Animacja społeczno-kulturalna. Zagadnienia egzaminacyjne: odpowiedz
1 ASPEKT HISTORYCZNY- EWOLUCJA, FAZY, KIERUNKI.
ASK wyrosła na gruncie burzliwych zmian społecznych, gospodarczych, ekonomicznych i kulturowych we Francji. Niezmiernie mocno związała się z Oświatą Ludową i jej ideałami. Ze swej francuskiej macierzy wywędrowała do innych krajów.
W swej początkowej fazie, rozpoczętej na przełomie XIX i XX wieku skupiła się przede wszystkim na kwestiach szkolnictwa. Kierunek działań właśnie w tą stronę narzucił fakt, że w tym okresie wyraźnie konkurowały ze sobą ruch katolicki i laicki, do którego z czasem przyłączył się ruch protestancki i związkowy. Do tej pory monopol oświatowy leżał w rękach kleru. Kościół nie miał jakich kol wiek problemów w narzucaniu programu nauczania a edukacja klas niższych w dalszym ciągu znajdowała się w stanie krytycznym i niedopracowanym. Na tym etapie rolę animatora pełnił spontanicznie ksiądz i/lub nauczyciel. Początek XX wieku pokazuje, że taki autorytet jest niewystarczający w obliczu „pęknięcia” społeczeństwa, coraz bardziej anonimowego i zmasowanego. Dość wyraźnie można zauważyć, że postęp techniczny, i szerzej cywilizacyjny wymógł na oświacie potrzebę zmian. Zaczęły pojawiać się nowe instytucje organizujące zajęcia pozaszkolne i wolny czas, a co za tym idzie wzrosło zapotrzebowanie na świeże, odpowiednio wykształcone kadry osób które posiadałyby również powołanie do nawiązywania kontaktów, do pobudzania aktywności społeczno-kulturalnej.
Motorem ewolucji animacji okazały się w ów czas działania w obrębie: nurtu wyznaniowego ( skupiał przy sobie katolików i protestantów; dał podstawy pracy pomocnika socjalnego; często zakładał stowarzyszenia, np. YMCA, A.C.J.F, działające na rzecz klas niższych , poprawienia ich warunków życia; prowadzono kursy, konferencje, wykłady, ogniska kulturalno-wychowawcze ); w obrębie nurtu związkowej Oświaty Ludowej, której sztandarowe hasła i idee doskonale wpasowywały się w pojęcie animacji. Te założenia doskonale tłumaczyły ów nurt, który jak żaden inny dostrzegał klasę robotniczą, jej znaczenie dla funkcjonowania całego społeczeństwa. Zakładano w tym duchu Bursy Pracy, Uniwersytety ludowe, kształcące animatorów.
Kolejnym nurtem, który nakreślał ewolucję animacji był nurt laicki, rozwijający się intensywnie na przełomie XIX i XX wieku. Nawiązywał do racjonalizmu, haseł pozytywizmu i socjalizmu, w ten sposób zamierzał dążyć do demokratyzacji (również szkolnictwa).
Od swoich narodzin po dzień dzisiejszy animacja wiązana jest z kreatywnością i świeżością pomysłów, dlatego ogromny wpływ na kształt animacji miała działalności młodzieży. Ruchy młodzieżowe skupiały młodych ludzi czyniąc z nich świeżą pełną inicjatyw kadrę.
Wraz z końcem IIWŚ animacja weszła w kolejną fazę rozwoju. Nasiliły się dążenia do demokratyzacji szkolnictwa. Przedłużono obowiązek szkolny, wprowadzono jednolity system nauczania. Nadal bardzo silny był związek animacji z Oświatą Ludu, który dobitnie podkreślano szczególnie do końca lat sześćdziesiątych.
Lata 60' poszerzyły pole działania animacji czyniąc z niej swoistą i jedyną w swoim rodzaju dziedzinę.
Pod koniec lat 60' animacja przeszła w kolejną fazę swojego istnienia- stała się zjawiskiem odmiennym od Oświaty Ludowej. Świadczyło to o zmianach socjologicznych, o tworzeniu w działaniu wychowawczym i kulturalnym orientacji dużo bardziej neutralnej, która zwraca się do wszystkich klas a nie jedynie do klasy robotniczej.
KIERUNEK ROZWOJU ANIMACJI
Małgorzata Kopczyńska na podstawie konferencji, badań, i dostępnych materiałów pisze o drodze od praktyki społecznej do polityki animacji. Tłumaczy to na podstawie czterech koncepcji- filarów obrazujących kierunek ewolucji animacji. Są to:
- animacja jako sposób kształtowania zbiorowości, wspólnoty;
- animacja jako uczestnictwo i autokreacja;
- animacja jako wyzwolenie i emancypacja;
- animacja jako dziedzina o szerokim polu i terenie działań. W tym co obecnie szczególnie wazne wkroczyła na teren polityczny tworząc politykę kulturalną, odznaczającą się innowacyjnością kulturalna, przekształcaniem instytucji i dokonywaniem oceny.
Definicje animacji:
Etymologia terminu nawiązuje do łacińskich słów anima (dusza) i animo ( tchnąć, ozywić) i rzeczywiście, bo potocznie mówi się o animacji jako dziedzinie która ma tchnąć w zmasowane i anonimowe społeczeństwo „duszę”, wyrwać jednostki z izolacji i pobudzić je do aktywności społeczno-kulturalnej..
Wg Limbosa animacja ma właśnie tchnąć duszę, sens w zbiorowość, społeczeństwo i wywołac ożywienie, aktywność. Jest nastawiona ku przyszłości, ku zmianom. Nie matu osób tylo animujących i tylko animowanych- przenikają się.
Wg Shaw animacja „daje żucie”, pobudza do działań w sprawach bezpośrednio ich dotyczących, do autentycznego uczestnictwa w życiu społecznym.
Simonot określa animacje sektorem życia społecznego, którego działacze uznają za cel przekształcenia postaw i stosunków międzyjednostkowych oddziaływujac bezpośrednio na jednostki.
Hurstel podkreśla, że animacja jest sposobem przeobrażenia społecznego, ma tworzyć demokrację kulturalną.
TYPY ANIMACJI
Właściwa- cześciej wystepuje w teorii; wyróżnia ASK i uznaje jej odmienny charakter działania. W praktyce przejawia się nowatorskimi projektami opracowanymi przez specjalistów.
Para animacja- częściej występuje w praktyce; opiera się głównie na intuicji; wspomaga upowszechnianie kultury i edukacji kulturalnej.
Pseudoanimacja- wystepuje tylko w praktyce jako forma animacji pozornej, nmającej niewiele wspólnego z animacja własciwą.
2 ANIMATOR- FUNKCJE, TYPOLOGIA, DEFINICJE, STYLE I POSTAWY
Typologia motywacji:
Kolektywny- łączy zamiary osobiste z zamiarami zbiorowymi; jego samorealizacja i doskonalenie się są tożsame z doskonaleniem się zbiorowości; opiera się na wspólnym działaniu ze zbiorowością;
Relacyjny- od zamiarów osobistych oddziela zamiary zbiorowości; wychodzi od poznania własnej drogi rozwoju by poznać ją i dzięki temu jak najlepiej przysłużyć się zbiorowości;
Osobisty- wykorzystuje działania animacyjne dla własnych celów. Liczy się dla niego jego osobista wspinaczka po szczeblach kariery, władza i prestiż- animacja ma go do tego doprowadzić.
Typologia ról:
Sumienny- jest animatorem z powołania; swoją pracę traktuję na równi z misją kapłańską, której poświęca się bez reszty;
Macierzyński- podstawa jego działań jest miłość, którą przejawia poprzez niesienie pomocy, wspieranie innych, bycie do ich dyspozycji;
Personalista- pragnie uczynić jednostki, którym pomaga dojrzałymi, odpowiedzialnymi i autonomicznymi;
Inicjator- typ szczególnie określających młodych animatorów, którzy pełni zapału i pomysłów starają się wyrywać jednostki z letargu, pobudzać je do uczestnictwa społecznego i kulturalnego.
Typologia ideologiczna:
Kontroler- zajmuje najwyższe szczeble animacji, bedąc przeważnie decydentem, zarządzającym, rzecznikiem stowarzyszenia; może działać za wynagrodzeniem lub bezinteresownie co kompensuje sobie prestiżem i posiadaną władzą;
Wszechstronny- najbardziej narażony na manipulację typ animatora. To potocznie człowiek „dobrej woli”, który potrafi nawiązywać liczne kontakty z siłami , władzami i innymi podmiotami; jest typem ambitnym i pojednawczym;
Strateg- popularnie określa się go „bojownikiem” ze względu na swoją nie przekupność w dążeniu do celów
Statysta- to obserwator działań animacyjnych, nie miesza się w ogólniejsze sprawy, jest raczej widzem-filozofem, który potrafi działać bez względu na warunki;
Produkt- wykorzystuje animację w pokonywaniu własnych lęków i problemów; często bywa zrezygnowany;
Rezerwista- typ młodego animatora wprowadzanego przez starszych by w przyszłości lub w razie nagłej, nieoczekiwanej potrzeby ich zastapić;
Odrzucony- ambitny i pomysłowy jednak z wielu powodów izolowany typ animatora.
FUNKCJE ANIMATORA:
Rozbudzanie zainteresowań, ukazywanie ideałów i wzorców osobowych, upowszechnianie norm, wartości wytworów pobudzających twórczość; rozwija więzi osobowe, tworzy i integruje grupy, łączy przeszłość z przyszłością, uczy wykonywać lepiej prace codzienne, uczy korzystać z kultury ogólnej, kształci poczucie wartości i odrębności własnego środowiska.
STYLE ANIMACJI:
Styl autorytarny- dąży do przyjęcia przez grupę punktu widzenia animatora, który opiera się na własnej skali wartości, wskazuje cel, nie znosi sprzeciwu. Może mieć charakter despotyczny, manipulatorski, matriarchalny, paternalistyczny, autokratyczny;
Leseferyzm- właściwie wyklucza animatora pozostawiając swobodę działania grupie; bywa zgubny zwłaszcza dla młodzieży która w ten sposób traci jakie kol wiek autorytety;
Styl demokratyczny- animator pracujący w takim stylu skupia się na grupie i każdym z jej członków ją tworzących. Może mieć kilka odmian ( kooperacyjną kiedy to wszyscy członkowie grupy próbują rozwiązać problem a animator jest osobą która im to ułatwia, stara się eliminować lęki, odkrywać potrzeby grupy; odmiana wyjaśniania i katalizy kiedy to animator-terapęuta ma możliwość uświadomienia sobie przeżyć członków grupy, prowadzi z nimi dyskusje by rozwiązać problemy; odmiana półdyrektywna w przypadku gdy animator decyduje o formie a grupie pozostawia swobodę w kwestiach treści; odmiana niedyrektywna- animator wpływa na treść nie interweniuje w kwestii formy rozwiązań problemów).
POSTAWY:
Oceniająca- animator wydaje sądy wartościujące, często moralne. Powoduje tym samym kompleksy, blokady i izolację;
Decyzyjna- sugeruje, ukierunkowuje, daje polecenia, czyli zawsze wywiera wpływ na decyzję innych;
Podtrzymująca- pomaga, ośmiela, podtrzymuje innych w trudnej sytuacji; to postawa konieczna w życiu grupowym w razie przeżywania przez jej członków trudnych chwil.
Badawcza- umożliwia zapytywanemu uświadomienie sobie znaczenia jego problemu.
Interpretacyjna-to tłumaczenie w formie bardzo osobistej.
Rozumiejąca- polega na uchwyceniu trudności drugiego człowieka i przyjęciu jego punktu widzenia.
DEFINICJE:
ANIMATOR (z roku 1969)- PRACOWNIK SPOŁECZNY, KTÓRY DOPROWADZA DO POWSTANIA I ROZWOJU DZIAŁANIA O CELACH EDUKACYJNYCH, KULTURALNYCH I SPORTOWYCH. DZIAŁANIA TE ADRESOWANE SĄ DO WSZYSTKICH. ZMIERZAJĄ DO EDUKACJI PERMANENTNEJ I GLOBALNEJ
Animator (z roku 1970)- wyspecjalizowany pracownik popierajacy i zapewniający animację społeczno-wychowawcza. Prowadzi do pobudzenia i rozwoju działalności wychowawczej i kulturalnej, ułatwiającej ogólny rozwój kultury
Animator wg Besnarda- czynnik rozwoju jednostek i grup, którego działanie polega na interwencji w dane środowisko na płaszczyźnie relacji między jednostkami i między grupami, jednostkami a wytworami kultury, oraz na poziomie stosunków z szerszymi strukturami społecznymi.
Zagrożenia pracy animatora
Liderstwo- sprzyja mu sytuacja kiedy to grupa sama czyni z animatora przywódce, bądź gdy animator ma takie zapędy.
Okazjonalne działanie- nastawione na rozgłos, efektywnośc i sukces.
Folkloryzm-wypiera działalnośc kulturalna będąc jedynie częściowo związany ze środowiskiem lokalnym. Z kultury lokalnej wybiera nieliczne elementy, które poddaje przeróbkom i prezentuje w wywołanych sytuacjach.
Ucieczka przed problemami- nie chce wchodzić w konflikty, wybiera bezpieczne i nie do końca właściwe rozwiązania, tereny swojej pracy.
3 TECHNIKI, PROCEDURY I ŚRODKI ANIMACJI
4 ANIMACJA JAKO METODA PRACY W GRUPIE
Animacja sama w sobie jest metodą działania w polu społecznym. Kopczyńska wyróżnia 3 główne opcje metodyczne.
METODY:
Model medyczny- terminologia i odniesienia zostały zapożyczone z medycyny. Nacisk pada na patologie społeczne. Model ten łączy w sobie badanie sytuacji, diagnostykę społeczną, „leczenie”, ocenę jego skutków i zakończenie „kuracji”. Metoda ta polega wiec na „leczeniu choroby społecznej”. Animator dostarcza więc odpowiedzi, rozwiązań danej dysfunkcji społecznej.. dokonuje typologii diagnoz, systematyzacji środków zaradczych.
Model interwencyjny- animator jest w nim czynnikiem zmian indywidualnych i społecznych. Polega na koncentracji nad tym co jest „porządkiem życia codziennego”, na tym co nie jest patologią. Model jest jednoznaczny z chęcią do działania, stawania się mediatorem, angażowania własnego autorytetu.
Grupowa praca socjalna (TSG)- stanowi połączenie metody medycznej i interwencyjne. Pomaga jednostkom i grupom poprzez doświadczenia w grupie sprostać ich problemom osobistym, grupowym lub zbiorowości
Spotkania członków grupy. Dzieli się na trzy fazy: przed ( animator określa temat, cel i plan spotkania) , podczas ( animator przedstawia grupie temat, cel, plan i proponuje procedurę: jeśli uczestnicy się na nią zgodzą to rozpoczynają dyskusję; na koniec podejmują decyzje adekwatna do celu spotkania, określająca cel, priorytety, odpowiedzialność poszczególnych członków, środki finansowe itp.) i po ( realizacja podjętej decyzji, reakcja na nieprzewidziane wydarzenia: jeśli realizacja by się nie powiodła to grupa przystąpi do analizy niepowodzenia). Ich prawidłowa realizacja, dokładnie przemyślana umożliwia rozwój spotkania.
ŚRODKI PRACY W GRUPIE
Cała gama środków począwszy od tablic po środki audiowizualne. Najczęściej używa się tablic ogłoszeń, oficjalnych spotkań, zebrań komitetów, prospektów, prasy lokalnej, planów, rysunków
TECHNIKI PRACY GRUPOWEJ
Swobodna dyskusja; dyskusja zakończona syntezą; dyskusja w zmieniających się pod grupach, okrągły stół, forum, gra ról, inscenizacja, studium przypadku, panel, Phillips6.6 (6min dyskusji w gr.6osobowej), fotojęzyk (uzasadnienie wyboru jednego z przedstawianych zdjęc), świadectwo ( relacja gościa jest podstawą wymiany opinii), burza mózgów.,
Animacja jako metoda pracy w grupie może mieć charakter dyrektywny tj prowadzić grupę do działania, kierować nią, sprawować nad nią władzę. Istnieje również podejście opierające się na dynamice grup, która pozwala uczestnikom lepiej się poznać i zrozumieć mechanizmy rządzące grupa. Polega na otwartości uczestników, nie wykracza poza wewnętrzne sprawy grupy
5 MIEJSCE I ROLA JEDNOSTKI I GRUPY W ŻYCIU SPOŁECZNYM
Miejsce i rola grupy: Rozwój jednostki jest możliwy tylko za sprawa bycia z innymi i dla innych. Cały czas jesteśmy w relacjach z innymi i tworzymy grupy różnego rodzaju. Pierwsze doświadczenia zdobywamy w rodzinie z która łączy nas silna więź emocjonalna. Z biegiem lat zaczynamy należeć do wielu grup formalnych i nieformalnych, np. sąsiedzi grupy w szkole, pracy, przyjaciele, związki, kluby, partie itp. Nie ma życia społecznego bez grupy, które w dzisiejszej dobie postępu zwłaszcza cywilizacyjnego SA jeszcze bardziej różnorodne. . grupa w różny sposób wpływa na życie jednostki. Może odebrać jej osobowość Lu przeciwnie, tj rozwijać możliwości i uzdolnienia. Uczestnictwo w grupie uczy żyć w społeczeństwie, uczy solidarności, współodpowiedzialności, uczy wolności zbiorowej, daje możliwość poszerzania świadomości indywidualnej i zbiorowej, uczy demokracji.
WARTOŚCI - SENS I KIERUNEK DZIAŁAŃ
WARTOŚCI-
miłość ( poprzez autentyczne więzi, dyspozycyjność dla innych),
sprawiedliwość ( 3 etapy: wykrycie niesprawiedliwości, ujawnienie jej i wprowadzenie i utrwalenie sprawiedliwości),
współodpowiedzialność, solidarność,
wolność (kapryśna, protestu przeciw przymusom, czyli wolność dziecka; wolność wyboru, kiedy to uświadamiamy sobie że często wybieramy pomiedzy przymusami; w.twórcza-prawdziwa wolność, przekraczajaca przymusy i posługujaca się tym co ja ogranicza),
odpowiedzialność.
2
Wyszukiwarka