Wykład I 16.10.05r.
Zarys dziejów turystyki
W Starożytnej Grecji podróżowano w celach zdrowotnych, z powodów religijnych, ze względu na zainteresowania sportem oraz z powodów naukowych. Szybko zorientowano się, że na podróżujących można zarobić: budowano zajazdy, pojawili się pierwsi przewodnicy. Uważano, że podróżni są pod opieką Zeusa i są ważnymi osobami. Podróżni w Grecji byli pod opieką PROXENIU.
Starożytny Rzym.
Stacjones- zajazdy w których było można m.in. wymienić konie.
Średniowiecze - zastój w turystyce. Przede wszystkim podróże polityczne, naukowe, związane ze studiami, podróżowali rzemieślnicy, grupy teatralne.
Marco Polo - najbardziej znany podróżnik. W 1271r. wyruszył do Chin.
Franciszek Peterka - wybrał się w góry na wycieczkę.
XVI - XVII w. - popularne wyjazdy zdrowotne, pod koniec XVII w. powstają pierwsze pisane przewodniki we Francji. Pojawiają się również przewodnicy.
W XVII w. wśród Anglików popularne są tzw. Grand Tour czyli wyjazdy do Europy w celu zwiedzenia najważniejszych stolic.
Pod koniec XVII w. wprowadzono pierwsze paszporty, oraz zaczyna się pojawiać słowo TURYSTA określające osobę podróżującą.
Romantyzm.
W Xix w. rewolucja przemysłowa. Rozwój środków transportu(kolej). Zmienia się struktura osób podróżujących. Zaczynają podróżować robotnicy. Zmniejszały się koszty podróży. Pojawia się turystyka zorganizowana i pierwsze organizacje turystyczne.
1841 r. powstaje Agencja Turystyczna
Związki Alpejskie - popularyzują turystykę górską.
XIX - XX w. złoty okres turystyki.
XX-lecie międzywojenne - wprowadzono paszporty, wizy, uszczelniono granice. Dostrzeżono, że turystyka to wymiana kulturalna.
Od lat 50-tych gwałtowny rozwój turystyki. Przyczynił się przede wszystkim pokój wielu krajach świata, podniesienie się standardu życia, rozwój bazy noclegowej, żywnościowej. Rozwój środków transportu (samochody), później lotnictwa, rozwój infrastruktury drogowej, oświaty, kultury, środków masowego przekazu (TV, radio), zagospodarowanie wiele rejonów świata.
UWARUNKOWANIA ROZWOJU TURYSTYKI.
Podróże poznawcze - w 1565r. Beata łaska - wycieczka w Tatry.
W Polsce w XVII w. pojawiają się pierwsze przewodniki po Włoszech, Warszawie i jej okolicach.
W XVII w. Jan Potocki opisał swoje podróże w książce „Rękopis znaleziony w Saragossie”
ETAPY W POLSKIEJ TURYSTYCE
I etap - prekursorski do 1873r.
II etap - od 1873 do 1918 - okres kształtowania się postaw ideowych i organizacyjnych polskiej turystyki i krajoznawstwa.
III etap - 1918-1939r.
IV etap po 1945 do 1989r.
V etap - po 1989r.
Ad. I
Poznawanie własnego kraju, historii, geografii, kultury po przez zwiedzanie kraju.
Stanisław Stasic - prekursor krajoznawstwa w Polsce. W 1805r. zdobył szczyt Łomnicy.
Wincenty Pol - utworzył Katedrę Geografii na UJ, popularyzował krajoznawstwo wśród studentów.
Oskar Kolberg - wybitny etnograf, badał kulturę ludową. „Lud i jego zwyczaje” - sformułował podstawy krajoznawstwa i wiedzy o folklorze.
Julian Ursyn Niemcewicz - XVIII - XIX w. „Pamiętnik czasów moich” opisał swoje podróże m.in. do USA.
W I p. XIX w. Polacy poszukują miejsc atrakcyjnych turystycznie. Powstają pierwsze uzdrowiska ( Nałęczów, Darłowo, Sopot, Busko Zdrój, Szczawnica, Krynica Górska)
Ad. II
W 1873r. zaczyna się era turystyki zagranicznej w Polsce. Powstaje TOWARZYSTWO TATRZAŃSKIE. Tytus Chałubiński - znany jako odkrywca zakopanego, twórca Towarzystwa Tatrzańskiego.
TT miało swój statut: popularyzacja gór, ułatwianie pobytu w górach turystom, budowa schronisk, szlaków, badanie Karpat i rozpowszechnianie wiadomości, ochrona przyrody i wspieranie przemysłu górskiego i Górali.
Leopold Świerz - sekretarz TT, badacz klimatu Podhala i Tatr, pisał przewodniki po górach, wychowawca młodzieży.
Mariusz Zaruski - twórca TOPR w 1909r. i jachtingu morskiego w Polsce.
Aleksander Janowski - ojciec polskiej turystyki i krajoznawstwa. W 1906 r. założył Polskie Towarzystwo Krajoznawcze PTK.
Zygmunt Gloger - prezes PTK
Mieczysław Orłowicz - nestor polskiej turystyki i krajoznawstwa, pisał przewodniki po Polsce. W 1911r. pierwszy przewodnik po Warmii i Mazurach wyd. w 1921r.
Ad. III
Sytuacja sprzyjała rozwojowi polskiej turystyki. Reaktywowały działalność TT i PTK.
W 1918r. TT przeszło na PTT.
Rząd popularyzował Polskę za granicą.
W 1920r. powstało pierwsze biuro podróży ORBIS we Lwowie.
W 1929r. powstają PLL LOT
W 1928r. powstaje POLKUR
W 137r. powstaje GROMADA - firma obsługująca mieszkańców wsi.
Rozwija się turystyka socjalna wspomagana przez państwo lub organizacje charytatywne.
Rozwija się turystyka młodzieżowa (powstaje ZHP), pojawiają się pierwsze płatne urlopy.
Ad. IV
Reaktywują się PTK i PTT.
W 1950r. PTT połączyło się z PTK i powstaje PTTK (Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze)
W 1949r. odebrano prywatne obiekty i powstaje FWP (Fundusz Wczasów Pracowniczych)
Po 1953r. można było podróżować po krajach socjalistycznych, pojawiali się turyści z zachodu.
Lata 50-60 powstaje ALMATOR (biuro studenckie) SPORTTURIST, reaktywują się ORBIS i GROMADA.
Lata '70 rozwija się infrastruktura turystyczna: budowa hoteli, pozwolono na prywatną działalność
Rok 1981 Stan Wojenny - całkowite wstrzymanie turystyki.
1984r. Światowy Zjazd Organizacji Kempingu i Karawaningu.
Ad. V
Brak notatek……… :D
Wykład II 10.12.05r.
W jaki sposób turystyka wpływa na różne sfery życia?
Turystyka to spotkanie dwóch kultur, w wyniku spotkania się dwóch kultur dochodzi do mian w kulturach.
Miejscowość recepcyjna - miejscowość przyjmująca turystów.
Miejscowość emisyjna - miejscowość z której pochodzą turyści.
Przemiany zachodzące pod wpływem turystyki w miejscowościach recepcyjnych.
w strukturze społecznej
- przepływ ludzi do innych zawodów
- zmniejszania zatrudnienia z rolnictwie
- rozwój rękodzieła
-zmiany w strukturze wykształcenia i dochodów
b. przemiany instytucji społecznych
- powstawanie nowych instytucji społecznych związanych z obsługą turystyki
- przejście władzy w „obce” ręce
- zmiany w stosunkach rodzinnych, sąsiedzkich, grupach rówieśniczych
c. przemiany w postawach i zachowaniu ludzi
- wzrost tolerancji, gościnności, świadomości narodowej
- wpływ zachowań turystów na młodzież
d. przemiany kultury zbiorowości
- rozwój kultury regionalnej
- rozwój zagospodarowania przestrzennego i urbanizacji
- rozwój techniczny i ekonomiczny
- ochrona środowiska naturalnego
Wpływ turystyki na środowisko społeczno-kulturowe. Szkody w środowisku społ.-kult. powodowane przez turystów (tabela).
Rodzaj szkody |
Skutki w środowisku społeczno-kulturowym. |
Akulturacja
|
Przyjmowanie wzorców zachowań i obyczajów od przyjezdnych. |
Komercjalizacja kultury regionalnej.
|
Wartości religijne, ideowe i obyczajowe „na sprzedaż” |
Zanik autentyczności kultury regionalnej
|
Powstawanie kiczu, pseudopamiatek. Wykrzywianie pojęcia o rdzennej kulturze regionu. Kosmopolityzm form architektonicznych, obce tradycjom regionu materiały budowlane.
|
Niszczenie struktur społecznych i rozwijanie wspólnot lokalnych. |
Utrata autorytetu przez rodziców (neokolonializm)
|
Wzrost postaw konsumpcyjnych miejscowej ludności.
|
Wszystko za pieniądze, zanikanie rodzimych cech gościnności, życzliwości i zaufania.
|
Pogorszenie jakości życia lokalnych mieszkańców. Wzrost zjawisk patologicznych.
|
Utrudnienia komunikacyjne, kłopoty z zakupami, brud, hałas, zanieczyszczenie środowiska, transfer groźnych chorób, wzrost przestępczości, prostytucji, alkoholizmu, narkomanii.
|
Niszczenie obiektów zabytkowych, wykopalisk archeologicznych, zbiorów muzealnych, dzieł sztuki. |
Straty spowodowane przekraczaniem granic pojemności turystycznej oraz dewastacyjnym zachowaniem turystów.
|
Zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.
Rekultywacja - przekształcanie obiektów miejsc które zostały zniszczone
SZKODY W ŚRODOWISKU NATURALNYM.
Rodzaj szkody |
Przyczyna |
Zabór ziemi i wody. |
Infrastruktura turystyczna pochłaniająca wielkie powierzchnie gruntów i zużywająca wielkie ilości wody do celów eksploatacji bieżącej obiektów i urządzeń towarzyszących.
|
Ubożenie krajobrazu. |
Zabudowa turystyczna niezgodna z naturalnym krajobrazem regionu lub kanonami tradycyjnej architektury miejscowej, powstawanie „quasi-miast”, zaśmiecanie szlaków i regionów turystycznych.
|
Zanieczyszczenie powietrza. |
Motoryzacja i konwencjonalne metody grzewcze.
|
Zanieczyszczenie wód, eutrofizacja jezior i rzek, zanieczyszczenie mórz i plaż. |
Ścieki z obiektów hotelarskich, ścieki, wycieki benzyny i olejów z pojazdów, wycieki ropy z łodzi motorowych.
|
Degradacja gleb, erozja, osuwanie się zboczy. |
Narciarstwo zjazdowe, wzmożona turystyka piesza, budowanie infrastruktury turystycznej, wprowadzenie na cenne przyrodnicze tereny ciężkiego sprzętu budowlanego.
|
Niszczenie roślinności, zmiana składu gatunkowego, wyparcie rodzimych gatunków.
|
Deptanie, łamanie gałęzi drzew, zbieranie roślin i grzybów, narciarstwo, wzmożona turystyka piesza, |
Szkody w świecie zwierząt, zmiany w liczebności populacji, wyparcie gatunków rodzimych. |
Płoszenie zwierzyny, ginięcie zwierząt pod kołami aut, wzmożone połowy ryb i owoców morza dla gastronomii turystycznej i przemysłu pamiątkarskiego, turystyka samochodowa.
|
Wykład III 21.01.06r.
WPŁYW TURYSTYKI NA GOSPODARKĘ MIEJSC ODWIEDZANYCH
Inwestycje turystyczne:
- koszty ponoszone na promocję,
- koszty związane z rozwoje turystyki,
- koszty bieżące (utrzymanie dróg, parkingów, opieka medyczna)
Dzięki turystyce państwo może uzyskiwać wysokie dochody, oraz może oddziaływać na bilans płatniczy państwa ( różnica między wydatkami a przychodami). Bilans dodatni w państwach z dużą turystyką przyjazdową.
Turystyka daje miejsca pracy.
Jak turystyka oddziaływuje na turystów.
Przemiany zachodzące pod wpływem turystyki w miejscowościach emisyjnych.
rozwój dotychczasowych i powstawanie nowych instytucji społecznych.
Rozwój procesów społecznych (wzrost integracji ze światem, rozwój kultury)
Przemiany w systemie wartości i zachowaniu się ludzi ( w bardzo niewielkim stopniu)
Wpływ turystyki na człowieka.
Turystyka:
jest środkiem poznania rzeczywistości.
Kształtuje postawy:
- życzliwości,
- sympatii,
- przyjaźni,
- aktywności psychofizycznej
- odwagi,
- solidarności,
c. kształtuje emocje
d. daje możliwości twórczego działania na rzecz ludności odwiedzanej
e. mądrze realizowana zaspokaja potrzeby ;
- poznawczą,
- osobistych kontaktów,
- wolności,
- nowości,
- działania,
f. uczy szybkiej adaptacji do zmieniających się warunków
W sferze fizycznego rozwoju człowieka:
- ma wartość profilaktyczną, prozdrowotną,
- wpływa na rozwój fizyczny,
- zaspokaja minimum aktywności ruchowej niezbędnej do prawidłowego rozwoju,
- regeneruje siły fizyczne i psychiczne,
- zaspokaja potrzebę wypoczynku.
MOTYWY I POTRZEBY UPRAWIANIA TURYSTYKI
9 podstawowych grup motywów.
Motywy związane z pragnieniem udania się do określonego kraju lub miejscowości
- motyw poznania przyrody
- motyw poznania kultury
- motyw poznania życia społecznego
2. Motywy związane z pragnieniem opuszczenia na jakiś czas miejsca swojego stałego zamieszkania
- motyw opuszczenia rodziny lub środowiska,
- motyw opuszczenia środowiska lokalnego,
- motyw opuszczenia ze względu na sytuację polityczną,
3. Motywy związane z pragnieniem spędzenia określonego czasu z kimś poza miejscem zamieszkania.
- motyw wyjazdu z rodziną,
- motyw wyjazdu z osobą kochaną,
- motyw wyjazdu z grupą przyjaciół,
4. Motywy związane z pragnieniem poznania nowych znajomości.
5. Motywy związane z pragnieniem pozostania w zgodzie ze stereotypami.
6. Motywy związane z pragnieniem zaspokojenia potrzeb emocjonalnych i estetycznych (potrzeba powrotu
do natury).
7. Motywy związane z zaspokojeniem potrzeb twórczych.
8. Motywy związane z zaspokojeniem potrzeb biologicznych (regeneracja sił)
9. Motywy związane z uprawianiem turystyki w szerokim tego słowa znaczeniu.
Doczytać!!!