ZABURZENIA ODPORNOŚCI U CHORYCH CHIRURGICZNYCH.

Postęp w nowoczesnej chirurgii, a więc w:

• Gojeniu ran,

• Przeszczepianiu narządów,

• Zapobieganiu zakażeniom,

• Immuno - i chemioterapii nowotworów,

• Leczeniu krwią,

Zależy od postępów w immunologii i praktycznym jej zastosowaniu w klinice.

Immunoglobuliny:

• Są cząstkami białka wykazującymi aktywność przeciwciał, czyli łączenia się z antygenem, który spowodował ich powstanie,

• Stanowią ok. 20 % wszystkich białek osocza,

• Zbudowane są z polipeptydów (białek) i węglowodanów,

• U ludzi wyróżniamy 5 klas immunoglobulin: G, A, M, D, E,

Immunoglobulina G (IgG):

• Stanowi ok. 75 % wszystkich immunoglobulin surowicy krwi,

• Przenika przez łożysko i do przestrzeni pozanaczyniowej,

• Największa rola w procesach odpornościowych u dzieci i w neutralizowaniu toksyn,

Immunoglobulina A (IgA),

• Zawarta głównie w wydzielinach ustrojowych:

• Ślina,

• Łzy,

• Wydzielina oskrzelowa,

• Śluz jelita cienkiego,

Mechanizm działania polega na opłaszczaniu mikroorganizmów, co zwiększa ich przyleganie do komórek i możliwość ich wtargnięcia w głąb komórki.

Immunoglobulina M (IgM):

• Stanowi ok. 10 % wszystkich immunoglobulin surowicy,

• Pojawia się najczęściej w odpowiedzi immunologicznej ustroju,

Immunoglobulina D (IgD):

• Znajduje się u osób zdrowych w niewielkich stężeniach,

• 0,2 % wszystkich immunoglobulin w surowicy krwi,

• Jej działanie nie zostało jeszcze dokładnie określone,

Immunoglobulina E (IgE):

• Przeciwciała z tej grupy noszą nazwę reagin,

• Odgrywają rolę w chorobach alergicznych,

• W połączeniu z niektórymi alergiami powodują wydzielanie się z komórek tucznych biologicznych mediatorów objawów alergicznych,

Czynniki regulujące metabolizm immunologiczny:

Immunoglobuliny wytwarzane są przez komórki plazmatyczne oraz limfocyty B znajdujące się w:

• Węzłach chłonnych,

• Śledzionie,

• Szpiku kostnym,

• W krwi obwodowej,

Wzrost immunoglobulin powodują:

• Pobudzenie antygenowe,

• Przewlekłe zakażenia,

• Choroby wrodzone, nabyte,

Spadek immunoglobulin w przypadku:

• zmniejszenia syntezy,

• hypermetabolizm,

• chorób wrodzonych, nabytych,

Hipogammaglobulinemia:

1. Zmniejszona synteza immunoglobulin:

• Wrodzona lub nabyta hipogammaglobulinemia,

• Przewlekła białaczka limfatyczna,

• Zespół Wiskotta - Aldricha,

2. Nadmierna utrata immunoglobulin:

• Zespół nerczycowy,

• Utrata z przewodu pokarmowego (zaburzenia w odpływie chłonki, owrzodzenia) wyniszczające przetoki,

• Hiperkatabolizm,

• Rodzinna hipoproteinemia,

• Krioglobulinemia,

• Szpiczak mnogi,

• zespół Wiskotta - Aldricha,

Hipergammaglobulinemia:

• Gammapatia poliklonalna,

• Marskość wątroby,

• Choroby tkanki łącznej,

• Zakażenia,

• Gammapatia monoklinalna,

• Szpiczak mnogi,

• Makroglobulinemia Waldenströma,

Antygenem nazywamy substancję, która po wprowadzeniu do ustroju jest w stanie wywołać reakcję odpornościową:

• Humoralną,

• Komórkową,

• Lub obydwu typów,

Najbardziej immunogenne substancje to:

• Makromolekularne białka,

• Polisacharydy,

Dopełniacz (complement - C):

• Jest głównym mediatorem reakcji antygen - przeciwciało,

• Składa się z co najmniej 15 różnych białek surowicy krwi,

• Reagują miedzy sobą oraz z błoną komórek bakterii,

• Doprowadzają do lizy bakterii i wirusów,

• Dopełniacz jest układem nasilającym w sposób niespecyficzny swoistą reakcję immunologiczną,

Komórki odpornościowe to:

• Limfocyty,

• Komórki plazmatyczne,

• Monocyty,

• Makrofagi,

• Granulocyty,

• Komórki tuczne,

Większość z nich jest skupiona w:

• Grasicy (u dzieci i młodzieży),

• Układzie chłonnym,

• Grudkach chłonnych niektórych narządów,

• Śledzionie,

Mechanizmy obrony gospodarza na powierzchni ciała:

• Mechanizm rzęskowy w układzie oddechowym,

• Ślinienie,

• Łzawienie,

• Kichanie,

• Substancje chemiczne lizozym (ślina, łzy, noso - gardziel),

• Kwasota soku żołądkowego,

• Kwaśny odczyn skóry,

Ogólnoustrojowa reakcja na zakażenie:

• Odpowiedź komórkowa:

• Limfocyty wielojądrzaste,

• Fagocyty jednojądrzaste,

• Odpowiedź humoralna:

• Chemotaksja,

• Opsonizacja,

Fagocytoza dokonywana przez granulocyty obojętnochłonne składa się z 4 faz:

• Chemotaksja (komórki fagocytarne są przyciągane do miejsc wnikania drobnoustrojów),

• Opsonizacja (reagowanie opsonin surowicy krwi z drobnoustrojami i czynienia je wrażliwymi na wchłonięcie przez fagocyty),

• Wchłanianie (drobnoustrój znajduje się wewnątrz cytoplazmy komórkowej w pęcherzyku zwanym fagosomem),

• Zabijanie,

Układ nieoksydatywny (dochodzi do uszkodzenia błony komórkowej).

Układ oksydatywny (nadtlenek wodoru, wolne rodniki).

Odporność przeciwko wirusom:

• Przeciwciała,

• Komórki (fagocyty) podobna rola jak w bakteriach,

• Interferon (białka zapobiegają rozwojowi wirusa w komórce),

Czynniki prowadzące do zmniejszenia odporności:

1. Leki (antybiotyki, leki przeciwnowotworowe),

2. Wirusy immunosupresyjne (mogą powodować wrażliwość na zakażenie bakteryjne),

3. Środki anestetyczne,

4. Oparzenia,

5. Wstrząs urazowy,

6. Stan po zabiegu operacyjnym,

Podstawowe testy laboratoryjne oceny stanu odporności:

Krew obwodowa:

• Surowica

• Elektroforeza białek,

• Stężenie immunoglobuliny G, M, A,

• Aktywność dopełniacza CH50,

• Stężenie cytokin (interleukina, TNF-α),

• Komórki:

• Liczba granulocytów,

• Liczba limfocytów,

• Liczba monocytów,

• Liczba limfocytów T i B,

• Pełna krew:

• Odczyn opadania krwinek OB.,

• Posiewy bakteriologiczne,

• Skóra:

• Testy na opóźnioną nadwrażliwość (tężec, błonica, gruźlica),

• Odczyn powyżej 2mm dodatni,

• Odczyn poniżej 2mm ujemny,

• Węzły chłonne, szpik kostny:

• Biopsja,

• Węzły - liczba limfocytów T i B.

• Szpik kostny - linie komórkowe tworzące granulocyty, makrofagi, limfocyty, erytrocyty.

1

---