Katarzyna Leśniewska
Zajęcia z cyklu Radosne zabawy na cztery pory roku
WIOSNA
Wiek uczestników:
trzy- i czterolatki
Cele:
kształtowanie znajomości pór roku i cech charakterystycznych dla poszczególnych pór
rozwijanie wiedzy o otaczającym świecie
rozpoznawanie i nazywanie kolorów
rozwijanie koordynacji ruchowej
segregowanie
rozwijanie umiejętności liczenia w zakresie 3/5
rozwijanie integracji zmysłów
rozwijanie sprawności manualnej.
Pomoce:
plansza „Kolorowe pory roku” (załącznik nr 1)
nagrania: „Odgłosy wiosny” - utwory 9-11 z „Płyty z uśmiechem - trzylatek”, „Wiosenna piosenka” i „Marzenie miłosne” F. Liszta - utwory 23. i 33. z „Płyty z uśmiechem - czterolatek” oraz odtwarzacz CD
nasiona i cebulki dowolnych kwiatków
pojemniczki po jogurtach z kawałkami gazy naciągniętymi i przymocowanymi gumką lub nitką, kilka miseczek z ziarnami fasolki, miski z wodą i kubeczek albo konewki z wodą
rysunki lub zdjęcia bociana, żaby i osy
niewielkie jajka wycięte z papieru - dla każdego dziecka 3-letniego 1 żółte, 2 czerwone, 3 zielone, a dla 4-letniego 2 żółte, 3 czerwonych, 5 zielonych i schowane do koperty oraz, kleje, kartki wielkości A4 z naklejonymi 3 gniazdkami wyciętymi z brązowego papieru (mogą to być po prostu trzy kółka obok siebie)
szarfy małe obręcze lub kawałki sznurka powiązanego w pętle w liczbie odpowiadającej liczbie dzieci
duży arkusz papieru z namalowanym pniem drzewa na trawie, farba zielona do malowania rękami w płaskim pojemniku,
kwiaty wycięte z papieru (proste, złożone z kółek) w liczbie odpowiadającej liczbie dzieci, kredki typu pastele - dla trzylatków; kawałki kolorowego papieru z narysowanymi kółkami, nożyczki i kleje - dla 4-latków.
jeśli malowanie odbywa się na powietrzu, to potrzebne będą miski z wodą do obmycia rąk i ręczniki papierowe.
Uwagi ogólne
Zachęcamy, by całe zajęcia przeprowadzić na podwórku przedszkolnym. Jeśli jednak nauczyciel zdecyduje się na powrót z grupą do sali, może to zrobić przed zakładaniem hodowli fasolek.
Zajęcia prowadzone w całości mogą być zbyt długie, zwłaszcza dla dzieci trzyletnich. Można je podzielić na 2 części. Najlepszym momentem wydaje się zakończenie zajęć po założeniu hodowli fasolek. Druga część powinna rozpocząć się od pokazania planszy z porami roku i przypomnienia, o czym była mowa na poprzednich zajęciach. Najlepiej gdyby odbyła się następnego dnia.
Nauczyciel przed zajęciami powinien przygotować karty z gniazdkami, wyciąć i posegregować w koperty jajka oraz namalować na dużym arkuszu papieru drzewo (sam pień) rosnące na trawie i wyciąć kwiatki do pokolorowania przez dzieci
Przebieg:
Powitanie i przedstawienie koła pór roku. Powiedz dzieciom, że będziecie rozmawiać o porach roku, a szczególnie o porze roku, która jest teraz. Pokaż dzieciom planszę „Kolorowe pory roku” (załącznik 1). Zapytaj dzieci, czy wiedzą, jaka teraz jest u nas pora roku. Poproś o pokazanie na planszy i podanie nazwy pory roku. Przeprowadź krótką rozmowę kierowaną na podstawie pierwszej części planszy:
Po czym poznajemy, że zaczęła się wiosna?
Jaka pora roku była wcześniej?
Jakiego koloru w przyrodzie było najwięcej zimą? A jaki kolor przynosi nam wiosna?
Co się dzieje w przyrodzie na wiosnę? Jak wyglądają drzewa?
Co zaczyna rosnąć? Czy znacie nazwy wiosennych kwiatków, które widzicie na rysunku? Jakiego koloru są te kwiatki?
Jakiego ptaka, który zwiastuje nam nadejście wiosny, widzicie na rysunku?
Co robi dziewczynka przedstawiona na rysunku?
Uwaga
Plakat z porami roku można powiesić za pomocą taśmy w widocznym miejscu na ścianie budynku przedszkola lub na tablicy (np. korkowej), którą nauczyciel postawi w miejscu, gdzie będą prowadzone zajęcia. Ważne jest, aby nauczyciel nie trzymał jej w rękach, by zachować swobodę poruszania się podczas rozmowy z dziećmi.
Jak rosną kwiatki? Zapytaj dzieci, czy wiedzą skąd się biorą kwiatki. Wraz z dziećmi przypomnij, że najpierw jest małe nasionko lub malutka cebulka kwiatowa (pokaż dzieciom te przygotowane przez ciebie. Pozwól dzieciom dotknąć, powąchać przygotowane nasionka i cebulki kwiatowe. Zapytaj, jakiego są koloru, czy mają jakiś zapach, czy są twarde, czy miękkie. Powiedz, że w każdym takim nasionku jest „zaczarowany” jakiś kwiatek. Wyjaśnij, że kiedy zakopiemy je w ziemi, wówczas takie nasionko/cebulka chłonie wodę i jest ogrzewane przez promienie słońca. Zaczyna kiełkować, to znaczy wychodzi z niego najpierw malutka zielona część, która rośnie i rośnie. Stopniowo wyrastają listki, a na koniec pąk kwiatowy, który się rozwija w piękny kwiat. Zaprowadź dzieci do tej części ogródka, w której rosną kwiatki, wspólnie obejrzyjcie, co się z nimi dzieje - czy widać pąki, które z nich rozkwitły, jakie mają kolory itp.
Kiełkujące nasionka. Powiedz dzieciom, że teraz zabawicie się w kiełkujące nasionka. Poproś, żeby dzieci stanęły w rozsypce. Wyjaśnij, że za chwilę włączysz muzykę i będziesz mówiła i pokazywała, jak się zachowują nasionka. Włącz utwór „Marzenie miłosne” F. Liszta. Podawaj instrukcję:
Ukucnijmy, otoczmy kolana rączkami. Teraz jesteśmy małymi nasionkami. Oto przyszła wiosna i zaczęło grzać słonko. Wypuszczam kiełek - wyciągam powoli do boku jedną rączkę z zaciśniętą pięścią. Teraz zaczynam rosnąć - rączka wędruje do góry, ale pięść mam cały czas zaciśniętą. Pojawiają się pierwsze listki i łodygi - druga rączka z zaciśniętą pięścią wolno wędruje do góry. Cały kwiatuszek rośnie coraz wyżej - podnosimy się powoli aż wspinamy się na paluszki. Kwiatek rozkwita - rozwijamy pięści, wyciągając paluszki, najszerzej jak potrafimy i stajemy na paluszkach najwyżej jak potrafimy.
„Odczaruj” sytuację - powiedz dzieciom, że mogą już stanąć swobodnie, wyłącz muzykę, podkreśl, że były pięknymi kwiatami, a teraz są znów dzielnymi przedszkolakami.
Hodowla fasolek. Powiedz dzieciom, że dziś założą hodowlę własnych roślinek - będą to fasolki. Fasolki nie wyrosną od razu, ale będzie można obserwować, co się z nimi dzieje w ciągu najbliższych dni. Potem przesadzicie je do ziemi i będziecie mogli obserwować dalszy ich rozwój. Poproś, aby każde dziecko wzięło jeden pojemniczek z gazą, podeszło z nim do dużego stołu (lub do swojego miejsca, jeśli ta część zajęć odbywa się w sali) i postawiło pojemnik przed sobą. Wyjaśnij, że teraz trzeba wypełnić pojemniki wodą, tak by gaza była trochę zanurzona. Podchodź do dzieci kolejno z miską z wodą i kubeczkiem (lub konewką z wodą) i pozwól, by dzieci samodzielnie napełniały swoje pojemniczki. Następnie rozstaw na stole miseczki z ziarnami fasoli i poproś, by każde dziecko sięgnęło jedno ziarno i umieściło na gazie. Poproś, by dzieci po kolei ostrożnie zaniosły pojemniczki na tace stojące na stole z boku i tam je postawiły. Jeśli komuś przypadkiem wychlapała się woda na stolik, dostaje ręcznik papierowy do wytarcia.
Uwaga
- Jeśli całość zajęć nauczyciel prowadzi na dworze, wówczas warto wystawić kilka stolików na zewnątrz i połączyć, tak by dzieci mogły stanąć dookoła. Na jednym, stojącym oddzielnie, nauczyciel może mieć zgromadzone wszystkie potrzebne pomoce, na drugim mogą stać tace, na które dzieci odstawią swoje pojemniczki.
- Po wykiełkowaniu fasolek będziecie mogli je przesadzić do skrzynek z ziemią. Warto wówczas umówić się, że dzieci kolejno będą podlewały fasolki przez kolejne dni.
Odgłosy wiosny. Zaproś dzieci, by stanęły w kręgu. Powiedz, że za chwilę włączysz nagranie odgłosów, które można usłyszeć wiosną, a zadaniem dzieci będzie odgadnięcie, co to za odgłosy. Włączaj nagrania pojedynczo i zachęcaj dzieci do odgadywania. Jeśli mają trudność, to podpowiadaj im, opisując poszczególne cechy danego zwierzęcia (np. w przypadku bociana - jego nogi są długie i czerwone… jest czarno-białym ptakiem… ma też długi dziób… lubi jeść chrabąszcze, a także żaby… Widzieliście tego ptaka z długimi nogami i długim dziobem na plakacie z porami roku…). Przy każdej podpowiedzi włączaj ponownie odgłos, który dzieci mają odgadnąć. Po odgadnięciu każdego odgłosu pokazuj dzieciom zdjęcie/rysunek danego zwierzęcia i proponuj wspólne pokazanie, jak ono wygląda:
Bociek - stoi na jednej nodze, odgłos kle-kle, rączki wyciągnięte do przodu mogą udawać dziób bociana.
Żabka - skakanie w kucki i mówienie kum-kum
Osa - szybkie bieganie, ręce przyciągnięte do tułowia tak, że tylko dłonie udają skrzydełka (szybkie machanie dłońmi), odgłos bzzzzzzzzzz.
Zabawa ruchowa z piosenką. Powiedz dzieciom, że pobawicie się przy piosence. W czasie trwania zwrotek dzieci będą biegały swobodnie po wyznaczonym terenie. Kiedy zabrzmią słowa refrenów, będą wykonywać następujące ruchy:
Kukułeczka głośno kuka (dzieci stają, machają rączkami jak skrzydełkami)
Bociek żabki sobie szuka (dzieci stają na jednej nodze)
Łąka się zbudziła, zbudził się i las (dzieci stają z rękami wysoko uniesionymi do góry i kołyszą się jak drzewa na wietrze)
Kukułeczka głośno kuka (dzieci stają, machają rączkami jak skrzydełkami)
Bociek żabki sobie szuka (dzieci stają na jednej nodze)
Kwiatków cała masa rośnie tu i tam (dzieci kucają i udają, że zrywają kwiatki)
Jajka w gnieździe. Powiedz dzieciom, że na wiosnę ptaki składają jaja, z których wyklują się ich dzieci - małe pisklęta. Poproś uczestników, aby zajęli miejsca przy stolikach (jeśli zajęcia są na dworze, to uczestnicy gromadzą się wokół dużego stołu). Daj każdemu dziecku kopertę z wyciętymi jajkami oraz arkusz z gniazdkami. Rozdaj kleje. Poproś, aby dzieci przykleiły w pierwszym gniazdku żółte jajka, w drugim - czerwone, a w trzecim - zielone. Gdy dzieci skończą pracę, zapytaj, ile jest jajek w pierwszym gniazdku. Wspólnie głośno policzcie, ile jest jajek w drugim, a następnie w trzecim gniazdku.
Pszczółki do ula. Nauczyciel rozkłada na ziemi obręcze, szarfy lub pętle ze sznurka. Wyjaśnia, że te miejsca to ule, a dzieci będą pszczółkami. Pszczółki latają swobodnie - dzieci biegają po wyznaczonym terenie. Powiedz dzieciom, że pszczółki nie mogą latać, kiedy pada deszcz, bo sklejają im się skrzydełka, dlatego kiedy zawołasz „deszcz”, każda pszczółka ma znaleźć dla siebie ul i do niego wskoczyć.
Trudniejszym wariantem zabawy, sprzyjającym współpracy, może być dawanie hasła, by więcej pszczółek niż jedna zajmowało wspólny ul (nauczyciel może dawać hasła: „dwie pszczółki w ulu”, „Trzy pszczółki w ulu”, wówczas dwoje/troje dzieci ma zająć miejsce w jednej obręczy).
Praca plastyczna „Wiosenne drzewo”. Rozdaj dzieciom trzyletnim narysowane i wycięte kwiaty. Poproś, by każde dziecko pokolorowało swój kwiatek wg własnego uznania. Dzieciom czteroletnim rozdaj kawałki kolorowego papieru i nożyczki. Poproś, by wycięły jedno kółko w jednym kolorze i kilka kółek w innym. Wokół pierwszego kółka, który jest środkiem kwiatka, niech dokleją kółka innego koloru, które będą płatkami. Dzieci, które skończyły wykonywanie swojego kwiatka, podchodzą do nauczyciela, aby podpisał ich prace. Każde dziecko moczy rączkę w zielonej farbie i stempluje „listki” wokół korony drzewa. Po wyschnięci pracy nauczyciel, z pomocą dzieci, przykleja kwiatki na koronie drzewa wśród liści i przywiesza prace jako element dekoracji.
Uwaga
- Kółka wycinane przez dzieci nie muszą być idealne - chodzi o to, by dzieci podjęły samodzielną próbę wycinania. Jeśli jednak nauczyciel uzna, że zadanie jest zbyt trudne dla niektórych dzieci, wówczas może przygotować gotowe wycięte elementy kwiatów i poprosić jedynie o ich przyklejenie.
- Warto, aby nauczyciel miał jeden gotowy kwiatek do pokazania dzieciom - będzie im łatwiej zrozumieć instrukcję.
Zakończenie. Podziękuj dzieciom za wspólną pracę.
4