Dr Adrianna Łukaszewicz
Pytania pomocnicze dla studentów
Zagadnienia wstępne
Co to jest homo economicus? Jakie jest jego znaczenie dla ekonomii? Jakimi zasadami się on kieruje? Na czym polega zasada racjonalnego gospodarowania? Czy każdy człowiek jest homo economicus?
Co wyraża krzywa możliwości produkcyjnych? Wykreśl tę krzywą. Co oznaczają punkty na krzywej, poniżej i powyżej krzywej? Dla jakiego okresu jest ona prawdziwa a dla jakiego nie i dlaczego? Dlaczego krzywa ta ma taki a nie inny kształt?
Czym się różni ekonomia pozytywna i normatywna? Która z nich dominuje w podręcznikach ekonomii? Do którego typu ekonomii zaliczymy zdania: „powinno się..”, „jeżeli..to..”; „należy...”?
Scharakteryzuj podstawowe różnice między systemem centralnie-planowanym, gospodarką rynkową, państwem opiekuńczym.
Czy w dzisiejszym świecie mamy do czynienia z czystą gospodarką rynkową? Jeśli nie to z jaką?
Na jakie pytania odpowiada ekonomia? Jakich udziela na te pytania odpowiedzi? Kiedy zaczęła się rozwijać ekonomia jako odrębna dziedzina wiedzy?
Czym się różni mikroekonomia od makroekonomii? Która część rozwijała się jako pierwsza/druga i od kiedy? Wymień po 3 przykłady z dziedziny mikro i makroekonomii i pokrótce je scharakteryzuj
Popyt, podaż i rynek
Podaj prawo popytu. Przedstaw krzywą popytu graficznie. Od czego zależy popyt? Nietypowe krzywe popytu. Czym się różni popyt od wielkości popytu?
Co to jest rynek? Jakie są jego cechy szczególne? Podaj przykłady rynków? Czy istnieje „czysty rynek”? Gdzie?
Co to są dobra komplementarne , a czym są dobra substytucyjne? Podaj przykłady takich dóbr. Jak mierzymy mieszaną elastyczność popytu. Jaki wpływ na nasze dobra będą miały zmiany cen dóbr komplementarnych , a jaki dostępnośc do dóbr substytucyjnych, czy zmiana dostępności dóbr komplementarnych (dodatni/ujemny)?
Co to jest paradoks Giffena i paradoks Veblena
Co to są krzywe Engla? Wykreśl je. Co charakteryzują?
Przedstaw na wykresie zachowanie konsumentów przy zmianie dochodów dla żywności, mieszkań, yachtów. Kto opisał pierwszy w/w zależność?
Co to jest cena nierównowagi? Jakie można podać przykłady nierównowagi? Czy istnieje możliwość zaistnienia nierównowagi w sytuacji sprawnie działającego rynku?
Czy cena minimalna jest przykładem ceny nierównowagi, wywołanej niesprawnością mechanizmu rynkowego? Wytłumacz mechanizm powstawania ceny minimalnej, podaj przykłady takiej ceny i konsekwencje jej stosowania. Jakie są powody wprowadzania ceny minimalnej?
Jakie są powody wprowadzania ceny maksymalnej (regulowanej/pułapu cenowego). Na czym ona polega? Przedstaw ją graficznie. Do jakich skutków prowadzi? Podaj przykłady stosowania takiej ceny we współczesnej gospodarce.
Co to jest elastyczność cenowa popytu i elastyczność cenowa podaży? Podaj wzór takiej elastyczności cenowej popytu i podaży. Przedstaw ją graficznie. Od czego zależy elastyczność cenowa popytu? Jakie wartości przyjmuje elastyczność cenowa popytu?
Dlaczego pomimo wprowadzenia listy tzw. leków ryczałtowych (po 2,50 zł za opakowanie) nie występują braki rynkowe, a firmy walczą wszelkimi sposobami by się na takiej liście znaleźć? Dlaczego natomiast ustalanie cen (tzw. stałych) na towary w socjalizmie prowadziło do powszechnych niedoborów rynkowych? Na czym polega różnica przyjętych rozwiązań?
Co to jest elastyczność dochodowa popytu? Od czego zależy? Jakie wartości przyjmuje? Co to są dobra wyższego rzędu, dobra normalne, dobra niższego rzędu? Jako producent bubli reagujemy na zmianę Y tak samo jak producent biżuterii?
Jakie są współczesne argumenty za stosowaniem pułapów cenowych (ceny maksymalnej), a jakie za stosowaniem ceny minimalnej?
Masz sklep odzieżowy. Ustal strategię rynkową Twojego sklepu wykorzystując wiedzę z zakresu elastyczności dochodowej popytu. Czy firmy kierują się elastycznością dochodową przy ustalaniu strategii rynkowej?
Co to znaczy wysoka elastyczność cenowa popytu, popyt sztywny, niska cenowa elastyczność popytu? Czy każdy produkt ma jedną , typową dla siebie elastyczność? Czy firmy ustalają strategię rynkową w zależności od cenowej elastyczności popytu? Jak byś to zrobił?
Co to jest elastyczność sztywna? Kiedy występuje? Jaki wpływ ma fakt sztywnej elastyczności na strategię rynkową. Przykłady z praktyki (rynki o sztywnej elastyczności, rozwiązania przyjęte w praktyce)
Rynek papierów wartościowych
Rodzaje notowań na WGPW (jednolite, ciągłe)
Co to są indeksy giełdowe? Do czego służą? Wymienić podstawowe indeksy- jak się je liczy?
Rodzaje rynków na WGPW (podstawowy, równoległy i wolny, NFI, CTO)
Od kiedy działa w III Rzeczpospolitej WGPW? Wymień instytucje giełdowe
Cechy charakterystyczne akcji. Czym się różnią akcje zwykłe od uprzywilejowanych?
Czym się różnią akcje od obligacji?
Czym różnią się inwestorzy instytucjonalni od indywidualnych? Kto to jest i kto może być inwestorem strategicznym?
Jakie są dwie główne metody analizy giełdowej (koniunktury na giełdzie)? Scharakteryzuj je pokrótce. Co to jest portfel inwestycyjny?
Kiedy firma może przeprowadzić drugą emisję akcji? Jakie musi spełniać warunki? Kto dopuszcza do kolejnej emisji? Na jakich zasadach ustala się cenę emisyjną drugiej emisji?
Formy rynku
Porównaj rynek oligopolistyczny z monopolem. Podaj przykłady firm działających na tych rynkach. Czy ich strategia rynkowa jest odmienna?
Porównaj rynek doskonałej konkurencji z oligopolem. Podaj przykłady firm działających na tych rynkach. Czy ich strategia rynkowa jest odmienna?
Przeanalizuj strategię marketingową i jej sens w przypadku funkcjonowania na każdym z rynków- doskonalej konkurencji, oligopolu, konkurencji monopolistycznej, monopolu
Co to jest monopol naturalny? Czym się różni od zwykłego monopolu?
Jakie są możliwości swobodnego kształtowania ceny przez firmę na poszczególnych rynkach?
Ewolucja stosunku do monopolu. Czy monopol jest zły?
Przedsiębiorstwa
Porównaj zasady działania spółki cywilnej ze spółką akcyjną
Jakie rodzaje przedsiębiorstw istnieją w gospodarce. Ewolucja przedsiębiorstw. Wady i zalety poszczególnych form prawnych
Czym się różni spółka z o.o. od spółki akcyjnej?
Jakie możliwości pozyskiwania kapitałów dają poszczególne formy przedsiębiorstw?
Rola państwa
Na czym polega wypełnianie przez państwo funkcji stabilizacyjnej? Kiedy została ta funkcja wprowadzona do polityki gospodarczej?
Jak państwo reguluje nieefektywności rynkowe?
Co to są nieefektywności rynkowe? Jakie są ekonomiczne przyczyny ich powstawania? Jakie można rozróżnić rodzaje nieefektywności? Jak można je niwelować?
Co to są efekty zewnętrzne? Podaj przykłady i wytłumacz, co oznaczają koszty zewnętrzne i korzyści zewnętrzne.
Jak mierzy się aktywność ekonomiczną państwa? Jakie jest zaangażowanie państwa w gospodarkach liberalnych a jakie w gospodarkach państw opiekuńczych? Podać przykłady takich państw? Jakie są powody udziału państwa w gospodarce.
Co to znaczy gospodarka mieszana?
Jakie funkcje ekonomiczne wypełnia państwo w gospodarce? Scharakteryzuj.
Co to są funkcje: alokacyjna i redystrybucyjna państwa. W jaki sposób się je wypełnia?
Rachunkowość społeczna
Czym się różni dochód osobisty od dochodu rozporządzalnego? Który z nich jest większy? Który dochód odpowiada za popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych(C) i dlaczego?
Wymień znane Ci mierniki dochodu narodowego i sposoby ich liczenia
Czym różni się (czym jest) PKB od PNB? Który z tych mierników jest większy?
Kiedy dochód per capita spada, a dochód globalny rośnie? Czy jest taka możliwość?
Jakie są przyczyny rosnących dysproporcji ekonomicznych pomiędzy krajami wysokorozwiniętymi a krajami rozwijającymi się?
Jakie są wady stosowanych najczęściej mierników dochodu narodowego?
Co uwzględnia się przy liczeniu mierników dochodu narodowego?
Co to jest HDI? (Human development index)
Co to jest amortyzacja? Jaki ma związek z inwestycjami? Kto podejmuje decyzje o wysokości odpisów amortyzacyjnych? Czy jest możliwe by miała miejsce ujemna amortyzacja?
Co to są podatki pośrednie? Jaki mogą mieć wpływ na wielkość PNB? Czy jest możliwość obiektywnej oceny stanu PNB lub innych mierników?
Co wchodzi w skład pozycji „Błędy i opuszczenia”? O czym ona świadczy? W którym mierniku umieszczamy tę pozycję?
C, I, mnożnik inwestycyjny
Co to jest funkcja konsumpcji? Przedstaw jej ilustrację graficzną. Od czego zależy nachylenie funkcji konsumpcji? Od czego zależy konsumpcja? Jaki jest udział konsumpcji w popycie globalnym?
Co to jest konsumpcja autonomiczna? Czy jest ona zmienna w czasie?
Czy się różni MPC od APC (KSK od PSK)? Jak MPC i APC zmieniają się w czasie? Kto odkrył MPC i MPS (KSK i KSO)?
Co to jest mnożnik inwestycyjny i do czego służy? Kto go odkrył? W jaki sposób można wytłumaczyć przy pomocy mnożnika wahania koniunktury? Przedstaw wzór na mnożnik i jego ekonomiczną interpretację.(wersja prosta i rozbudowana)
Jakie znasz rodzaje mnożników? Omów każdy z nich
Na czym polega paradoks zapobiegliwości?
Co to jest mnożnik podatkowy? Jak działa? Jaki ma wpływ na MPC?
Od czego zależą inwestycje? Jakie elementy bierzemy pod uwagę przy wyliczaniu wielkości inwestycji? Co rozumiemy pod słowem „inwestycje”
Czym się różnią inwestycje brutto i inwestycje netto?
Jakie rodzaje inwestycji zaliczamy do inwestycji brutto? Co to są planowane i nieplanowane zmiany zapasów?
Według czego firmy orientują się w poziomie bieżącego popytu na ich dobra? Co wpływa na decyzje inwestycyjne i poziom produkcji firm?
Co to jest amortyzacja? Jaki może mieć ona wpływ na wzrost gospodarczy? Kto wyznacza wysokość odpisów amortyzacyjnych? Jak wykorzystywano odpisy amortyzacyjne do pobudzenia gospodarki amerykańskiej za czasów Reagana?
Jaki wpływ mają inwestycje na wahania dochodu narodowego? Czy mają wpływ na mnożnik?
Jaki wpływ na wielkość inwestycji ma zmiana dochodów (Y) a jaki zmiana stóp procentowych?
Jaki wpływ na inwestycje krótko i długoterminowe ma zmiana stóp procentowych?
Polityka fiskalna
Czy się różni deficyt budżetowy od długu publicznego?
Co to jest polityka fiskalna? Przy pomocy jakich narzędzi jest ona realizowana?
Na czym polega mnożnik zrównoważonego budżetu?
Jakie mogą być powody powstania deficytu budżetowego? Przy użyciu jakiej metody dokonuje się oceny prawidłowości budżetu? Co to jest budżet pełnego zatrudnienia?
Przedstaw graficznie stronę przychodów i wydatków państwa. Czy są one zależne od dochodu, czy od stóp procentowych? Kiedy będzie deficyt a kiedy nadwyżka budżetowa?
Co to są wydatki sztywne?
Jakie są sposoby finansowania deficytu budżetowego? W jaki sposób pozyskiwano pieniądze na finansowanie deficytu w gospodarce centralnie planowanej a jak to rozwiązuje się w gospodarce rynkowej?
Dlaczego deficyt budżetowy nie powinien przekraczać 3 % PKB? Kto to ustalił?
Co w kwestii polityki budżetowej ustalił traktat z Maastricht? Kiedy miał miejsce traktat z Maastricht? Cele wprowadzenia traktatu i skutki dla gospodarek.
Co to jest pasywna a co aktywna polityka fiskalna? Jaki typ polityki fiskalnej prowadzi dzisiaj państwo polskie?
Jakie są źródła dochodów budżetowych państwa? Dlaczego nastąpiło załamanie finansów publicznych w Polsce?
Podaj przykłady automatycznych stabilizatorów gospodarki.
Czy przy pomocy zasiłków i podatków można prowadzić aktywną politykę fiskalną?
Czy zmniejszać podatki? Przedyskutuj bieżącą sytuację Polski i rozwiązania w Stanach Zjednoczonych.
Polityka monetarna
Jakie znasz miary pieniądza? Krótko je scharakteryzuj. Która miara pieniądza (podaż którego rodzaju pieniądza) odpowiada za inflację i jest dokładnie analizowana przez bank centralny?
Co to znaczy bimetalizm? Wytłumacz zasadę działania prawa wypierania pieniądza dobrego przez gorszy. Czy prawo to obowiązuje także w przypadku pieniądza symbolicznego? Podaj przykłady.
Czym się różni pieniądz symboliczny od pieniądza bezgotówkowego? Czym się różni pieniądz symboliczny od pieniądza kruszcowego?
Co to jest bank? Na czym zarabia bank? Jaka jest podstawowa funkcja banków? Czym się różni bank komercyjny od banku inwestycyjnego? Czym różni się bank centralny od pozostałych banków?
Co to za bank: Narodowy Bank Polski? Jakie wypełnia funkcje? Kogo obsługuje? Na czym zarabia? Kto jest jego wlaścicielem?
Czym się różni pieniądz bankowy od banknotów i monet emitowanych przez NBP? Co to jest mnożnik kreacji pieniądza bankowego? Podaj jego wzór. Od czego zależy?
W jaki sposób bank centralny oddziałuje na koniunkturę w kraju i na podaż pieniądza?
Czy bank centralny w Polsce może poprzeć rząd w jego staraniach poprawy sytuacji gospodarczej kraju? Geneza konfliktu NBP-rząd w Polsce. Co to jest Rada Polityki Pieniężnej? Jakie są jej zadania?
Bankowość w Polsce przed 1988 rokiem i obecnie. Dylematy tworzenia sektora bankowego w okresie transformacji. Słabości i mocne strony polskiego sektora bankowego.
W jaki sposób bank centralny prowadzi restrykcyjną politykę monetarną?
Co to są operacje otwartego rynku? Jak przy ich pomocy bank centralny może realizować aktywną politykę monetarną? Czy banki komercyjne, uniwersalne mogą realizować aktywną politykę monetarną?
Wyjaśnij, jak bank centralny może wpływać na mnożnik kreacji pieniądza bankowego? Podaj wzór na mnożnik.
Co to są rezerwy obowiązkowe? Podaj ich genezę, historyczne zadanie, jakie miały spełniać i zadania stawiane przed nimi obecnie. Czym rezerwy obowiązkowe różnią się od rezerw ogółem?
Co to jest i czemu ma służyć Bankowy Fundusz Gwarancyjny? Podaj zasady jego funkcjonowania. Kiedy go stworzono na świecie i kiedy powstał w Polsce? Co to znaczy, że bank centralny jest pożyczkodawcą ostatniej instancji?
Jakie są zabezpieczenia banków przed upadłością? Wymień przynajmniej trzy zabezpieczenia
Bezrobocie
Jak mierzy się zatrudnienie i bezrobocie? Co to są zasoby siły roboczej? Czy jest możliwe, aby równocześnie spadało zatrudnienie i bezrobocie?
Czym różni się bezrobocie jawne od bezrobocia ukrytego? Czy w Polsce występuje bezrobocie ukryte? Jeśli tak, to w jakiej występuje dziedzinie?
Bezrobocie w Polsce przed i po 1989 roku. Tendencje i rozmiary. Przyczyny bezrobocia w Polsce. Cechy szczególne bezrobocia w Polsce (okres trwania, kogo obejmuje, rozkład geograficzny, itd). Jakie są prognozy dotyczące rynku pracy dla Polski?
Społeczne i ekonomiczne skutki bezrobocia.
Bezrobocie długookresowe i krótkotrwałe. Kryteria podziału. Które z nich jest gorsze i dlaczego? Ekonomiczne i społeczne skutki bezrobocia długotrwałego
Czy się różni bezrobocie dobrowolne od przymusowego? Rodzaje bezrobocia.
Bezrobocie w krajach Unii Europejskiej, Polsce i USA. Prognozy na najbliższe lata.
Handel i finanse międzynarodowe
Dokąd prowadzi protekcjonizm gospodarczy? Jakie mogą być argumenty za otwarciem rynku na konkurencję zagraniczną, a jakie przeciw? Polityka Polski w tej dziedzinie po 1989 roku.
Co to jest bilans handlowy? Czym się różni bilans płatniczy od bilansu handlowego? Jakie są elementy składowe bilansu płatniczego? Co to są dobra widzialne i niewidzialne?
Co to jest kurs walutowy? Czym się różni kurs płynny od kursu stałego? Jaki wpływ na bilans płatniczy ma rodzaj kursu?
Co to jest dewaluacja? Czy dewaluacja różni się od deprecjacji? Co to jest rewaluacja? Czy jest możliwe, aby rewaluacja była równocześnie aprecjacją?
Jaki rodzaj kursu obowiązuje obecnie w Polsce?
Jaka waluta funkcjonowała w ramach unii Europejskiej jako jednostka obrachunkowa? A jaka obowiązuje dzisiaj? Kiedy ją wprowadzono? Jak ustalono jej kurs wyjściowy? Jaki kurs tej waluty obowiązuje od dnia 1 stycznia 2002?
Jakie były argumenty za wprowadzeniem Euro? Jakie poglądy mieli sceptycy wobec wprowadzenia jednolitej waluty europejskiej?
Wpływ aprecjacji i deprecjacji waluty krajowej na bilans płatniczy kraju. Czy można poprawić bilans płatniczy przy pomocy zmian kursowych? Jeśli tak, to jakich?
Od czego zależy eksport a od czego import? Czy wielkość dochodu narodowego Y ma wpływ na rozmiar eksportu? Przedstaw Bilans handlowy na wykresie. Czy jest możliwe, aby deficyt bilansu handlowego powiększał się wraz ze wzrostem dochodu narodowego i znikał wraz z recesją w gospodarce?
Kiedy import jest dobry a kiedy zły? Czy kraj powinien prowadzić politykę antyimportową?
1