Integracja 45-50 Przyczyny:
nawiązanie współpracy między państwami europejskimi, co było warunkiem udzielenia pomocy finansowej przez Stany Zjednoczone w ramach planu Marshalla; obawa przed wybuchem w przyszłości wojny między państwami Europy (uznano, że jedynie integracja gospodarczo-polityczna może zapobiec zbrojnym konfliktom); chęć szybszego zwalczenia głodu oraz restrukturyzacji gospodarek zrujnowanych przez wojnę, co było możliwe dzięki działaniom integracyjnym; dążenie państw europejskich do odzyskania dawnej pozycji na świecie, która utraciły w wyniku wojny;
9 maja 1950 r. francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman ogłosił plan współpracy francusko-niemieckiej w dwóch najważniejszych w tamtym czasie sektorach gospodarczych: węgla i stali. Ten plan stał się podstawa powstania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali
18 kwietnia1951 r. w Paryżu zosta podpisany traktat powołując do życia Europejska Wspólnotę Węgla i Stali. Podpisało go 6 państw Niemcy, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg. Traktat paryski zosta zawarty na 50 lat i wszedł w życie 23 lipca1952 r.
25 marca1957 r. nastąpiło pogłębienie europejskiej współpracy gospodarczej. Na mocy podpisanych traktatów tego dnia zostały powołane do życia Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) i Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom).
1 stycznia1958 r. Traktaty rzymskie weszły w życie.
8 kwietnia1965 r. został podpisany Traktat o fuzji organów wykonawczych Wspólnot
Europejskich (EWWiS, EWG i Euratomu). Układ ten wszedł w życie1 lipca1967 r.
1 lipca1968 r. 6 państw członkowskich Wspólnot Europejskich utworzyło unię celna ze wspólna taryfa wobec państw trzecich.
1 stycznia1973 r. nastapiło rozszerzenie Wspólnot Europejskich Ich członkami stały się: Dania, Irlandia oraz Wielka Brytania. W gronie państw kandydujących była też Norwegia, jednak obywatele tego kraju w referendum przeprowadzonym w1972 r. opowiedzieli się
przeciw członkostwu.
13 marca1979 r. wszedł w życie Europejski System Walutowy.
7-10 czerwca1979 r. odbyły się pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
1 stycznia1981 r. do Wspólnot Europejskich przystąpiła Grecja.
1 stycznia1986 r. do Wspólnot Europejskich wstępują Hiszpania i Portugalia.
luty1986 r. 17 lutego w Luksemburgu i 28 lutego w Hadze został podpisany Jednolity Akt Europejski, który wniósł wiele zmian instytucjonalnych oraz poszerzy politykę Wspólnot Europejskich.
1 lipca1987 r. Jednolity Akt Europejski wszedł w życie.
3 paedziernika1990 r. nastąpiło zjednoczenie Niemiec, co spowodowało włączenie obszaru byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej do Wspólnot Europejskich.
7 lutego1992 r. w Maastricht w Holandii został podpisany Traktat o Unii Europejskiej, który powołał do życia Unię Europejska, oparta na 3 głównych filarach: gospodarczym, spraw zagranicznych i bezpieczeństwa oraz sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
1 listopada1993 r. Traktat z Maastricht wszedł w życie.
1 stycznia1995 r. do Wspólnot Europejskich przystąpiły: Austria, Finlandia i Szwecja.
26 marca1995 r. weszło w życie porozumienie wykonawcze z Schengen, do którego przystąpiły wszystkie państwa członkowskie Unii z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii.
2 października1997 r. w Amsterdamie został podpisany traktat reformujący Unię Europejska (tzw. Traktat amsterdamski).
1 czerwca1998 r. został utworzony Europejski Bank Centralny z siedziba we Frankfurcie nad Menem.
1 maja1999 r. Traktat amsterdamski wszedł w życie. 26 lutego 2001 r. podpisano Traktat nicejski nowelizujący Traktat o Unii Europejskiej oraz traktaty ustanawiające Wspólnotę Europejska. Zadaniem tego dokumentu było przygotowanie UE do poszerzenia o 10 nowych państw członkowskich.
28 lutego2002 r. wyłączną walutą obowiazujacą w12 państwach członkowskich stało się euro. Pracę rozpoczął Konwent Europejski, którego zadaniem jest przygotowanie Konstytucji UE. Na jego czele stał Valéry Giscard d`Estaing.
1213 grudnia 2002 r. zakończono negocjacje akcesyjne z10 państwami kandydującymi: Cyprem, Czechami, Estonią, Węgrami, Litwą, ¸Łotwą, Maltą, Polską, Słowacją i Słowenią.
16 kwietnia2003 r. w Atenach podpisano Traktat akcesyjny pomiędzy UE i10 nowymi państwami.
1 maja2004 r. do Unii Europejskiej przystąpiło 10 nowych państw, w tym Polska.
18 czerwca2004 r. Rada Europejska zatwierdziła Traktat konstytucyjny, który obecnie jest poddawany ratyfikacji w państwach członkowskich UE.
Traktat z Maastricht; Traktat o Unii Europejskiej zosta podpisany w holenderskim mieście Maastricht. Został on uzgodniony na szczycie przywódców 12 państw członkowskich w grudniu1991 r., a następnie podpisany w tym mieście7 lutego1992 r. Wszedł w życie 1 listopada1993 r. po ratyfikowaniu go przez parlamenty państw członkowskich. Stanowi on kolejna i najdalej idącą rewizję Traktatów rzymskich, bo wytyczy drogę do ustanowienia unii gospodarczej i walutowej najpóźniej do1 stycznia1999 r. oraz określi działania zmierzające do osiągnięcia unii politycznej (wspólna polityka zagraniczna i obronna). Ponadto przewidywał daleko idącą współpracę między państwami członkowskimi w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. W odrębnej grupie postanowień traktat ten rozszerzył lub doprecyzował kompetencje Wspólnoty w innych dziedzinach polityki i odpowiednio zmieni lub ustanowi uprawnienia różnych instytucji wspólnotowych. Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Maastricht struktura Unii Europejskiej miała się opierać na3 filarach: wspólnej polityce ekonomicznej, polityce zagranicznej i bezpieczeństwa oraz współpracy policyjnej i sadowej
(w sprawach karnych).
Postanowienia Traktatu z Maastricht; wprowadził określenie Unia Europejska; zapowiedział wspólną walutę jako rezultat zobowiązania do osiągnięcia unii gospodarczej i walutowej. W tym celu zosta powołany w 1994 r. Europejski Instytut Walutowy.; Zmienił strukturę instytucjonalna i zasady jej funkcjonowania (relacje); Pogłębił dotychczasową współpracę i poszerzył ją o nowe zadania (np. wzakresie ochrony Erodowiska).; Ustanowił Fundusz Spójności umożliwiający przepływ zasobów finansowych z bogatszych państw członkowskich do biedniejszych.; Ustanowił procedury współpracy w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa, m.in. przypisał rozpatrywanie kwestii związanych z obronnością w ramach Unii Zachodnioeuropejskiej.; Ustanowił procedury współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Traktat amsterdamski; Zamiany do traktatu z Maastricht - w 1997 r. w Amsterdamie na kolejnym szczycie UE. 2 października podpisano Traktat amsterdamski, który wszedł w życie 1 maja1999 r., po ratyfikowaniu go przez Parlament Europejski i 15 państw członkowskich. Traktat ten wprowadzi dość istotne zmiany, zwłaszcza przesunął pewne zagadnienia między filarami lub je uzupełnił.
Postanowienia Traktatu amsterdamskiego do I filaru zaliczono swobodny przepływ osób, udzielanie azylu, imigrację, przekraczanie granic zewnętrznych, współpracę sadów, a także uwzględniono treść Układu z Schengen o otwarciu granic wewnętrznych.; do Traktatu zosta właczony protokół w sprawie polityki społecznej jako obowiązujący powszechnie dotychczasowych oraz wszystkich przyszłych członków.; do Traktatu dodano rozdział o zatrudnieniu.; potwierdzono postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa.; Parlament Europejski otrzymał prawo współdecydowania wraz z Radą w większości kwestii prawodawstwa Unii.; w Radzie UE poszerzono zakres spraw, w których będzie się odbywać głosowanie większością głosów.; Podniesiono rangę przewodniczącego komisji do jego powołania jest niezbędna aprobata Parlamentu Europejskiego, a jego zatwierdzenie będzie konieczne do powołania pozostałych członków Komisji.; Ustanowiono zasadę elastyczności, która umożliwia grupom państw członkowskich wykorzystywanie instytucji wspólnoty do bliższej współpracy także w dziedzinach nieobjętych kompetencjami Unii.
Traktat nicejski; Zgłaszanie przez kraje Europy chęci przystąpienia do Unii Europejskiej wymusiło konieczność przygotowania kolejnych zmian organizacyjnych w ej strukturach. listopadzie2002 r. kraje członkowskie ratyfikowały Traktat nicejski, co otworzyło drogę do rozszerzenia Unii. W Traktacie nicejskim: ustalono nowe zasady reprezentacji państw w organach UE; wzmocniono pozycję przewodniczącego Komisji Europejskiej; rozszerzono zakres stosowania głosowania większością kwalifikowaną w Radzie UE i ustalono nowy system ważenia głosów; dokonano reformy sadownictwa.
Komisja Europejska, a oficjalnie Komisja Wspólnot Europejskich, to organ o charakterze wykonawczym, rodzaj rządu UE. Komisja ma charakter kolegialny, ponadnarodowy. W jej skład wchodzi 25 komisarzy (po jednym z każdego kraju), którzy maja obowiązek działać w interesie UE i w żadnym wypadku nie mogą reprezentować interesów swoich państw członkowskich. Zbierają się co najmniej raz w tygodniu na tajnych posiedzeniach, a decyzje
podejmują zwykłą większością głosów. Każdy z komisarzy ponosi odpowiedzialność za jedną z dziedzin polityki UE, np. rolnictwo, sprawy wewnętrzne, podatki, budżet, zdrowie. Kadencja komisji trwa 5 lat.
Parlament Europejski pełni funkcję opiniodawczo-doradczą i kontrolną oraz reprezentuje obywateli Unii Europejskiej. Jego członkowie są wybierani w wyborach bezpośrednich (732 deputowanych, w tym 54 polskich europarlamentarzystów). W miarę rozwoju integracji europejskiej rola Parlamentu ciągle wzrasta. Posłowie do Parlamentu Europejskiego nie są zorganizowani w grupy narodowościowe, ale we frakcje polityczne. Pracują w 20 stałych komisjach parlamentarnych, m.in. do spraw socjalnych, zatrudnienia, ochrony środowiska, rozwoju wsi.
Rada Europy: założona w 1949 roku; skupia 46 państw. - przyznała status obserwatora dalszym 5 państwom (Japonia, Kanada, Meksyk, Stany Zjednoczone, Stolica Apostolska), - jest odrębna od Unii Europejskiej złożonej z 27 państw, jednak żadne państwo nie zostało członkiem Unii, jeśli wcześniej nie należało do Rady Europy, - ma siedzibę w Strasburgu, w północno-wschodniej Francji.
Cele - chronić praw człowieka, bronić demokracji parlamentarnej i rządów prawa,
- rozwijać porozumienia o zasięgu kontynentalnym w celu ujednolicania praktyki społecznej i prawnej poszczególnych państw, - promować świadomość europejskiej tożsamości opartej na wspólnych wartościach i obecnej w różnych kulturach.
Od 1989 roku główne zadania Rady Europy to: - działanie jako ostoja demokracji i strażnik praw człowieka, - pomoc krajom Europy Środkowej i Wschodniej w przeprowadzaniu i umacnianiu reform politycznych, prawnych i konstytucyjnych, wprowadzanych równolegle do reform gospodarczych, - przekazywanie wiedzy w dziedzinach takich jak prawa człowieka, demokracja lokalna, edukacja, kultura i środowisko.
Cele polityczne Wiedeński Szczyt Rady Europy w październiku 1993 roku wyznaczył nowe cele polityczne. Głowy państw i szefowie rządów powierzyli Radzie Europy rolę strażnika bezpieczeństwa demokratycznego opartego na prawach człowieka, demokracji i rządach prawa. W czasie - promowanie wspólnych podstawowych wartości praw człowieka, rządów prawa i demokracji; - wzmacnianie bezpieczeństwa obywateli Europy, w szczególności poprzez walkę z terroryzmem, przestępczością zorganizowaną i handlem ludźmi; - popieranie współpracy z innymi międzynarodowymi i europejskimi organizacjami.
Obecnie Organizacja nadal rozwija się, rozszerzając jednocześnie monitoring, aby zagwarantować poszanowanie przez wszystkie państwa członkowskie zobowiązań przyjętych wraz z uzyskaniem członkostwa.
Rada Europejska (nie mylić z Radą Europy) to instytucja, której celem jest ułatwienie współpracy przywódcom państw członkowskich, ustalenie stanowisk tych państw w ważnych kwestiach politycznych. W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw i rządów, którym towarzyszą ministrowie spraw zagranicznych, a także przewodniczący Komisji Europejskiej. Od 1 maja2004 r. spotykają się co najmniej 2 razy w roku w Brukseli, na tzw. szczytach europejskich. Rada jest instytucja nadrzędna wobec pozostałych organów UE. Jej działalność nie jest ściśle sformalizowana.
Kompetencje Rady Europejskiej - Określa ogólne wytyczne polityki Unii Europejskiej.
- Wyznacza kierunki rozwoju organizacji. - Koordynuje politykę zagraniczną państw członkowskich oraz zajmuje stanowisko wobec najważniejszych problemów światowych. -Podejmuje decyzje dotyczące przyjęcia nowych członków i stowarzyszenia.
Grupa Wyszehradzka Czechosłowacja, Polska Węgry. - UE, NATO;
CEFTA Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - gr Wyszehradzka + Słowenia, Rumunia, Bułgaria, Chorwacja, Macedonia.
Trójkąt Weimarski Polska, Niemcy i Francja
Rada Państw Morza Bałtyckiego CBSS - ochrona zasobów Bałtyku
Rada Bałtycka - Estonia, Litwa i Łotwa
Rada Unii Europejskiej jest podstawowym organem prawodawczym UE, jest także głównym organem decyzyjnym. Zasiadają w niej ministrowie reprezentujący interesy państw członkowskich. Skład Rady zmienia się w zależności od przedmiotu obrad. W Radzie Ogólnej zasiadają ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, szczegółowych w radach szczegółowych (sektorowych) ministrowie odpowiedzialni za dany dział polityki (np. Rada Ministrów do spraw Gospodarki i Finansów ECOFIN). Decyzje Rady zapadają Finansów zależności od przyjętej procedury podejmowania decyzji w trzech trybach: jednomyślnie, większością kwalifikowana oraz zwykłą większością głosów. Decyzje są przeważnie podejmowane większością kwalifikowaną, a istniejący w niej system „ważenia głosów” ma zapewnić równowagę pomiędzy dużymi i małymi państwami członkowskimi. Ogólna liczba głosów w Radzie UE wynosi 321, w tym Polska dysponuje27 głosami. Dla podjęcia decyzji kwalifikowaną większością głosów potrzeba co najmniej 232 głosów oddanych przez wszystkie państwa (gdy głosowanie odbywa się na wniosek KE) lub 232 głosów oddanych przez 2/3 państw (w pozostałych wypadkach). Głosowanie jednomyślne obowiązuje w sprawach najważniejszych, takich jak przyjęcie nowych członków, modyfikacja traktatów, wprowadzenie w życie nowej wspólnej polityki. W sprawach typowo proceduralnych obowiązuje głosowanie zwykłą większością głosów, a każde państwo dysponuje wówczas jednym głosem.
Kompetencje Rady Unii Europejskiej: - Jako główny organ prawodawczy ma prawo podejmowania wszystkich rodzajów uchwał we wszystkich sprawach związanych z funkcjonowaniem UE (uprawnienie to jest w wielu wypadkach ograniczone przez inicjatywę uchwałodawczą Komisji). - Koordynuje politykę gospodarczą państw członkowskich.
- Realizuje i kreuje politykę zagraniczną UE na podstawie wytycznych Rady Europejskiej oraz zawiera umowy międzynarodowe. - Bierze udział w uchwalaniu budżetu. - Mianuje członków innych organów Unii Europejskiej.
Sądownictwo Europejskie: Europejski Trybunał Sprawiedliwości:
W skład Trybunału wchodzi 27 sędziów, mianowanych przez każde państwo członkowskie. kompetencje: - orzeka o legalności aktów prawnych wydawanych przez inne organy UE oraz ich zgodności z Traktatami, - dokonuje obowiązującej wykładni aktów prawnych,
- na wniosek Komisji Europejskiej podejmuje decyzje wobec państw nie wypełniających zobowiązań traktatowych, - rozpoznaje spory między państwami członkowskimi lub między tymi państwami a Komisją Europejską, - dokonuje rewizji wyroków Sądu I Instancji,
- może też rozstrzygać skargi wniesione przez osoby fizyczne i prawne do Sądu Pierwszej Instancji, od których z przyczyn proceduralnych strony sporu się odwołały.
Sąd Pierwszej Instancji trybunał powołany na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego, w celu odciążenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zaczął działać z dniem 1 stycznia 1989 roku. Jego siedziba mieści się w Luksemburgu, rozprawy odbywają się w języku francuskim. W skład sądu wchodzą sędziowie SPI - po jednym z każdego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, wybierani na sześć lat. Część składu odnawia się co trzy lata. kompetencje: SPI rozstrzyga w pierwszej instancji spory osób fizycznych i prawnych z instytucjami Wspólnot. Sąd zwyczajowo orzeka we wszystkich sprawach z powództwa bezpośredniego (np. sprawach o unieważnienie, zaniechanie działania i odszkodowanie). Wyjątkiem są sprawy przeznaczone dla izb specjalnych i ustawowo zastrzeżone dla Trybunału. Wydawanie orzeczeń wstępnych leży w kompetencji Trybunału, ale we wskazanych prawem sprawach wydanie orzeczenia wstępnego może zostać powierzone Sądowi. SPI rozstrzyga sprawy pracownicze w sporach między Wspólnotą i jej urzędnikami oraz innymi pracownikami.
Struktura UE: Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości, Europejski Bank Centralny.
Postanowienia wspólne art. 1-7 Traktatu UE.;
I filar - EWWiS, EWG (zmiana nazwy Wspólnota Europejska), Euroatom - prawo wspólnotowe;
II filar - Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
III filar - współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych - II i III - prawo międzynarodowe i publiczne
I filar Wspólnota Europejska (Unia Gospodarcza i Walutowa)
Instytucje i procedury ustawodawcze (Parlament Europejski, Rada, Komisja
Europejska, Trybuna Sprawiedliwości); Unia gospodarcza i walutowa (wspólna waluta euro, Europejski Bank Centralny); Wspólny rynek (otwarta gospodarka rynkowa oparta na wolnej konkurencji); Wspólna polityka: rolna handlowa transportowa ochrony środowiska; wspólna polityka azylowa, imigracyjna i wizowa; Obywatelstwo europejskie i ochrona praw obywatelskich; Polityka na rzecz ochrony konsumenta i zdrowia publicznego; Polityka solidarnościowa.
II filar Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Konsultacje i ustalanie wspólnych stanowisk w sprawach: pokoju praw człowieka demokracji pomocy publicznej krajom trzecim; Wspólne działania: w ramach OBWE misje pokojowe i humanitarne pomoc na rzecz krajów rozwijających się (APD); Europejska Polityka Sąsiedztwa; Europejski Obszar Gospodarczy; Obrona;
III filar Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
walka z rasizmem i ksenofobią; Walka z przestępczością zorganizowaną: terroryzmem handlem ludźmi, narkobiznesem, handlem bronią, korupcją,; Europejski Urząd Policji
(Europol); Współpraca między władzami sądowymi państw członkowskich (Europejski Nakaz Aresztowania); Ujednolicanie norm prawa karnego materialnego.