tajemnicy państwowej wskazywani przez niego świadkowie np. prokurator Marek Wełna.

Jarosław Kaczyński - poinformowanie o posiadaniu wiedzy dyskredytującej Radosława Sikorskiego, oskarżenie o gromadzenie materiałów na polityków koalicji i opozycji, chęć oczyszczenia się
z zarzutów, utrzymania swojej pozycji, i udowodnienia R. Giertychowi kłamstwa.

5. Jakie bodźce z otoczenia oddziałują na aktorów?

III. Instytucjonalizm

Kontekst instytucjonalny/struktura

6. Jakie są instytucjonalne - formalne i nieformalne - uwarunkowania sytuacji politycznej?

- Pozew - pismo procesowe wszczynające proces cywilny, zawierające powództwo (skonkretyzowane żądanie określonego zachowania wysunięte przez składającego - powoda przeciwko określonej osobie - pozwanemu) oraz uzasadnienie przytaczające okoliczności faktyczne na poparcie powództwa.

- Kodeks cywilny - art. 6 i art.24 - Roman Giertych 19.02.2010 roku złożył pozew cywilny
o naruszenie jego dóbr osobistych; na gruncie prawa cywilnego obowiązuje generalna zasada domniemania bezprawności naruszenia dóbr osobistych.

„Art. 6. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.”

„Art. 24. § 1.  Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści
i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach,
w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.”

- Kodeks karny - art. 212 par. 2, tj. o zniesławienie za pomocą środków masowego przekazu - „Art. 212. § 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku.

§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.”

- Tryb oskarżenia prywatnego - pokrzywdzony musi sam wnieść akt oskarżenia do sądu, sam też występuje w roli prokuratora, sam musi zebrać dowody, udowodnić winę sprawcy, np. w sprawach
o zniesławienia - akt oskarżenia został złożony przez R. Giertycha 02.03.2010 roku

-Wniosek o uchylenie immunitetu poselskiego - Wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie posła
do odpowiedzialności karnej w sprawie o przestępstwo ścigane
z oskarżenia PRYWATNEGO składa oskarżyciel prywatny (adwokat/radca prawny), po wniesieniu sprawy do sądu. Po przekazaniu wniosku przez Marszałka Sejmu do Komisji Etyki Poselskiej, Marszałek powinien jednocześnie zawiadomić oskarżonego posła o treści wniosku. W zawiadomieniu powinno się poinformować posła o terminie, do którego może on złożyć oświadczenie o wyrażeniu zgody na pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej. Jeżeli poseł wyrazi takową zgodę, żadne inne czynności nie są przeprowadzane. Jeżeli poseł nie wyraziłby zgody: KEP winna zawiadomić posła
o terminie rozpatrzenia wniosku. Ponadto, KEP może żądać od sądu/odpowiedniego organu przed którym toczy się postępowanie udostępnienia akt postępowania. Poseł ma prawo przedstawić KEP wyjaśnienia i własne wnioski w tej sprawie w formie pisemnej bądź też ustnej. Gdy sprawa zostanie rozpatrzona przez KEP, powinna ona uchwalić sprawozdanie z propozycją przyjęcia/odrzucenia wniosku. Sejm może wyrazić zgodę na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej w drodze uchwały, większością BEZWZGLĘDNĄ (231 głosów) ustawowej liczby posłów.

Skład Sejmu : PO - 209, PiS - 166, LiD - 53, PSL - 31, MN - 1 . Aby wniosek nie został przegłosowany PiS powinien pozyskać 64 głosy inny partii, co wydaje się niemożliwe.

7. Jak podobny problem był rozwiązywany wcześniej?

Postępowanie sądowe o ochronę dóbr osobistych

  1. W roku 2008 r. Ludwik Dorn złożył pozew przeciwko Jarosławowi Kaczyńskiemu za
    „oszczercze pomówienia”. Przeprosin, złotówki dla siebie i 5 tys. zł na cel społeczny Ludwik Dorn żądał od Prezesa PiS za jego sugestie, jakoby nie płacił on alimentów. Ostatecznie Sąd Apelacyjny w Warszawie orzekł, że J. Kaczyński ma na własny koszt opublikować przeprosiny na pierwszej stronie Dziennika "Polska". Ponadto, ma zapłacić L. Dornowi symboliczną złotówkę zadośćuczynienia, wpłacić 5 tys. zł na organizację wdów i sierot po policjantach oraz zwrócić powodowi 850 zł jego kosztów procesu w I instancji oraz 1170 zł - w II instancji.

  1. Przesłuchanie posła P. Gosiewskiego przed komisją hazardową 12.02 2010 roku zaczęło się od jego oświadczenia, że 3 grudnia złożył w sądzie w Gdańsku pozew o ochronę dóbr osobistych, a w sądzie w Warszawie prywatny akt oskarżenia przeciwko posłowi Sławomirowi Neumannowi (PO) członkowi komisji. Były wicepremier zarzucił posłowi PO "rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji" i twierdził, że S. Neumann zasłania się immunitetem. Po przesłuchaniu, P. Gosiewski powiedział "Gazecie", że pozwał S. Neumanna za to, że ten w jednym z wywiadów stwierdził, iż w czasach rządów PiS "Gosiewski biegał po sejmie z projektem ustawy hazardowej".

  1. W 2008r. Zbigniew Ziobro miał zostać pozbawiony immunitetu za to, że ujawnił Jarosławowi Kaczyńskiemu jako osobie nieuprawnionej, materiały z postępowania ws. mafii paliwowej. Polityk sam zrzekł się immunitetu.

Natomiast w 2010r. Zbigniew Ziobro złożył wniosek o uchylenie immunitet Ryszardowi Kaliszowi za wypowiedź, iż Z. Ziobro takie materiały ujawniał. Sejmowa Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich opowiedziała się przeciwko uchyleniu

IV. Teoria racjonalnego wyboru

Preferencje i ich hierarchia

8. Jakie scenariusze wydarzeń są preferowane przez poszczególnych aktorów?

Obaj aktorzy liczą na wygranie procesu.

Roman Giertych chce udowodnić winę Jarosława Kaczyńskiego i uzyskać od niego przeprosiny, jednocześnie potwierdzając, iż nie kłamał w sprawie tych informacji. Roman Giertych chciałby również upublicznienia dowodów, co przyczyni się do osłabienia pozycji J. Kaczyńskiego i odsunięcia go od władzy, a przy tym umocnienia swojej pozycji, a w przyszłości przejęcia części elektoratu PiS. Jednocześnie chciałby zdobyć przychylność PO, a przez to pośredni wpływ na władzę.

Roman Giertych liczy na to, że nawet jeśli sąd skaże Jarosława Kaczyńskiego na niewysoką grzywnę, prokuratura będzie musiała wszcząć postępowanie dotyczące składania fałszywych zeznań przed komisją do spraw nacisków, przed którą J. Kaczyński zaprzeczył zbieraniu informacji niekorzystnych dla ówczesnej opozycji. Jeśli J. Kaczyński zostanie skazany i udowodni się mu składanie fałszywych zeznań, wtedy nie będzie mógł kandydować w wyborach.

J. Kaczyński liczy na jak najszybsze rozwiązanie sprawy, publiczne przeprosiny i oczyszczenie się
z zarzutów. Chciałby przez to wydarzenie wzmocnić swoją pozycję na scenie politycznej, poprawić wiarygodność, a jednocześnie uniemożliwić ewentualny powrót R. Giertycha do polityki. Ponadto,
J. Kaczyński liczy także na to, że sprawa ta nie wpłynie na wynik zbliżających się wyborów i nie osłabi też pozycji PiS. Prezes PiS chce również ośmieszyć PO , której zarzuca współpracę ze swoim byłym koalicjantem - LPR.

V. Realizm

Instrumenty i siła poszczególnych aktorów

9.Kto dysponuje i jakimi instrumentami w sytuacji politycznej?

R. Giertych :

J. Kaczyński:

10. Jaki jest stosunek sił poszczególnych uczestników sytuacji?

Silniejsza pozycja polityczna J. Kaczyńskiego wynika z funkcji jaką pełni, zaplecza politycznego, poparcia społecznego i większej popularności. R. Giertych z kolei jest politykiem, który nie budzi sympatii, co wiąże się z jego działalnością jako Ministra Edukacji Narodowej oraz przewodniczącego Ligi Polskich Rodzin.

Z drugiej strony przed sądem, który musi zachować bezstronność, wygra kandydat, który przedstawi silniejsze dowody. Na posiadanie dowodów przez R. Giertycha wskazuje wcześniejsza wypowiedź
J. Kaczyńskiego o posiadaniu informacji na temat R. Sikorskiego. Z drugiej jednak strony R. Giertych zadeklarował powołanie na świadków - Andrzeja Leppera oraz Janusza Kaczmarka. Czyli osób, które
podobnie jak on sam, za sprawą J. Kaczyńskiego utraciły wysoką pozycję. Wiarygodność zarówno
A. Leppera jak i J. Kaczmarka może być jednak ograniczona.

VI. POSTMODERNIZM

Dyskurs

11. Jakimi pojęciami operują poszczególni aktorzy?

Język emocjonalny, manipulacyjny, agresywny, wartościujący.

R. Giertych: główny zbieracz haków (o Kaczyńskim), polityka hakowa, zbieranie materiałów niepochlebnych, wykorzystywanie służb specjalnych, krwawa kampania, Kaczyński gra o życie, dziadek z Wehrmachtu to przy tym mały pikuś, proces, pozew, oskarżenie, przeprosiny, bezczelna, skandaliczna wypowiedź, rozpaczliwa próba obrony, Kaczyński się doigrał, będzie uciekał od procesu aż kurz pójdzie.

Kaczyński: kłamstwo, nie było żadnych teczek, insynuacje, propaganda, niebywały cynizm, brudna kampania wyborcza, żale, sensacje.

12. Jakie są linie argumentacyjne?

R. Giertych - o prawdziwości oskarżeń może zaświadczyć wiele osób m. in. A. Lepper, J. Kaczmarek. Gromadzenie informacji wiązało się z nadużywaniem władzy: wykorzystywaniem działalności służb specjalnych, dostępem do informacji niejawnych, chęcią posłużenia się nimi w czasie kampanii prezydenckiej. Istnienie takich materiałów potwierdza wypowiedź J. Kaczyńskiego o „pewnej wiedzy” na temat Radosława Sikorskiego. Były wicepremier twierdzi również, że PiS planowało zatrzymanie żony jednego z liderów PO - Grzegorza Schetyny. R. Giertych utrzymuje, że prokurator Wełna zeznawał w prokuraturze w Płocku, a także, że szukał informacji na opozycję - chce odtajnienia tych informacji.

J. Kaczyński - nigdy nie zajmował się gromadzeniem informacji, żadne teczki nie istnieją, oskarżenia R. Giertycha to być może tylko błędne wnioskowanie z ich wcześniejszych rozmów za czasów koalicji. R. Giertych współpracuje z PO, R. Giertych chce wstąpić do PO, jest to element wojny, którą D. Tusk wypowiedział po wybuchu afery hazardowej PiS-owi. Prezes PiS podkreślił, iż założeniem jego rządu było to, aby obywatele mieli informacje dotyczące osób publicznych i "nie byli traktowani jak dzieci".
J. Kaczyński powiedział również, że polityka jego rządu budziła "sprzeciw niekiedy potężnych grup interesu" - J. Kaczyński stara się więc przekonać, iż wszelka wiedza jaką zbierał, miała służyć obywatelom. Wszystkie oskarżenia w swoim kierunku nazywa brudną kampanią wyborczą.

VII. PROBABILIZM

Możliwe scenariusze przyszłości

13. Jaki jest możliwy rozwój wypadków?

  1. Głosowanie nad uchyleniem immunitetu

a) uchylenie immunitetu Kaczyńskiego

b) brak zgody na uchylenie immunitetu (najmniej prawdopodobne).

II. Wygrana Romana Giertycha

  1. Roman Giertych może wygrać proces karny i cywilny, co oznaczałoby, że Jarosław Kaczyński stojąc na czele rządu, gromadził informacje o innych politykach. W takiej sytuacji prokuratura wszczęłaby postępowanie dotyczące składania fałszywych zeznań przed komisją do spraw nacisków, przed którą to komisją Kaczyński zapewniał, iż nie zbierał „haków”. Składanie fałszywych zeznań przed komisją śledczą grozi bardzo poważnymi konsekwencjami - udowodnienie Kaczyńskiemu kłamstwa byłoby równoznaczne z pozbawieniem go możliwości kandydowania w wyborach.

  2. Wygrana Giertycha mogłaby otworzyć mu drogę powrotną do polityki, jako że dzięki wygranej wzmocniłby swoją pozycję, wiarygodność, a przy tym zdyskredytowałby PiS.