1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa produktu: Azotan(V) sodu
Wzór konstytucyjny: NaNO3
Wzór sumaryczny: NnaO3
Producent:
Dostawca:
Użytkownik:
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Składnik stwarzający zagrożenie:
Nazwa chemiczna |
% wag. |
Numer CAS |
Numer UE |
Symbole ostrzegawcze |
Symbole zagrożenia |
azotan(V) sodu |
> 99% |
7631-99-4 |
231-554-3 |
O, Xn |
8-22-36 |
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻENIA
Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.
Zagrożenie pożarowe: Substancja stała o właściwościach utleniających. Mieszaniny pary z powietrzem są wybuchowe. W temperaturze powyżej 400oC ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu. Odizolować od substancji palnych i redukujących - np. glinu, tlenku glinu, magnezu, cyrkonu, bezwodników (octowy, maleinowy, ftalowy i in.).
Zagrożenie toksykologiczne: Azotan(V) sodu działa utleniająco na hemoglobinę, powodując powstanie methemoglobiny i nitrozohemoglobiny. Działa drażniąco na oczy, skórę, drogi oddechowe, przewód pokarmowy.
Zagrożenie ekotoksykologiczne: Azotan(V) sodu działa szkodliwie toksycznie na organizmy wodne i lądowe.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego azotanem(V) sodu środowiska.
Zatrucie inhalacyjne: |
|
1. |
Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej. |
2. |
W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską. |
Zatrucie doustne: |
|
1. |
W razie zatrucia doustnego, w pierwszej kolejności przepłukać usta i dać do wypicia dużą ilość wody. |
2. |
W przypadku konieczności odtransportować do szpitala. |
Skażenie oczu: |
|
1. |
Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe). Następnie zapewnić pomoc okulisty. |
Skażenie skóry: |
|
1. |
Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem. Zasięgnąć porady okulisty, gdy nie mija podrażnienie skóry. |
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Szczególne zagrożenia: |
Substancja stała o właściwościach utleniających. W temperaturze powyżej 400oC ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu. Wchodzi w reakcje wybuchowe z substancjami palnymi i redukującymi - np. glinem, tlenkiem glinu, magnezem, cyrkonem, bezwodnikami (octowym, maleinowym, ftalowym i in.). |
Środki gaśnicze: |
|
Zalecenia szczegółowe: |
Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub rozproszonymi prądami wody. |
Sprzęt ochronny strażaków: |
W przypadku występowania większych koncentracji par i pyłów stosować aparaty izolujące drogi oddechowe. |
Uwaga dodatkowa: |
Zagrożone opakowania chłodzić rozproszoną wodą. |
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne: |
W przypadku wydostania się większej ilości azotanu(V) sodu do środowiska, w postaci roztworu lub w postaci stałej, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze. |
Środki ochrony osobistej: |
Unikać kontaktu z pyłami i parami. Stosować robocze ubrania ochronne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku pylenia - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2). |
Zalecenia szczegółowe: |
Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących). Rozsypaną substancję zebrać do szczelnych worków z tworzywa sztucznego. Zebraną ciecz odpompować do szczelnych pojemników, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia. Pozostałości spłukać wodą. |
Zabezpieczenie środowiska: |
W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze |
Metody utylizacji: |
Azotan(V) sodu może być zagospodarowany rolniczo, zgodnie z wymogami obowiązującego prawa. |
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom: |
Podczas stosowania nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać kontaktów z roztworami, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci. |
Zapobieganie pożarom/wybuchom: |
Wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących i odzieży z tkanin podatnych na elektryzację, chronić pojemniki przed ciepłem i nagrzaniem, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami. |
Magazynowanie: |
W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, w magazynie materiałów utleniających wyposażonym w instalację wentylacyjną, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami, np. glinem, tlenkiem glinu, magnezem, cyrkonem, bezwodnikami (octowym, maleinowym, ftalowym i in.). Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. |
Metody postępowania z odpadami: |
Za odpad można uznać azotan(V) sodu, który w żadnej postaci nie nadaje się do technicznego zagospodarowania. Może być wykorzystany rolniczo. |
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Wentylacja i instalacja elektryczna w wykonaniu przeciwwybuchowym.
Najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy:
Nazwa chemiczna |
NDS (mg/m3) |
NDSCh (mg/m3) |
Azotan(V) sodu - pył |
10 |
- |
Ochrony osobiste:
Drogi oddechowe: |
Maska ochronna przeciwpyłowa. Aparat oddechowy w przypadku dużych koncentracji pyłu. Filtr przeciwpyłowy P1 (ograniczony czas działania). |
Ręce: |
Rękawice ochronne robocze. |
Oczy: |
Okulary ochronne w szczelnej obudowie. |
Skóra i ciało: |
Ubrania ochronne robocze. |
Inne informacje: |
Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z azotanem sodu. Nie wdychać pyłów, par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać zanieczyszczenia (rozlewy roztworów, rozsypy substancji stałej). |
Metody oceny narażenia w środowisku pracy
Metody oceny narażenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości pyłów w powietrzu oraz oznaczaniu tlenków azotu NOx.
PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.
PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
9.1 |
Masa cząsteczkowa: 84,99 g/mol |
9.2 |
Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych azotan sodu jest krystalicznym ciałem stałym, białym, z odcieniem szarym lub kremowym. Silnie higroskopijny - wilgotnieje na powietrzu. Minerał. |
9.3 |
Gęstość: 2,26 g/cm3 |
9.4 |
Gęstość usypowa: ok. 1200 kg/m3 |
9.5 |
Temperatura topnienia: 309oC |
9.6 |
Temperatura rozkładu: Powyżej 320oC |
9.7 |
Temperatura zapłonu: Nie dotyczy |
9.8 |
Temperatura samozapłonu: Nie dotyczy |
9.9 |
Rozpuszczalność w wodzie: 880 g/l (w 20oC). Rozpuszczalność szybko wzrasta wraz ze wzrostem temperatury. |
9.10 |
Wartość pH (50 g/l H2O/20oC): 5,5-7,5 |
9.11 |
Inne: Azotan(V) sodu wydobywany jest jako kopalina lub otrzymywany syntetycznie (z sody i tlenku azotu lub z soli kuchennej i kwasu azotowego). Stosowany jest jako nawóz sztuczny, do wyrobu zapałek, do produkcji materiałów wybuchowych, w metalurgii niklu, w produkcji szkła, jako utleniacz stałych paliw rakietowych, odczynnik w chemii analitycznej, w pirotechnice, do produkcji leków, barwników, emalii. |
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Reaktywność i stabilność: |
Azotan(V) sodu wchodzi w reakcje z substancjami organicznymi, palnymi i redukującymi. Działa korodująco na brąz, cynę, mosiądz i ołów. Silny utleniacz. W zetknięciu z substancjami palnymi grozi wybuchem. |
Właściwości korozyjne: |
Ujawniają się w podwyższonych temperaturach. |
Inne: |
W przypadku podgrzania powyżej 400oC mogą wydzielać się toksyczne produkty rozkładu. |
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Drogi narażenia: |
Oczy tak |
Skóra tak |
|
Spożycie tak |
Wdychanie tak |
Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):
Wdychanie: Ból w klatce piersiowej, zaczerwienienie twarzy i powłok skórnych, zawroty głowy, sinica.
Kontakt ze skórą: Może wystąpić podrażnienie, zaczerwienienie i wysuszenie skóry. Mogą pojawić się reakcje uczuleniowe.
Kontakt z oczami: Może wystąpić podrażnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie.
Spożycie: Ból brzucha, zaczerwienienie twarzy i powłok skórnych, zawroty głowy, sinica.
Dane toksykologiczne:
LD50 (doustnie, szczur) = 1267 mg/kg,
LD50 (zwierzęta zimnokrwiste) = 500 mg/kg.
Skutki zdrowotne narażenia ostrego:
Objawy zatruć ostrych występują stosunkowo szybko, ponieważ już po 30 minutach pojawia się ból brzucha, zaczerwienienie twarzy i powłok skórnych, zawroty głowy, sinica będąca objawem wystąpienia methemoglobinemii, duszności, spadek ciśnienia krwi, aż do wystąpienia zapaści.
Skutki zdrowotne narażenia przewlekłego:
W zatruciach przewlekłych występują takie objawy jak w zatruciu ostrym, jednakże w znacznie mniejszym nasileniu.
Powikłania:
Podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, niewydolność układu pokarmowego, wątroby i nerek. U niektórych osób może zostać zaobserwowany spadek czerwonych krwinek (nawet do 2 500 000).
Przeliczeniowa doustna dawka śmiertelna: ok. 4 g dla osoby dorosłej.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Azotan(V) sodu jest rozkładalny lub przyswajalny w środowisku naturalnym, dlatego stosowany jest m.in. jako nawóz sztuczny, dostarczający azotu. W środowisku wodnym większe koncentracje są zagrożeniem dla ryb.
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Azotan(V) sodu unieszkodliwiany jest wówczas, gdy nie może zostać w żadnej postaci zagospodarowany. Rozkład następuje na drodze chemicznej, we wskazanych przez władze ochrony środowiska instalacjach, w zgodności z wymogami prawa krajowego i lokalnego.
Opakowania po azotanie(V) sodu, które nie mogą zostać oczyszczone, są magazynowane tak, jak sam produkt.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
14.1 |
Numer ONZ: |
1498 |
14.2 |
Klasa ADR/RID: |
5.1 |
14.3 |
Grupa pakowania: |
III |
14.4 |
Numer rozpoznawczy zagrożenia: |
50 |
14.5 |
IMDG-Code: |
5.1/III UN 1498 |
14.6 |
Symbole niebezpieczeństwa (R): |
8-22-36 |
14.7 |
Symbole bezpieczeństwa (S): |
2-22-24-41 |
14.8 |
Nalepka ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 5.1: |
|
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Kartę wykonano zgodnie z:
Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.
Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 sierpnia 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).
Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.
Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.
Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).
Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi azotanu(V) sodu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy azotanu(V) sodu, który nie będzie odpowiedzialny za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.
Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.
Na etykietach należy umieścić następujące informacje:
|
|
|
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym: |
„Substancja utleniająca, szkodliwa.” |
|
Symbole zagrożenia |
||
R 8 |
Kontakt z materiałami zapalnymi może spowodować pożar. |
|
R 22 |
Działa szkodliwie po połknięciu. |
|
R 36 |
Działa drażniąco na oczy. |
|
Symbole bezpieczeństwa |
||
S 2 |
Chronić przed dziećmi. |
|
S 22 |
Nie wdychać pyłu. |
|
S 24 |
Unikać zanieczyszczenia skóry. |
|
S 41 |
Nie wdychać dymów powstających w wyniku pożaru lub wybuchu. |
16. INNE INFORMACJE
Azotan(V) sodu |
||
16.2 Znaczenie symboli: |
||
O |
Materiał utleniający. |
|
Numer rozpoznawczy zagrożenia |
||
50 |
Materiał utleniający (wzmagający palenie). |
|
Znaczenie oznaczeń transportowych |
||
Klasa RID/ADR: 5.1-III |
Materiał utleniający - mniej niebezpieczny. |
|
Nr ONZ: 1498 |
Azotan sodowy. |
Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.
* * * * *
Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC
|
KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI |
Wydanie: I Data wydania: 20.10.02 Strona/stron 7/7 |
Nazwa: |
AZOTAN(V) SODU |
Azotan(V) sodu