Ustawa z 11 marca 2004 r.
o podatku od towarów i usług
OGÓLNE ZASADY PODATKU VAT
Podatek VAT nazywamy inaczej podatkiem od wartości dodanej, jest to rodzaj podatku obrotowego, który nakładany jest w końcowej fazie na nabywcę danego towaru i ujęty jest w cenie danego zakupionego przedmiotu bądź usługi. Podatek VAT obowiązuje nie tylko w Polsce, ale we wszystkich krajach Unii Europejskiej, w Polsce natomiast obowiązuje od 1993 roku.
Obecnie podatek VAT jest uregulowany i dostosowany do prawa podatkowego panującego w Unii Europejskiej. Podatek VAT jest charakterystyczny ze względu na nakładanie go na każdorazową transakcję sprzedaży, od momentu produkcji danych elementów i ich sprzedaży, aż do sprzedaży produktu końcowego. Produkt wytwarzany jest bowiem obciążony podatkiem VAT w każdej fazie obrotu gospodarczego.
PODATNIK
Art.15 ustawy VAT - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat takiej działalności.
małym podatnikiem jest podatnik podatku od towarów i usług:
a)u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro,
b)prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami powierniczymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro.
Mały podatnik może zatem wybrać jedno z trzech rozwiązań:
- rozliczanie podatku od towarów i usług z wykorzystaniem metody kasowej,
- rozliczanie podatku od towarów i usług na zasadach ogólnych oraz składanie dekla
racji podatkowych za okresy kwartalne,
- rozliczanie podatku od towarów i usług na zasadach ogólnych oraz składanie deklaracji podatkowych za okresy miesięczne.
METODA KASOWA
Przyjęcie metody kasowej wiąże się ze stosowaniem szczególnych zasad rozliczania VAT. Ich istotą jest umożliwienie przesunięcia momentu deklarowania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług aż do chwili otrzymania całości lub części należności. Obowiązek podatkowy nie może powstać jednak później niż 90 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 21 ust. 1). Metoda kasowa nie ogranicza się jednak wyłącznie do kwestii rozpoznania obowiązku podatkowego. Determinuje bowiem również reguły dokonywania odliczeń. Podatnicy korzystający z metody kasowej co do zasady mogą obniżyć kwotę podatku należnego w rozliczeniu za kwartał, w którym uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury lub dokonali zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego (art. 86 ust. 16). Odliczenie nie może być oczywiście zrealizowane wcześniej niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.
Podatników wybierających system kasowy obowiązuje kwartalny cykl rozliczeń - deklaracje powinny być składane do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale (art. 99 ust. 2). Przyjęcie metody kasowej wymaga ponadto uprzedniego pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, od którego podatnik będzie z niej korzystał. Szczegółowe zasady rozliczania VAT za pomocą metody kasowej zostaną przedstawione w kolejnych artykułach.
Zakres opodatkowania
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
Eksport towarów;
Import towarów;
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarówka wynagrodzeniem na terytorium kraju;
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Ustawy VAT nie stosuje sie do:
transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans
czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;
Obowiązek podatkowy (1)
Zasada z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi
Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi (w tym częściowe) podlegają
fakturowaniu - z chwila wystawienia faktury, nie później niż w 7 dniu,
licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów - 15 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów, a w razie wystawienia faktury przed tym dniem - z chwila wystawienia faktury
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów - 15 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnatrzwspólnotowego nabycia, a w razie wystawienia przez dostawce faktury przed tym dniem - z chwilą wystawienia faktury
Wewnątrzwspólnotowe nabycie nowych środków transportu - z
chwilą otrzymania tych towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej
Obowiązek podatkowy (2)
Zaliczki, przedpłaty, zadatki, raty, w tym zaliczki na dotacje, subwencje i podobne - z chwilą otrzymania tej części należności
Eksport towarów z chwilą: potwierdzenia przez urząd celny wywozu towaru poza
terytorium Wspólnoty, pod warunkiem, że wywóz nastąpi w ciągu 6 miesięcy od otrzymania tej kwoty.
Import - co do zasady z chwila powstania długu celnego
Szczególny moment obowiązku podatkowego (1)
Z upływem terminu płatności z umowy:
dostawa energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego
świadczenie usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych; gdy usługa jest
realizowana przy użyciu żetonów, kart lub innych jednostek - z chwilą ich sprzedaży
rozprowadzanie wody, gospodarka ściekami, wywóz i utylizacja odpadów, usługi sanitarne
Szczególny moment obowiązku podatkowego (2)
Otrzymanie całości (części) zapłaty:
nie później niż 30 dnia od dnia wykonania usług:
- transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami
pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami,
samolotami i śmigłowcami;
- spedycyjnych i przeładunkowych
-w portach morskich i handlowych
-budowlanych lub budowlano-montażowych
nie później niż z dniem wystawienia faktury - usługi komunikacji miejskiej
nie później niż 90 dnia od dnia wykonania usługi drukowania gazet, magazynów,
czasopism i książek (z pewnymi wyjątkami - art.19 ust. 13 pkt 8)
nie później niż 60 dnia od dnia dostawy i nie wcześniej od dnia wydania gazet,
magazynów, czasopism i książek (z wyjątkami - art.19 ust. 13 pkt 3); przy umownym rozliczaniu zwrotów wydawnictw -z chwilą wystawienia faktury dokumentującej faktyczną dostawę, nie później niż po upływie 120 dni, licząc od pierwszego dnia wydania tych wydawnictw
nie później niż z upływem terminu płatności z umowy lub faktury:
najem, dzierżawa , leasing lub usługi o podobnym charakterze
nie później ni_ 20 dnia od dnia wysyłki w dostawie złomu niewsadowego i nie później niż 30 dnia od dnia wysyłki w dostawie złomu wsadowego; nie dotyczy złomu metali szlachetnych
Szczególny moment obowiązku podatkowego (3)
Spółdzielczość mieszkaniowa
Otrzymanie całości lub części wkładu budowlanego lub
mieszkaniowego, nie później niż z chwilą:
- ustanowienia spółdzielczego własnościowego lub
lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego
- przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do
lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo
do lokalu
-ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub
lokalu o innym przeznaczeniu
-wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności
domów jednorodzinnych
Podatek VAT nazywamy inaczej podatkiem od wartości dodanej, jest to rodzaj podatku obrotowego, który nakładany jest w końcowej fazie na nabywcę danego towaru i ujęty jest w cenie danego zakupionego przedmiotu bądź usługi. Podatek VAT obowiązuje nie tylko w Polsce, ale we wszystkich krajach Unii Europejskiej, w Polsce natomiast obowiązuje od 1993 roku.
Obecnie podatek VAT jest uregulowany i dostosowany do prawa podatkowego panującego w Unii Europejskiej. Podatek VAT jest charakterystyczny ze względu na nakładanie go na każdorazową transakcję sprzedaży, od momentu produkcji danych elementów i ich sprzedaży, aż do sprzedaży produktu końcowego. Produkt wytwarzany jest bowiem obciążony podatkiem VAT w każdej fazie obrotu gospodarczego.
Gdybyśmy natomiast mieli określić zakres podatku VAT, moglibyśmy powiedzieć iż obejmuje on: sprzedaż towarów i usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrz wspólnotowe nabywanie oraz dostarczanie towarów i usług, czyli w Unii Europejskiej, za wynagrodzeniem na terenie danego kraju Unii Europejskiej. Osoby opodatkowane podatkiem VAT to: osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadającej osobowości prawnej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz będące odbiorcami towarów i usług, czyli usługobiorcami na terenie całej Unii Europejskiej.
Podatek VAT nakładany jest na wszystkie towary i usługi od chwili ich powstania, aż do sprzedaży. Niezależnie od tego czy jest to pół produkt czy też produkt końcowy, na każdy z nich nałożony jest podatek VAT, który musi być uiszczony do odpowiedniego urzędu skarbowego w danym regionie kraju.
Obowiązek płacenia podatku VAT nałożony jest zarówno na przedsiębiorcę, który dany produkt wyprodukował z innych pół produktów za które musiał zapłacić wraz z podatkiem VAT, jak również na osobę kupującą, która od danego przedsiębiorcy zakupuje wyprodukowany i gotowy produkt. Obowiązek podatkowy powstaje zatem już w momencie wydania towaru na sprzedaż lub wykonywania odpłatnie danych usług. Możemy zatem powiedzieć, iż według ustawy o obowiązku podatkowym, moment ten następuje:
w chwili wydania towaru, kiedy to towar wysyłany jest przez podatnika do odbiorcy,
w chwili wystawienia faktury, jednak nie później niż w przeciągu siedmiu dni od wydania danego towaru,
w chwili kiedy podatnik otrzymuje zapłatę za określony towar,
w chwili potwierdzenia nabycia towaru przez urząd celny w innym kraju, mowa tu o eksporcie i imporcie towarów i usług.
Podatek VAT jest jednym z podstawowych podatków nakładanych na wszystkie towary i usługi zarówno w naszym kraju, jak i w całej Unii Europejskiej.
ZASADY OGÓLNE - DEKLARACJE KWARTALNE
Mały podatnik niezamierzający korzystać z metody kasowej ma również możliwość składania deklaracji kwartalnych. Uprawnienie to wynika z art. 99 ust. 3 ustawy o VAT. W myśl wskazanego przepisu mali podatnicy, którzy nie wybrali metody kasowej, mogą składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału poprzedzającego okres, za który będzie po raz pierwszy składana kwartalna deklaracja podatkowa.
W takich przypadkach zasady rozpoznawania obowiązku podatkowego oraz dokonywania odliczeń pozostają bez zmian, przy czym okresem rozliczeniowym jest wtedy kwartał, a nie miesiąc. W składanych deklaracjach należy więc wykazywać sprzedaż, w stosunku do której obowiązek dotyczący podatku od towarów i usług powstał w tym właśnie kwartale. Podobne reguły obejmują prawo do obniżania podatku należnego o podatek naliczony, które może być realizowane w rozliczeniu za kwartał, w którym otrzymano fakturę lub dokument celny, bądź w rozliczeniu za okres następny.
Wybór rozliczeń kwartalnych warto jednak dobrze przemyśleć. Ewentualny powrót do składania deklaracji za poszczególne miesiące jest możliwy dopiero po upływie roku. W myśl art. 99 ust. 4 ustawy o VAT mali podatnicy, którzy nie wybrali metody kasowej, lecz składają deklaracje kwartalne, mogą ponownie składać deklaracje podatkowe za okresy miesięczne, nie wcześniej jednak niż po upływie czterech kwartałów, w których rozliczali się we wskazany sposób. Wymagane jest wówczas pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca okresu, za który będzie składana ostatnia kwartalna deklaracja podatkowa.
Jeżeli mały podatnik wskutek przekroczenia limitów wymienionych w art. 2 pkt 25 ustawy o VAT utraci swój status, nie ma już prawa do dalszego rozliczania się za okresy kwartalne. Powrót do deklaracji miesięcznych, według art. 99 ust. 5 i 6 ustawy o VAT, powinien nastąpić od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczono wartości graniczne.
ZASADY OGÓLNE - DEKLARACJE MIESIĘCZNE
Mały podatnik może w ogóle nie wykorzystywać swojego statusu. Przy rozliczaniu VAT na zasadach ogólnych i składaniu deklaracji za poszczególne miesiące będzie traktowany jak każdy inny podmiot. W takich sytuacjach nie jest wymagane składanie oświadczeń o rezygnacji z metody kasowej czy też wyborze miesięcznego okresu rozliczeniowego. Jednak w każdej chwili, z uwzględnieniem odpowiednich terminów ustawowych, mały podatnik może zmienić swoją decyzję i przejść na system kasowy bądź rozliczenia kwartalne na zasadach ogólnych.
Podstawa prawna
- art. 2 pkt 22 i pkt 25, art. 21 ust. 1, art. 86 ust. 10-11 i 16 oraz art. 99 ust. 2-6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.)