„

Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa - istota analizy wskaźnikowej”

... Przedsiębiorstwo dokonuje na bieżąco różnych operacji gospodarczych, które wpływają odpowiednio na zmian wielkości oraz struktury jego aktywów i pasywów. Operacje te są rejestrowane na bieżąco przez księgowość i na tej podstawie sporządzane są sprawozdania finansowe ilustrujące aktualną sytuację majątkową i finansową. Z kolei przy pomocy sprawozdań finansowych możemy konstruować pewne wskaźniki, które charakteryzują różne aspekty działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Praca ta stanowi opracowanie najważniejszych i najczęściej wykorzystywanych wskaźników, a będą to :

CZĘŚĆ I WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

CZĘŚĆ II WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI

CZĘŚĆ III WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA

CZĘŚĆ VI WSKAŹNIKI OBROTOWOŚCI

CZĘŚĆ I

WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA

W celu utrzymania ciągłości gospodarowania przedsiębiorstwo powinno, obok przestrzegania zasady racjonalnego gospodarowania, tak prowadzić swoją działalność, aby zachować płynność finansową.

PŁYNNOŚĆ FINANSOWA

1. charakteryzuje zdolność firmy do regulowania krótkoterminowych zobowiązań

( tzn. tych, które są płatne w ciągu roku). Analiza płynności prowadzona w długich okresach dotyczy z kolei efektywności inwestycji;

2. jest to inaczej zdolność płatnicza firmy;

3. oznacza zdolność przedsiębiorstwa do upłynnienia jego aktywów

Aktywa płynne to takie, które są zbywalne na rynku i można je szybko i łatwo zamienić na gotówkę, bez ryzyka straty kapitałowej. Poszczególne składniki aktywów maja różny stopień płynności.

Do oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa wykorzystuje się najczęściej dwa wskaźniki:

1. wskaźnik płynności bieżącej (current ratio)

aktywa bieżące

wskaźnik płynności bieżącej = ___________ 1,2<CR<2,0

zobowiązania bieżące

Do aktywów bieżących zalicza się: -zapasy, należności, środki pieniężne, krótkoterminowe papiery wartościowe . Zobowiązania bieżące są elementem pasywów .

Wskaźnik CR informuje nas, ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania. O dobrej płynności firmy świadczy taki stan w którym wartość aktywów bieżących, jest wyższa od wartości zobowiązań bieżących. Oznacza to, że wartość wskaźnika powinna być większa od 1. Optymalna wielkość wskaźnika powinna mieścić się w przedziale 1,2 do 2,0. Jednak w różnych rodzajach działalności gospodarczej, w różnych branżach, występują specyficzne warunki kształtujące płynność finansową firm. Dlatego też poziom wskaźnika jest branżowo zróżnicowany.

Niski wskaźnik	-firma nie posiada wystarczających zasobów gotówkowych do spłacenia bieżących zobowiązań. -istnieją trudności płatnicze
Zbyt wysoki wskaźnik	-zjawisko tzw. nadpłynności finansowej -zbyt duży jest majątek obrotowy, czyli firma nie wykorzystuje efektywnie swoich aktywów, obniżenie rentowności

2. wskaźnik płynności szybki (in. wskaźnik podwyższonej płynności, kwaśny test, quick ratio)

aktywa bieżące - zapasy

wskaźnik szybki = ________________ QR=1

zobowiązania bieżące

Wskaźnik QR obliczany jest tak samo jak CR, ale po uprzednim odjęciu zapasów. Wyłączenie zapasów wynika z faktu, że są one najmniej płynnym elementem majątku obrotowego i nie mogą być odpowiednio szybko zamienione na gotówkę, czyli upłynnione, a poza tym część zapasów może być na tyle przestarzała, że będą trudności z ich sprzedażą. Zatem jest on bardziej wymagającą miarą płynności, niż CR.Przyjmuje się że optymalny poziom tego wskaźnika wynosi 1. Wtedy firma może szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom. W praktyce QR może przyjmować wartość nieco wyższą niż 1.

RÓŻNICA (CR-QR)

mała	-dobra sytuacja finansowa przedsiębiorstwa
CR.>QR	-przedsiębiorstwo utrzymuje zbyt wysoki poziom zapasów -może być traktowana jako bariera przeciwko inflacji
CR.<QR	-gromadzenie dużej ilości środków pieniężnych np. na rachunkach bankowych -wysoki stan należności

Podsumowując ⇒ niskie wskaźniki płynności są sygnałem, że zdolność płatnicza przedsiębiorstwa nie jest wystarczająca. Płynność większa niż potrzeby przedsiębiorstwa może niekorzystnie wpływać na jego rentowność.

CZĘŚĆ II wskaźniki rentowności

Wskaźniki te informują o efektywności działania przedsiębiorstwa. Zajmujemy się wyłącznie wskaźnikami rentowności w odniesieniu do zysku netto, a będą to:

*Wskaźnik rentowności sprzedaży ROS

*Wskaźnik rentowności aktywów ROA

*Wskaźnik rentowności kapitałów własnych ROE

W zależności od tego z którym wskaźnikiem będziemy mieli do czynienia, będzie on wyrażał relacje zysku netto do osiągniętego przychodu ze sprzedaży lub poniesionych kosztów.

1. Wskaźnik rentowności sprzedaży netto -ROS

zysk netto

ROS = ________ (return on sales)→∞

sprzedaż

Wskaźnik informuje o tym ile zysku netto, a ściślej wyniku finansowego netto, przynosi każda złotówka uzyskana ze sprzedaży. Informuje zatem o rentowności sprzedaży. Wskaźnik ten nazywany jest czasem marżą zysku netto (net profit margin- NPM)

Im wyższy jest ten wskaźnik - tym bardziej efektywna jest sprzeda. Podniesienie rentowności netto oznacza wzrost efektywności sprzedaży, gdyż każda złotówka generuje dodatkowy zysk.

Im niższy wskaźnik ROS - tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana dla osiągnięcia określonej kwoty zysku

Wielkość wskaźnika uzależniona jest od rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Najczęściej rentowność sprzedaży jest wyższa przy wytwarzaniu wyrobów o długim cyklu produkcyjnym. Wiąże się to z faktem, iż dłuższy cykl produkcyjny implikuje wyższe koszty zamrożenia środków i wyższe ryzyko. W takiej sytuacji powinno być to skompensowane przez wyższą marżę zysku netto, a więc i wyższą rentowność sprzedaży.

2. Wskaźnik rentowności aktywów - ROA

zysk netto

ROA = _________ (return on assets) →∞

aktywa ogółem

Wskaźnik ten mówi nam jak efektywnie wykorzystane są aktywa firmy, ponieważ informuje o wielkości zysku netto generowanego przez jednostkę majątku zaangażowanego w przedsiębiorstwie. Dlatego też inaczej nazywany jest zwrotem z majątku. Jeżeli wysokość wskaźnika wyrazimy w procentach, to oczywistym jest, że im większa jest otrzymana wartość, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy.

3. Wskaźnik rentowności kapitału własnego, tzw. rentowność finansowa - ROE

zysk netto

ROE = _________ (return on equity) →∞

kapitał własny

Założenie: bierzemy pod uwagę spółkę akcyjną. Podmioty gospodarcze zaangażowały własne kapitały, w celu nabycia akcji tej spółki. Te zaangażowane kapitały przynoszą pewien zwrot liczony w skali rocznej. Wyrażony w procentach zwrot z zaangażowanego kapitału, to inaczej wskaźnik ROE.

Im wyższa wartość tego wskaźnika tym --wyższa efektywność kapitału własnego, co stanowi zachętę dla inwestorów

--korzystniejsza sytuacja finansowa firmy --większe możliwości dalszego rozwoju firmy --wyższa, możliwa dywidenda dla ackjonariuszy

Np. ROE=14,23% . Wynik ten oznacza, że fundusze zaangażowane w spółce przez jej właścicieli przyniosły roczny dochód w wysokości 14,23% w skali rocznej. Dla właścicieli kapitału jest to ważna informacja, gdyż poprzez porównanie z innymi alternatywnymi sposobami zainwestowania kapitału mogą m.in. ocenić, czy decyzja o takim zainwestowaniu kapitału była trafna czy nie.

Gospodarka rynkowa daje różnorodne możliwości zainwestowania kapitału Ocena efektywności zainwestowania kapitału własnego ma dla właściciela znaczenie podstawowe.

Z tego względu, wskaźnik stopy zwrotu kapitału własnego należy do najważniejszych miar w gospodarce rynkowej.

CZĘŚĆ III WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA

Istotną grupę wskaźników charakteryzujących sytuację finansową firmy stanowi wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstwa. Analiza stanu zadłużenia polega na określeniu udziału długu w finansowaniu długu firmy oraz badaniu relacji pomiędzy wielkością zysku a stałymi obciążeniami firmy z tytułu oprocentowania długu.

Do oceny zadłużenia przedsiębiorstwa wykorzystuje się następujące wskaźniki:

A) wskaźnik ogólnego zadłużenia

Zobowiązania ogółem Wskaźnik ogólnego zadłużenia = __________ ×100 % Aktywa ogółem

Wskaźnik ten określa udział zobowiązań, czyli kapitałów obcych, w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.

Zbyt wysoki wskaźnik	-świadczy o dużym ryzyku finansowym, informując równocześnie, że przedsiębiorstwo może utracić zdolność do zwrotu długów.
Niski wskaźnik	Ogranicza możliwości podniesienia rentowności kapitału własnego przy wykorzystaniu dźwigni finansowej.

Według standardów zachodnich w firmie, w której nie została zachwiana równowaga między kapitałem obcym a kapitałem własnym wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale

0.57-o,67

2. wskaźnik zadłużenia kapitału własnego

Zobowiązania ogółem Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego= ____________ Kapitał własny

Wskaźnik ten określa stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego, a więc także możliwości pokrycia zobowiązań kapitałami własnymi.

C)wskaźnik zadłużenia długoterminowego

Zobowiązania długoterminowe Wskaźnik zadłużenia długoterminowego= _____________ Kapitał własny

Wskaźnik ten określany jest jako wskaźnik długu bądź wskaźnik ryzyka.

Zobowiązania (długi) długoterminowe dotyczą długów spłacanych w okresie dłuższym niż rok od daty sporządzenia bilansu. Mogą to być zobowiązania z tytułu wypuszczonych przez firmę obligacji, długoterminowy kredyt inwestycyjny czy tez długoterminowe pożyczki gwarantowane bądź hipoteczne.

Wysokość wskaźnika:

0,5	-jest to zadowalający poziom tego wskaźnika, będący wynikiem struktury kapitału 33:67.
Wskaźnik >1	-świadczy o tym, że zobowiązania długoterminowe są wyższe niż kapitał własny. -firmy posiadające wyższą proporcję długoterminowych zobowiązań do kapitału własnego są uważane za poważnie zadłużone.
0.5-1.0	-racjonalny wskaźnik długu powinien mieścić się w tym przedziale

C)udział kapitału własnego w finansowaniu majątku

pokrycie majątku kapitałami własnymi = kapitały własne + rezerwy

majątek ogółem

Wskaźnik ten stanowi odwrotność wskaźnika obciążenia majątku zobowiązaniami. Do rezerw uwzględnionych we wskaźnikach pokrycia majątku kapitałami własnymi, zalicza się wszelkiego rodzaju fundusze specjalne (np. na roszczenia sporne, fundusze socjalne) oraz rozliczenia międzyokresowe bierne.

CZĘŚĆ IV WSKAŹNIKI OBROTOWOŚCI (Wykorzystanie aktywów)

Wskaźniki te przedstawiają finansowy aspekt wykorzystania przez firmę swoich aktywów ogółem oraz głównych ich rodzajów

1. Wskaźnik obrotowości (rotacji) zapasów „Inventory turnover ratio”

Sprzedaż netto Wskaźnik obrotu zapasami = __________ Zapasy

Jest to relacja wartości sprzedaży do stanu posiadanego przez firmę stanu zapasów. Określa on, ile razy dokonano obrotu przeciętnym stanem zapasów dla osiągnięcia danej wartości sprzedaży w pewnym okresie. Im obrotów tych jest więcej, czyli im rotacja jest szybsza tym efektywniej wykorzystany jest ten składnik aktywów.

Bardzo istotne jest utrzymanie optymalnego poziomu zapasów w przedsiębiorstwie ( prowadzi to do obniżenia kosztów wytwarzania i aktywizacji sprzedaży wyrobów gotowych). Przedsiębiorstwa nie mogą zamrażać w zapasach zbytniej ilości kapitałów obrotowych gdyż prowadzi to do zachwiania płynności finansowej. Stąd w jej ocenie niezbędne jest zbadanie rotacji zapasów.

Wysoki wskaźnik	Zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży, (sytuacja korzystna dla przedsiębiorstwa gdyż zmniejszają się koszty ich magazynowania oraz następuje uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasach. Jednocześnie jednak zwiększa się ryzyko, że w przypadku jakichkolwiek nieprzewidzianych sytuacji przedsiębiorstwo nie będzie w stanie zaspokoić potrzeb odbiorców).
Niski wskaźnik	Zamrożenie kapitału obrotowego w zapasach

Przy obliczaniu tego wskaźnika należy zwrócić uwagę na dwa czynniki, mogące mieć wpływ na otrzymane wyniki:

1. Sprzedaż ewidencjonowana jest w cenach realizacji a zapasy według kosztów wytworzenia.

Dlatego poprawnym byłoby wyrażenie wartości sprzedaży według kosztów wytworzenia.

Koszt wytworzenia sprzedawanych wyrobów

Wskaźnik obrotu zapasami = ____________________

Zapasy

2. Ponieważ wartość zapasów jest ustalona na określony moment (jest zasobem) należy ustalić przeciętny stan zapasów na podstawie jego stanów na początek i na koniec okresu.

2. Wskaźnik cyklu zapasów (w dniach )- wskaźnik obrotu zapasami w dniach.

Średni stan zapasów 360 dni Wskaźnik cyklu zapasów = ________ ×360 dni = __________ Sprzedaż netto wskaźnik obrotu zapasami

Wskaźnik ten obrazuje skalę zamrożenia kapitałów w finansowaniu zapasów. Poziom tego wskaźnika informuje jak długo przeciętnie zapasy oczekują na sprzedaż (co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej sprzedaży)

Wysoki wskaźnik	Wolny obrót zapasów
Niski wskaźnik	Szybki obrót zapasów. W przypadku zapasów wyrobów gotowych świadczy o występowaniu znacznego popytu na te towary, o łatwości ich sprzedaży i o krótkim okresie ich magazynowania.

C)wskaźnik obrotowości (rotacji) należności.

Sprzedaż netto Wskaźnik rotacji należności = ____________ Średni stan należności

Wskaźnik obrotu należnościami określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności.

Zgodnie ze standardami zachodnimi wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 7,0-10,0.

Jeśli wskaźnik ten jest mniejszy niż 7,0 to taka sytuacja może oznaczać, że w stosunku do ogólnie przyjętych norm przedsiębiorstwo zbyt długo kredytuje swoich klientów, co świadczy o tym, że środki pieniężne są zbyt długo zamrożone w należnościach.

D) wskaźnik cyklu należności (w dniach) -przeciętny okres inkasowania należności

Średni stan należności 360 dni Wskaźnik cyklu należności = _________ × 360 dni = ____________ = Sprzedaż netto wskaźnik rotacji należności Należności = ___________ przeciętna sprzedaż dzienna

Oblicza się go dzieląc stan należności przez przeciętną dzienną sprzedaż (ponieważ stan należności ulega z reguły wahaniom w trakcie roku, więc do obliczeń bardziej poprawne jest przyjmowanie przeciętnego stanu należności w danym okresie. Za przeciętny stan należności można uznać średnia arytmetyczną ze stanów końca każdego miesiąca).

Wskaźnik ten informuje, jak długo przeciętnie firma oczekuje na wpływ środków pieniężnych za sprzedane produkty. Jest on porównywany ze średnim dla branży okresem kredytowania odbiorców, tak jak z okresem na jaki jest udzielany kredyt kupiecki.

Wskaźnik obrotu należnościami w dniach zależy od rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Na jego poziom ma wpływ zarówno struktura czasowa jak i podmiotowa należności, która należy zbadać by bliżej wyjaśnić kształtowanie się tego wskaźnika.

Zbyt długi cykl należności w dniach świadczy o nieskutecznej polityce ściągania należności.

• Krótki okres ściągania należności- bywa rezultatem wyjątkowo surowej polityki finansowej przedsiębiorstwa, która może prowadzić do hamowania sprzedaży.

• Dłuższy okres ściągania należności, niż w branży- może stać się przyczyną nadmiernego obciążenia kapitału obrotowego należnościami i zwiększyć prawdopodobieństwo powstania należności nieściągalnych.

Podsumowując, w danym okresie mniejsza wartość wskaźnika świadczy o korzystniejszej sytuacji przedsiębiorstwa.

5. wskaźnik obrotowości aktywów ogółem (total assets turnover ratio)

Sprzedaż Wskaźnik obrotowości aktywów ogółem = ________ Aktywa ogółem

Obliczamy go dzieląc roczna sprzedaż przez sumę aktywów trwałych netto i aktywów obrotowych.

Wskaźnik można interpretować dwojako:

• określa on ile obrotów dokonano przeciętnym stanem aktywów dla realizacji sprzedaży przez firmę

• przedstawia on informację, jaką wartość sprzedaży osiągnięto z zaangażowania 1 zł aktywów (majątku trwałego i obrotowego)

Im większa wartość sprzedaży osiągnięta została z zaangażowanych aktywów, tym efektywność firmy jest większa.

Wielkość tego wskaźnika w dużym stopniu zależy od specyfiki branży. W przemysłach o wysokiej kapitałochłonności jest niski, a w przemysłach o dużym udziale pracy ludzkiej i niskiej kapitałochłonności jest wysoki.

5

---