Zaburzenia lękowe
Aspekty strachu i lęku
Poznawczy - spostrzeganie krzywdy lub zagrożenia
Somatyczne - reakcje zewnętrzne i wewnętrzne (reakcje pogotowia)
Emocjonalne - przerażenie, groza, panika
Behawioralne - reakcje mimowolne i dowolne
Zaburzenia lękowe
Fobie - specyficzne, społeczna
Zespół stresu pourazowego (PTSD)
Lęk paniczny, agorafobia
Uogólnione zaburzenia lękowe
Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne
Fobia to stała reakcja strachu. Typy:
przed zwierzętami (arachnofobia, redentofobia)
przed środowiskiem naturalnym (akrofobia, myzofobia, nyktofobia)
Sytuacyjne - przed zamkniętymi pomieszczeniami (klaustrofobia)
Przed strzykawką, zastrzykiem, zranieniem
Inne - śmiercią, rakiem, chorobą weneryczną
Fobia specyficzna (bodziec fobiczny - F):
A. Stały, nieuzasadniony strach wywołany obecnością lub wyobrażeniem określonego przedmiotu lub sytuacji (np. zwierzęcia, wysokości, zastrzyku, krwi).
B. Kontakt z F wywołuje wystąpienie silnego strachu lub napadu paniki (u dzieci płacz, bezruch lub przytulanie się).
C. Osoba rozpoznaje, że strach jest nieuzasadniony i nadmierny
D. Osoba unika bodźców F lub znosi je z lękiem
E. Unikanie, obawy lub złe samopoczucie wyraźnie przeszkadzają w normalnym życiu osoby.
F. U osób poniżej 18 roku życia trwa najwyżej 6 m-cy.
FOBIA SPOŁECZNA
Intensywny stały strach przed jedną lub wieloma sytuacjami społecznymi bądź przed występami publicznymi, podczas których następuje kontakt z obcymi ludźmi. Lęk przed upokorzeniem lub zażenowaniem
W tych sytuacjach prawie zawsze pojawia się strach albo związany z tą sytuacją, albo napad paniki
Osoba rozpoznaje, że strach jest nieadekwatny i nieuzasadniony
Osoba unika tych sytuacji bądź znosi je z lękiem
Zaburzenia stresu pourazowego - PTSD
Osoba przeżyła traumatyczne wydarzenie: 1) doświadczenie, bycie świadkiem, styczność; 2) silny strach, przerażenie, bezradność
Doświadczenie traumatyczne jest ciągle doświadczane na jeden lub kilka sposobów:
Nawracające natrętne wspomnienia urazu obejmujące wyobrażenia, myśli, wspomnienia
Powracające sny
Złudzenia lub zachowania, jakby uraz się powtarzał (np.. Złudzenia, omamy )
4) Silny niepokój w styczności z bodźcami przypominającymi jakieś aspekty wydarzenia
5) Reakcje fizjologiczne na wew. lub zew. S
C. Trwałe unikanie S związanych z urazem i osłabienie normalnej reaktywności. Jeden z trzech:
Unikanie myśli, rozmów
Unikanie czynności, miejsc, ludzi pobudzających wspomnienia
Niemożność przypomnienia aspektów wydarzenia
Zmniejszenie zainteresowań
Poczucie wyłączenia lub wyobcowania
Ograniczony zasięgu afektu
Ograniczenia w dostrzeganiu przyszłości
D. Trwałe objawy nadpobudliwości, wyrażające się:
trudności w zasypianiu
Rozdrażnienie, wybuchy gniewu
Trudności z koncentracją
Nadmierna czujność
Wyolbrzymiona reakcja przestrachu
E. Zaburzenia utrzymują się ponad m-c
F. Zaburzenia powodują znaczące pogorszenie w funkcjonowaniu w różnych sferach życia.
Zaburzenia lęku panicznego bez agorafobii
Spełnione są warunki: 1) nawracające nieoczekiwane napady paniki; 2) przynajmniej po jednym napadzie wystąpiło jedno lub więcej zjawisk a) ciągły niepokój przed dalszymi napadami; b) obawa o przebieg napadu i jego skutki; c) wyraźna zmiana zachowania w związku z napadami
Brak agorafobii
Napady nie są skutkiem używania jakiejś substancji ani choroby somatycznej (np.. Nadczynność tarczycy)
Napady paniki nie są elementem innych zaburzeń
Agorafobia
Lęk przed przebywaniem w miejscach lub sytuacjach, z których ucieczka może być trudna lub w której może zabraknąć pomocy. Np. wychodzeniem z domu, przebywaniem na otwartej przestrzeni lub w tłumie
Unikanie pewnych sytuacji lub znoszenie ich z dużym trudem, napięciem lub z lękiem przed wystąpieniem paniki lub podobnych objawów
Lęku lub fobicznego unikania nie można wyjaśnić innymi zaburzeniami
Uogólnione zaburzenia lękowe
Nasilony lęk lub niepokój utrzymujący się przez większą część dnia (co najmniej 6 m-cy) w związku z różnymi wydarzeniami
Trudności z opanowaniem niepokoju
Lęk lub niepokój są połączone z: 1) bezradność, osaczenie, wyczerpanie; 2) szybkie męczenie się; 3) trudności z koncentracją lub logicznym myśleniem; 4) drażliwość 5) napięcie mięśni; 6) zaburzenia snu
Obiekt lęku i troski nie jest związany z właściwościami osi I
Wywołują złe samopoczucie lub upośledzenie funkcjonowania w różnych obszarach
Dolegliwości nie są skutkiem innych czynników
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Obsesje to powracające myśli, wyobrażenia, impulsy, które przenikają do świadomości, często są niespójne i trudno się ich pozbyć lub nimi pokierować
Kompulsje to reakcje na obsesje i polegają na sztywnych rytuałach, czynnościach umysłowych, które człowiek czuje się zmuszony wykonywać. Celem jest przeciwdziałanie złemu samopoczuciu.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Obsesje lub kompulsje. Na O składają się: 1) powracające, uporczywe myśli, impulsy lub wyobrażenia które pacjent chwilami rozpoznaje jako natrętne; 2) myśli, impulsy lub wyobrażenia, które nie wynikają tylko z przesadnej troski o sprawy życia codziennego; 3) próby lekceważenia lub ich wypierania; 4) świadomość, że są one wytworem umysłu (nie są narzucone z zewnątrz)
Na kompulsje składają się: 1) 1) powtarzające się zachowania lub czynności psychiczne, które człowiek czuje się zmuszony wykonywać w reakcji na obsesję; 2) zachowania lub czynności psychiczne mają na celu przeciwdziałanie złemu samopoczuciu lub zapobieganiu pewnym groźnym wydarzeniom choć nie są z nimi związane lub są przesadne
B. Pacjent rozpoznaje je jako przesadne
C. Wywołują złe samopoczucie, pochłaniają czas
D. Nie ograniczają się do Osi I
E. Nie są skutkiem substancji lub choroby somatycznej
Przyczyny zaburzeń lękowych:
Podejście neurologiczne
Koncepcje psychologiczne:
Psychodynamiczne
Behawioralno - poznawczo-behawioralne
Psychologia humanistyczno-egzystencjalna
Koncepcje psychodynamiczna
Kto cierpi?
Na czym polegają?
Dlaczego się utrzymują?
Terapia
Osoba z nieświadomymi konfliktami
Obsesyjna myśl jest obroną przed nieakceptowanym pragnieniem
Obsesja i kom. skutecznie chronią przed lękiem
Uświadomienie nieświadomego
Poznawczo-behawioralne
Kto cierpi?
Na czym polegają?
Dlaczego się utrzymują?
Terapia
Zaburzenie to łączy się z depresją
Myśli stają się częste i uporczywe, a depresja osłabia możliwość ich odrzucenia
Wykonywane rytuały przejściowo łagodzą lęk, co wzmacnia ich stosowanie
Strategie wygasające
Neuronauka
Kto cierpi?
Na czym polegają?
Dlaczego się utrzymują?
Terapia
Nadwrażliwość kory prążkowanej łączącej się ze wzgórzem
Powtarzające się zachowania są słabo hamowane; lęk zbyt słabo tłumiony, niewłaściwe filtrowanie informacji
Skierowane są na bodźce, które w ewolucji były groźne
Leki np. klomipramina