Huba korzeni- Heterobasidion annosum
-objawy choroby różnią się zależnie od wieku porażonych drzew,
-u drzew starszych obecność patogena stwierdzamy po scięciu drzewa( zgnilizna przenika z korzenia w głąb pnia), objawem choroby jest przebarwienie drewna na czerwono lub purpurowo czerwono. W późniejszym stadium barwa ulega zmianie na bladobrunatna i pojawiają się liczne białe kieszonki. Na porażonych martwych korzeniach tworzą się niekiedy białe delikatne płaty grzybni.
-drzewa młodsze(do 25 lat) szybko przybierają zabarwieni bladozielone , po czym brązowieją i zamierają, nie ma wycieku żywicy. Między korą a drewnem pojawiają się płaty grzybni, a na szyi korzeniowej ukazują się owocniki
- zakażenie drzew przez patogena odbywa się przez rany oraz poprzez przerastanie korzeni zdrowych z chorymi
-warunki sprzyjające: monokultury so, św, młody wiek drzew, trzebieże wykonywane w lecie i jesienni ( wytwarzanie zarodników), nieokorowane pniaki, grunty porolne
-ochrona: w okresie czyszczeń aż do trzebieży usuwać drzewa martwe wraz z korzeniami, pniaki po trzebiezy staranie okorowac , trzebierze wykonywac w okresie wczesnowiosennym, stosowanie na pniaki wodnej zawiesiny z zarodników grzyba Phlebiopsis gigantea, ścięcia z pniaka potrzebieżowego krążka 5-10 cm po ok. 2 tyg.
Guzowatość korzeni - Agrobacterium tumefaciens
-guzowate narośla mogą występować we wszystkich częściach korzenia, początkowo są to niewielkie nabrzmienia powstające w miejscach mech .uszkodzeń , z czasem ich rozmiary się zwiększają do kilku cm, młode guzy są miękkie o jasnokremowym zabarwieniu, w miarę starzenia drewnieją, powierzchnia staje się chropowata i przybierają barwę ciemnobrunatna do czarnej
-jej szkodliwość polega na ograniczeniu przewodzenia wody i składników pokarmowych do nadziemnej części rośliny, duże szkody w szkółkach drzew owocowych a także topoli wierzb i iglastych
-warunki sprzyjające: głównie bakteria wnika przez rany na systemie korzeniowym
-ochrona : dokładne przegląd syst. Korz. Na szkółkach po wykopaniu sadzonek , chore odrzucic, utrzymać kwaśne ph (5,5-60) , unikać ranienia korzeni, zwalczać szkodniki
Żylica olbrzymia - Phlebiopsis gigantea
-występuje w drzewostanach iglastych, mieszanych na pniakach strzałach , leżących gałęziach drzew iglastych najczęściej sosna
- owocniki jednoroczne rozpostarte, ścisle przyrośniete do podłoża , porastające duże powierzchnie. Miąższ początkowo woskowaty, z wieiem skórzasty, pergaminowa ty
-znaczenie: saprotrof, wywołuje zgniliznę białą jednolitą drewna
Mączniak prawdziwy dębu - Microsphaera alphitoides
-choroba ma duże znaczenie w szkółkach dębowych, opada takżę młode drzewka wysokości 2-3m oraz pędy odroślowe i świętojańskie
-objawy zauważamy na świeżo rozwiniętych pędach - biały delikatny nalot, marszczą się ciemnieją i szybko zamierają , liście mają mączny nalot, szybko się rozprzestrzeniający na ich całej powierzchni; pędy jak i liście brunatnieją i czernieją , a następnie przedwcześnie opadają
- warunki sprzyjające : konidialne zarodniki grzyba intensywnie rozwijają się w suche, słoneczne i ciepłe wiosny i lata a do ich kiełkowania trzeba wilgoci w postaci kropli
-ochrona : stosowanie oprysków preparatami siarkowymi (0,4% siarki koloidalnej) na szkółkach, zadziej na 1-5 letnich uprawach, nie pielić szkółek db - ocienienie spowalnia rozwój konidiów, możliwie wczesny wysiew żołędzi, lokowanie szkółek z dala od drzewostanów db, zwalczanie grzybem Ampelomyces quisqualis
Opieńkowa zgnilizna korzeni -gatunki z rodzaju Armillaria
- poraża wiele roślin drzewiastych głownie w wieku od 3 lat do starodrzewia. Największe staraty pwoduje w okresie młodnika i drągowiny. Atakuję szyję korzeniową, korzenie i podstawę pnia. Występuje często epifitozyjnie co utrudnia pielęgnacje drzewostanów oraz ich uzupełnianie i odnawianie.
-pierwszy objaw to opóźnienie rozwoju drzewa, następnie lekka chloroza igieł i dalsze ich brunatnienie , czasem choroba zabija drzewo tak szybko, że igliwie nie zdąży zżółknąć a już opada na ziemię. W końcowych fazach choroby pojawia się w dolnych partiach drzewa obfite wycieki żywicy. Między korą a drewnem występuja grube białe płaty grzybni, które przechodząc do gleby zamieniają się w sznury ryzomorf. Owocniki opieńkowe pojawiają się jesienią wokół zamarłych drzew lub pniaków.
- warunki sprzyjające: drzewa iglaste niż liściaste, martwe pniaki drzew lisciastch, uszkodzenia ryzomorf np. podczas orki, okres suszy zwiększa agresywność patogena
-ochrona: przebudowa silnie porażonych drzewostanów na różnogatunkowe , używanie rodzimego materiału siewnego, unikać zakładania drzewostanów iglastych po liściastych, w uprawach wyrywać obumarłe drzewka, wycinkę drzew przeprowadzać późną wiosną lub latem i okorować pniaki
Białoporek brzozowy - Piptoporus betulinus
-występuje w lasach, parkach i wzdłuż dróg, atakuje i kolonizuje drewno brzozy, spotykany od wiosny do jesieni.
- owocnik: jednoroczne - pojedyncze lub w niewielkich skupiskach, półkoliste, nerkowate przyrośnięte bokiem lub wyrastające z krótkiego trzonu. Powierzchnia równa, gładka błyszcząca do matowej, początkowo kremowa - ciemnieje do ochrowo szarobrązowej. Brzeg gruby, zaokrąglony, formujący wałek od spodu. Hymenofor rurkowaty biały z wiekiem słomkowo-żółty
-znaczenie: saprotrof i pasożyt słabości, wywołuje intensywną zgniliznę brunatna, zakażenie ranowe
Błyskoporek podkorowy - Inonotus obliquus
-w lasach po korą żywych lub zamierających drzew liściastych najczęściej brzozy
-owocnik: formy bezpłciowej tworzą się w ciagu wielu lat. Mają charakter narośli o spękanej i brązowo czarnej, przypominającej koks powierzchni. Miąższ utworzony jest z grzybni zbitej, twardej, drewnowatej, początkowo żółto ochrowej z wiekiem ciemniejącej do ciemnobrązowej.
-znaczenie: pasożyt ranowy, powoduje zgniliznę białą jednolitą
-ochrona: zabezpieczanie ran podczas cięć pielęgnacyjnych, usuwanie drzew oraz obumarłych konarów
Skrętak sosny - Melampsora pinitorqua
-na tegorocznych głównych i bocznych pędach sosen pojawiają się na przełomie maja i czerwca ciemnożółte brodawki (piknia) a zaraz potem bladobrunatne poduszeczki (ecja). Pęd w porażonym miejscu zamiera , przegina się w dół i później powyżej chorej strefy znowu się wyprostowuje.
-warunki sprzyjające: występowanie drugiego gospodarza patogena ( osika - zakażenie liści następuje za pomocą ecjospor), wilgotna wiosna
-ochrona: usuwanie osiki, wprowadzanie domieszki - sw
Wrośniak szorstki - Trametes hirsuta
-kolonizuje martwe drewno wielu gatunków liściastych Bk, db, jrz itp.
-owocnik: jednoroczne, rzadko pojedyncze, półokrągłe, nerkowate, spłaszczone przyrośnięte bokiem, często ułożone dachówkowato. Górna powierzchnia zwykle płaska, nierówna, pofałdowana, gęsto filcowato-szczeciniasto owłosiona, barwa od kremowej do popielatej , szarej. Hymenofor rurkowaty biały z czasem kremowy, szary do rdzawego.
-znaczenie: saprotrof i pasożyt ranowy, powoduje zgniliznę białą jednolitą
-ochrona: unikanie ranienia drzew, wygładzanie i zab. Powierzchni środkami grzybobójczymi
Rdza kory sosny - Endocronartium Pini, Cronartium flaccidum
-choroba poraża głównie sosnę zwyczajną ale także inne sosny dwuigłowe, atakuje gałęzie i strzałę, drzewa od 20-50roku życia. Przy zaniedbaniach pielęgnacyjnych ( gdy nie usuwa się drzew chorych) jej znaczenie gospodarcze rośnie, wtedy w starszych drzewostanach ok. 50% drzew ma rozległe porażenie rdzą, kończące się zamieraniem części lub całej korony
-na młodych częściach pni, w okolicach okółków o na gałęziach sosny pojawiają się lokalne nabrzmienia na których w okresie od maja do lipca ukazują się pęcherzyki o zabarwieniu żółtopomarańczowym, po ich pęknięciu powstają rany i następuje wyciek żywicy, powierzchnia tych ran z biegiem ciemnieje i staje się coraz bardziej spękana. Strona przeciwległa do rany staje się coraz bardziej wypukła
- warunki sprzyjające: monokultury sosnowe na ubogich i suchych siedliskach, zaniedbania trzebieżowe i brak usuwania drzew chorych
-ochrona: usuwanie chorych drzew, gałęzi, pędów w wieku 15-40 lat, wykonywać na wiosnę, domieszki liściaste
Bezpłodność świerka - Pucciniastrum areola tum
-z zakażonych na wiosnę żeńskich kwiatów świerka pospolitego powstają szyszki z białawymi pikniami na wew. Stronie łusek okrywowych, a w lecie z kulistymi brunatnymi ecjami. Przy dużej wilgotności łuski te rozchylaja się podczas gdy zdrowe szyszki są zamknięte.
Gmatwek dębowy - Daedalea Guercina
-lasy liściaste i mieszane, na pniakach żywych i zamarłych pniakach i gałęziach dębów rzadziej buków, grabie, robinii
-owocniki jednoroczne ale bardzo trwałe, twarde ,pojedyncze, guzowate, półkoliste, poduszeczkowate lub nieregularne, przyrośnięte bokiem. Powierzchnia nierówna, chropowata, guzkowata, pofałdowana, nieco omszona do nagiej, matowa , barwy drewna lub szarobrunatna. Brzeg ostry. Miąższ jednorodny , koloru drewna lub kawy z mlekiem. Hymenofor rurkowaty do blaszkowego barwy drewna. Zapach grzybowy, cierpki.
-znaczenie: saprotrof i pasożyt ranowy, powoduję zgniliznę brunatną
-ochrona : unikanie ranienia drzew, usuwanie obumierających drzew , konarów, konserwacja drewna użytkowego
Gmatwica chropowata - Daedaleopsis confragosa
-występuje na pniach i gałęziach osłabionych drzew liściastych, najczęściej na buku, wierzbie, brzozie, olszy, jesionie
-owocniki jednoroczne, trwałe, pojedyncze, ułożone dachówkowato, przyrośnięte bokiem, półkoliste, Powierzchnia nierówna szorstka i często pomarszczona, promieniście pręgowana i pomarszczona, koloru białawego , jasnobrunatnego lub czerwonawego. Brzeg ostry, falisty. Hymenofor rurkowy, barwy kremowo rdzawej , biało orzechowej
-znaczenie: pasożyt ranowy i saprotrof, powoduje intensywną zgniliznę białą jednolitą
-ochrona: zabezpieczanie ran podczas cięć pielęgnacyjnych, usuwanie obumierających konarów oraz całych drzew
Rdza pęcherzykowata igieł sosny - Coleosporium tussilaginis
-choroba poraża igły tegorocznych pędów młodszych i starszych sosen, w kwietniu i maju na igłach pojawiają się niepozorne małe, blade plamki, a po paru dniach pęcherzyki. Choroba posiada drugiego gospodarza w postaci roślin zielnych przez co często dochodzi do silnego porażenia sosny. Zaleca się wykaszanie
Zamieranie wierzchołków pędów sosny - Sphaeropsis sapinea
-tegoroczne pędy, najczęściej 10-40 letnich drzew brunatnieją i pozostają wyraźnie krótsze od pędów zdrowych, podobnie jak ich igły, silne wydzielanie się żywicy
-przyczyną choroby jest grzyb ss jego piknidia występują w skupieniach na obumarłych pędach, kuliste czarne twory
-warunki sprzyjające: podatność młodych tkanek, zranienia pędów, ekstremalne warunki pogodowe
-ochrona: z reguły drzewo radzi sobie samo z chorobą przez tworzenie tkanki przyrannej, oraz ustanie działania ekstremalnych warunków pogodowych
Wiosenna osutka sosny - Lophodermium spp.
-choroba powoduje duże straty w LP
- na zakażonych igłach (wiosna-październik) pojawiają się małe, żółtawe ostro zarysowane plamki, które z biegiem czasu otaczają igłę, a na zamarłych igłach czernieją(wrzesień) następnie całe igły zaczynają zmieniać kolor od żółtobrunatnego do brązowo-czerwonego. W tym czasie pojawiają się na igłach czarne punkty - piknidia ( zima). Atakuje siewki , młode i stare drzewa
-warunki sprzyjające: duża podatność ras północnych sosny, sprzyja też duża wilgotność, która przyspiesza tworzenie się miseczek patogena, temp w granicach 14-17 ( czyli wilgotna wiosna i lato oraz łagodna jesień i zima), zmrozowiska, zbyt gęsty siew sadzenie
-ochrona: wprowadzenie silnego materiału wolnego od patogena (dobrze ukształtowane sadzonki), luźna więźba, fungicydy WG, Falcon 460EC, Gwarant 500 SC, Sarbrawit 530 SC
Pniarek obrzeżony - Fomitopsis piniola
-występuje w lasach i parkach , atakuje osłabione drzewa iglaste Św,So rzadziej liściaste Brz,BK,Db, Gr
-owocniki poduszkowate przyrośnięte bokiem, górna powierzchnia nierówna, naga lub z nalotem, z wiekiem pokrywa się słomkowożółtą, pomarańczową, wiśniową, ciemnobrązową żywicowatą skórką Brzeg słomkowożółty. Hymenofor rurkowaty brudnobiały z wiekiem kremowy
-znaczenie: saprotrof, powoduje silną i szybko postępującą zgniliznę brunatną twardzieli i bielu, zakażenie ranowe, straty surowca drzewnego
-ochrona: unikanie ran, usuwanie obumierających konarów oraz całych drzew
Zgnilizna biała jamkowata sosny - Phellinus Pini
- patogen atakuje określone partie strzały, które ulegają zgniliźnie
-objawy to owocniki - górna strona prawie czarna, miąższ ciemnobrązowy z odcieniami rdzawymi, dolna strona oliwkowożółta, zakażenie ranowe, rozwój możliwy tylko w twardzieli sosny, grzyb rozrasta się w górę i dół strzały
-ochrona: w okresie czyszczeń należy usuwać drzewa o właściwościach tzw. rozpieraczy (duże rany po gałęziach, między 25 a 35 rokiem przeprowadzić podkrzesywanie
Rak modrzewia - Lachnellula willkommii
-chorobie ulegają cienkie pędy, pnie młodych drzew, zaatakowane miejsce zapada się nieco i ciemnieje, ukazują się wycieki żywicy
-sprawca choroby L. willkommii, zakażenie następuje za pośrednictwem zarodników workowatych patogena roznoszonych przez prądy powietrzne, zakażenie odbywa się przez blizny liściowe, infekcja przez rany bardzo rzadka. Jeżeli miejsce zakażenia jest blisko pnia to rozwija się na pniu, grzybnia rozprzestrzenia się w górę pnia (głównie)
-warunki sprzyjające: odpowiednie gat. Md europejski, Md syberyjski, Md japoński
-ochrona: odpowiedni dobór stanowisk dla modrzewia, wolnych od zmrozowisk, szybko usuwać drzewa chore, domieszki gat. Liściastych
Błyskoporek promienisty - Inonotus radiatus
-w lasach liściastych , mieszanych
-owocniki jednoroczne, zawsze w licznych grupach, przyrośnięte bokiem, częściowo połączone ze sobą, ułożone dachówkowato, Góran powierzchnia nierówna, z wiekiem zmienia barwę żółta, jasnoochrowobrązowa, żółtobrązowa. Brzeg początkowo okrągły, z wiekiem przekształca się i wygina, hymenofor rurkowaty
-powoduje zgniliznę białą jednolitą twardzieli i bielu, zakażenie ranowe
-zabezpieczenie: wygładzanie i zabezpieczanie ran środkami grzybobójczymi
Mączniak rzekomy winorośli - Plasmopara viticola
-wnikają przez nieuszkodzoną tkankę okrywającą , lub naturalne otwory w ciele ( szparki oddechowe)
Parch topoli - Venturia maucularis, populina
- choroba młodych pędów topoli oraz liści. Pod koniec wiosny ukazują się na młodych liściach, ciemne niemal czarne plamy, które stopniowo przechodzą przez ogonek na pęd, chorobie sprzyja ciepła i wilgotna wiosna
-ochrona: usuwanie ze szkółek i niszczenie porażonych pędów, liści oraz opryskiwanie środkami miedziowymi od wiosny - na pękające pąki, powtarzane ponownie w miarę potrzeby w terminach póżniejszych
Rdza gruszy , jałowca : Gymnosporangium sabinae
Choroba występuje na gruszy lub jarzębinie oraz jałowcu, głównie Juniperus sabina, ale też J. virginiana, J. oxycedrus i J. phoenica. Nie jest zbyt szkodliwa.
Objawy
Pnie i gałęzie jałowca nabrzmiewają wrzecionowato w niektórych miejscach. W kwietniu i maju z tych miejsc wyrastają brunatne, później brunatnożółte, galaretowate utwory w kształcie języków, długości do 1,5 cm. W pełni lata na górnej stronie liści gruszy lub jarzębiny powstają najpierw żółte, później czerwone plamy z czarnymi punktami (pykniami) w środku. Wkrótce potem na dolnej stronie porażonych liści pojawiają się żółtobrunatne lub brunatne szorstkie plamy (grupy ecjów).
Sprawca
Grzyb Gymnosporangium sabinae (Basidiomycotina, Uredinales) jest rdzą niepełnocyklową, bez stadium II (uredo) w cyklu rozwojowym. Stadia O i I ukazują się w lecie na liściach gruszy lub jarzębiny, stadium III — wiosną na jałowcach. Ecjospory zakażają pędy jałowców. Grzybnia rozwija się najpierw w tkance korowej (powodując nadmierny rozwój elementów miękiszowych), a potem w drewnie, które wytwarza szersze pierścienie przyrostu rocznego, szersze promienie rdzeniowe i nieregularnie przebiegające (kręte) cewki. Od zakażenia do pogrubienia pędów i wytworzenia się na nich teliów upływa około półtora roku. Grzybnia zimuje w nabrzmieniu i wytwarza prawie co rok nowe telia, aż wreszcie zamiera razem z partią pędu położoną powyżej porażonego miejsca. Teliospory powstałe w języczkowatych teliach mogą zaraz kiełkować w nietypowe podstawki, a wytworzone na nich sporidia zakażają liście pierwszego gospodarza. Po wykiełkowaniu teliospor telia zanikają.
Warunki sprzyjające to występowanie w pobliżu siebie jałowców oraz grusz lub jarzębin, ponieważ patogen nie może przeżyć bez przechodzenia z jednego gospodarza na drugiego (bezwzględnie heterogeniczny łańcuch zarazkowy).
Ochrona grusz jest rzadko stosowana i polega na usuwaniu jałowców (lub wyłamywaniu porażonych gałęzi) z pobliża sadów gruszowych. Mniejsze egzemplarze cennych jałowców można okrywać płachtami, gdy pojawią się na nich telia, aby zapobiec rozsiewaniu się sporidiów i zakażaniu grusz. Patogen jest wrażliwy na opryskiwanie preparatami zawierającymi karboksynę lub oksykarboksynę (Vitavax, Plantavax). Jałowców się nie chroni.
Huba korzeni- Heterobasidion annosum
Guzowatość korzeni - Agrobacterium tumefaciens
Żylica olbrzymia - Phlebiopsis gigantea
Mączniak prawdziwy dębu - Microsphaera alphitoides
Opieńkowa zgnilizna korzeni -gatunki z rodzaju Armillaria
Białoporek brzozowy - Piptoporus betulinus
Błyskoporek podkorowy - Inonotus obliquus
Skrętak sosny - Melampsora pinitorqua
Wrośniak szorstki - Trametes hirsuta
Rdza kory sosny - Endocronartium Pini, Cronartium flaccidum
Bezpłodność świerka - Pucciniastrum areola tum
Gmatwek dębowy - Daedalea Guercina
Gmatwica chropowata - Daedaleopsis confragosa
Rdza pęcherzykowata igieł sosny - Coleosporium tussilaginis
Zamieranie wierzchołków pędów sosny - Sphaeropsis sapinea
Wiosenna osutka sosny - Lophodermium spp.
Pniarek obrzeżony -Fomitopsis piniola
Zgnilizna biała jamkowata sosny -Phellinus Pini
Rak modrzewia - Lachnellula willkommi
Błyskoporek promienisty - Inonotus radiatus
Mączniak rzekomy winorośli - Plasmopara viticola
Parch topoli - Venturia maucularis, populina
Zamieranie pędów sosny -Gremmeniella abietyna , Cenangium ferruginosum
Hypoxylon
Brunatna pleśń śniegowa - Herpotrichia juniperi
Siatkowiec płotowy - Gloeophyllum sepiarium
Zazielenienie drewna - Chlorosplenium aeruginosum
Ucho bzowe - Auricularia auricula
Rhizina undulata