NIEDOKRWISTOŚCI
↓RBC =>↓Ht, Hb=> ↓zdolności przenoszenia tlenu
niedokrwistości aregeneracyjne : ↓ wytwarzania RBC - ↓retikulocytów
Niedokrwistości hemolityczne
Niszczenie => ↑ wytwarzania =↑ retikulocytów
Ryzyko układowej hemosyderozy / hemochromatozy
Hemoliza:
wewnątrznaczyniowa
Hemoglobin- emia, -uria, Hemosyderynuria
czasem: hiperbilirubinemia+ żółtaczka
ostra martwica kanalików nerki (wtedy: ↓haptoglobiny)
zewnątrznaczyniowa (w makrofagach,ukł. siateczkowo-śródbłonkowym)
częstsza; niszczenie w ukł. fagocytarnym wątroby, śledziony
bez Hb-nemii,-urii
może być żółtaczka, kamica dr. żółc.- kamienie barwnikowe(jak długo trwa)
↓haptoglobiny
nieprawidłowości wewnątrzkrwinkowe:
dziedziczne
sferocytoza: defekt pionowych wiązań spektryny z białkami wewn.warstwy bł. kom.
obecność sferocytów jest charakteryst., ale NIE jest diagnostycznym kryterium
wyjątkowo duże powiększenie śledziony
diagnoza: ↑wrażliwość na środ. hipotoniczne
KRYZY (przełomy)APLASTYCZNE - zwiazane z zakaż. parvovirusem:
przejściowe zatrzymanie odnowy erytroblastów+ skrócone przeżycie sferocytów= pogłębienie anemii & retikulocytopenia
HbS: najczęstsza rodzinna niedokrw. hemolityczna. Odtlenowana HbS polimeryzuje i odkształca krwinkę. T przeżycia 20 dni. Objawy po 5.-6.m-cu życia (znika płodowa HbF), bez remisji, postępująca z przełomami.
Zamknięciu nacz. sprzyja: odwodnienie, kwasica, infekcje, zapalenia. Największe zmiany tam, gdzie powolny przepływ:
śledziona: podatność na zakażenia otoczkowcami (pneumokoki), AUTOSPLENEKTOMIA: zawały, zwłóknienie, zanik, obkurczanie śledziony
szpik - tu najczęściej ból w przełomach i stąd zatory tłuszczowe do płuc, zapalenia szpiku w zakaż. Salmonellą
Inne:
zwyrodnienie tłuszczowe wątroby, m.sercowego,kanalików nerki
priapizm (zwłóknienie ciał jamistych-zab. erekcji)
rozrost utkania krwiotw.=>resorpcja kości, nawarstwianie ne zewn.pow.czaszki (rtg)
Śmierć: najczęściej wynik powikłań płucnych i udarów mózgu; też: przełom aplastyczny
CHOROBA HB SC: gdy poza HbS jest HB C, która silniej niż normalna Hb A uczestniczy w agregacji HbS.
Diagnoza:prenatalnie-DNA; potem: krwinki sierpowate w rozmazie lub wywołane in vitro, HbS w elektroforezie
Leczenie: hydroxymocznik (↑synt. HbF, p.zap)
Talasemie: zmiany ilościowe Hb - ↓synt. jednego z łańcuchów Hb + względny nadmiar drugiego (który strąca się w erytrocycie, uszkadza bł.kom= powoduje hemolizę):
- α - łagodniejsza
- β- Nadmiar łańc. α gorszy niż nadmiar łańc.β
- major (homoz.)
↓HbA=> ↓MCHC, mikro-, poikilo- i anizocytoza, hipochromia, wygląd tarczy celowniczej (Hb w centrum kom.)
przerost ukł. krwiotw. szpik=> zniekształcenia kości
wątroba, śledziona, węzły chłonne=> powiększone
zużycie energii na hemopoezę=> kacheksja
po latach: ciężka hemosyderoza narządów (=> niewyd.serca! zapobiegać magazynowaniu Fe!)
Leczenie: transfuzje, usuwanie Fe, Przeszczep szpiku we wczesnym okresie
- minor (heteroz.) nieznaczna hipochromia i mikrocytoza. Bez wpływu na przeżycie.Różnicować z niedob. Fe
Diagnoza: prenatalnie: DNA; major:objawy, minor: elektroforeza
Niedobór dehydrogenazy glu-6-P (G6PD) gen na chr. X (u ♀heterozygot zwykle bezobjawowo). Zbyt szybka degradacja enz. =>zab. regeneracji glutatuionu=> uszkadzanie erytrocytów przez utleniacze. Denaturacja Hb (ciałka Heinza)=>uszkadzanie i ↓ elastyczności bł. kom; = hemoliza. Makrofagi wyrywają strątyHb z erytrocytów - obraz „wygryzionych” erytr. w rozmazie. Objawy:
- po zastosowaniu leków/ toxyn utleniających (leki p. malarii,sulfonamidy, nitrofurantoina, dużo aspiryny, poch. wit.K) - po 2- 3 dniach od zażycia
- w zakażeniach (wolne rodn. z makrofagów)
nabyte
Napadowa nocna hemoglobinuria mutacja genu PIGA (chr.X) na poziomie kom. macierzystych => brak przyczepu białek powierzchniowych i ekspresji białek=> nadwrażliwość erytroc. na dopełniacz; podatność na infekcje, zakrzepice śródnaczyniowe
Objawy tylko, jak zmutowane kom. są w przewadze.
nieprawidłowości zewnątrzkrwinkowe:
cz. immunologiczne diagnoza: test Coombsa na Ig antyerytrocytarne
izohemaglutyniny np. erytroblastoza, odczyny poprzetoczeniowe)
auto Ig
mechaniczne
mikroangiopatie (uszk. erytroc. podczas przeciskania przez zwężone nacz.)
Rozmaz: kształty osełkowate, trójkątne, jak hełm
infekcje
malaria - pasożyty niszczą erytroc.=> anemia hemolit.; hematyna przebarwiająca śledzionę, watrobę, szpik, węzły chł; powiększenie śledziony (bo ↑fagocytów). Rozetki z zkazonych erytroc. wokół niezakażonych - powikłania z OUN (zatory)
Niedokrwistość pokrwotoczna: jest normochromiczna, normocytarna
Niedokrwistość ze ↓wytwarzania erytroc.
Niedobór Fe:
Najczęstsza przyczyna w krajach zachodnich: przewl. krwawienia z p. pok. (obie płci); u ♀: krwawienia z narz. rodnych. Często towarzyszy ↑PLT.
Objawy: apatia, bladość, osłabienie. Potem: ścieńczenie i rozwarstwienie paznokci. Spaczone łaknienie (jedzenie błota i gliny)
NIEDOKRWISTOSĆ W CH. PRZEWL.
-przyczyna: zatrzymanie Fe w ukł. siateczkowo - śródbł.
- obraz jak w niedoborze Fe, ale:↑gromadzenia Fe w makrofagach szpiku,↑ferrytyny, ↓zdoln.wiązania Fe
- bakteryjne: zap. szpiku, wsierdzia, ropień płuc
immunologiczne: gośćcowa zap. stawów, zap. jel. cienkiego
npl: chłoniak Hodgkina, rak płuca, sutka
Niedobór wit. B12:
objawy pancytopenii, bo są też zmiany linii PLT i granulocytarnej (hipersegmentacja - nadmierny podział jąder- jeszcze przed objawami anemii). Objawy neurologiczne (czasem bez obj. anemii) odróżniają od niedob. kw. foliowego. ↑ryzyka raka żołądka.
**kobafiliny - czynniki wiążące R ze ślinianek; w 12nicy odłączają się.
Niedobór kw. foliowego
Niedokrwistość aplastyczna - najczęściej polekowo. Normochromia, normocyty (ew. nieznaczna makrocytoza), bez retikulocytozy i splenomegalii.Różnicować: nacieki nowotworowe, „białaczkę bezbiałaczkową”, ziarniniaki zapalne. Leczenie: przeszczep szpiku (jeśli nie było wcześniej transfuzji), immunosupresja.
NADKRWISTOŚĆ - POLICYTEMIA
Względna - przy ↓osocza
Bezwzględna - przy ↑ całk. masy erytroc.
pierwotna
↓/= EPO - utrata reakcji na regulatory wzrostu
↑ bazofili, wydzielania moczanów
nadmiar histaminy (=>świąd, wrzody)
wtórna (↑EPO)
ZABURZENIA KRWAWIENIA I KRZEPNIĘCIA
DIC
- przedostanie tromboplastyn tk. do krążenia (uszkodzone łożysko, kom. białaczki promielocytowej, raki gruczołowe)
- rozległe uszk. śródbłonka ( komplexy Ag-Ig, wysoka temp., infekcja)
ostry: głw. objawy skazy krwotocznej
przewlekły: głw. obj. wykrzepiania
Małopłytkowość:
PLT <100tys/mm3
To jeden z najczęstszych objawów AIDS ( autoIg, HIV hamuje odnowę PLT)
SAMOISTNA PLAMICA MAŁOPŁYTKOWA (ITP)
ostra: u dzieci w infekcji wir., samowyleczenie
może być I objawem SLE, w przebiegu innych kolagenoz, chłoniaków, ale częściej samodzielnie
Bez splenomegalii i zmian w szpiku.
MAŁOPLT. WYWOŁANA HEPARYNĄ niefrakcjonowaną
↓PLT po 1-2 tyg leczenia.
IgG reagują z kompleksami na powierzchni PLT (cz.płytkowyIV+heparyna)=>agregacja
MIKROANGIOPATIE ZAKRZEPOWE
Leczenie: wymiana osocza.
zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP) u dorosłych ♀:
gorączka
małoPLT
niedokrwistość hemolityczna mikroangiopatyczna
przejściowe obj. neurologiczne
ch. nerek
Brak enz. rozkładającego multimery cz. vonWillebrandta
zesp. hemolityczno - mocznicowy (HUS) u dzieci.
Bez obj. neurol., dominuje ostra ch. nerek. Początek: krwawa biegunka
Po infekcji E. coli 0157:H7
Niedobory czynników osoczowych
Ch. von Willebrandta - vWF jest tworzony w śródbłonku i (głw.) megakariocytach. Jego niedobór=> ↓cz. VIII (vWF go stabilizuje). Zwykle łągodniejsze obj. niż w hemofilii.
typ I - zmniejszenie ilości.
Inne typy - zab. ilościowe i jakościowe.
UKŁAD BIAŁOKRWINKOWY
Ch. nienowotworowe
leukopenia
neutropenia - najczęściej. Ciężka= agranulocytoza
- niedostateczne wytwarzanie (niedokrw. aplastyczna np. przejściowa polekowa, białaczki)
- nadmierna eliminacja (immunologiczna samoistna/polekowa, infekcje, splenomegalia)
leukocytozy odczynowe
„reakcje białaczkowe” mogą pozorować białaczkę
Mononukleoza zakaźna
- gorączka, ból gardła, ↑węzłów chł. (szyjnych, pachowych, pachwinowych), śledziony-staje się krucha (pęknięcie!)
- zmiany w wątrobie przypominające wzw
- ↑limf. (też atypowych)
- Ig przeciw EBV (serologicznie różnicować z CMV - podobne objawy klin. i z chłoniakami - podobne cechy morfolog.)
- może powodować chłoniaki z kom. B (zwł. w upośl. odporn.)
-śmiertelna u chlopców z zesp. limfoproliferatywnym zwiaz. z chr.X
odczynowe zap. węzłów chł.
ostre nieswoiste
bolesne, jeśli ropnie - rozmiękają; skóra może być zaczerwieniona.
CH. KOCIEGO PAZURA dzieci, samoistne wyleczenie. Głw. węzły pachowe/ szyjne: ziarniniaki nabłonkowatokomórkowe, w
środku martwica z naciekami neutrofili. Powikłania: zap. mózgu,szpiku,małoPLT
przewlekłe nieswoiste rozrost:
grudek chłonnych - reakcja limf. B (gościec, toksoplazmoza, HIV). Różnicować z chłoniakiem.
strefy przykorowej - reakcja limf. T (wirusy, szczepienie p.ospie, leki - fenytoina)
wyściółki zatok - „histiocytoza zatokowa” (rak)
ŚLEDZIONA
Powiększenie:
masywne >1 kg: przewlekłe mieloproliferacje, przewl. biał. limf., białaczka włochatokom., chłoniaki, malaria, ch. Gauchera, npl pierwotne śledziony(rzedko)
nieznaczne <500g: ostre zap./przekrwienie, mononukleoza, ch. z wysoką gorączką