ODMA OPŁUCNOWA
Odma zwykła
Odma samoistna - może występować w przebiegu choroby lub wtórna odma występująca bez współistniejącej choroby płuc. Pierwotna odma samoistna częściej zdarza się u mężczyzn i zwykle jest nawracająca. Czynnikami ryzyka odmy samoistnej są: palenie papierosów, zmiany ciśnienia w otoczeniu (np. podczas nurkowania), wrodzone zaburzenia wypadania płatka zastawki dwudzielnej, współistniejące choroby płuc
Odma urazowa - bywa następstwem tępego urazu klatki piersiowej.
Odma prężna - stanowi powikłanie zwykłej odmy, polega na stałym przedostawaniu się powietrza do jamy opłucnowej bez możliwości wydobycia się. Gromadzące powietrze powoduje ucisk płuca i przesunięcie śródpiersia na przeciwną stronę. Prowadzi do zagięcia naczyń śródpiersia, obniżenia napływu krwi żylnej do serca, obniżenie rzutu serca i ostatecznie do wstrząsu.
DOLEGLIWOŚCI
Chorzy często skarżą się na ból w klatce piersiowej, któremu towarzyszą duszności i przyspieszenie oddechu. Tachykardia może być następstwem zmniejszonego napływu żylnego. Ściszenie szmerów i nadmierny jawny wypuk po stronie odmy są typowymi i łatwymi do wykrycia objawami. Trzeszczenie podskórne występuje głównie w odmie podskórnej, jest wyczuwalne na szyi i klatce piersiowej. U chorych z odmą prężną występują znaczne zaburzenia oddychania, może dojść do utraty przytomności. W badaniu fizykalnym dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego, rozszerzenie żył szyjnych i przesunięcie tchawicy na stronę przeciwną tej, po której jest odma. Po stronie odmy stwierdza się ściszenie szmerów oddechowych i słabszą ruchomość klatki piersiowej. Przesunięcie tchawicy jest późnym i nie zawsze występującym objawem.
OCENA
Zwykła odma opłucnowa - należy wykonać badanie pulsyksymetryczne w celu oceny wysycenia krwi tlenem. Badanie radiologiczne umożliwia rozpoznanie odmy i niekiedy ustalenie jej przyczyny.
Odma prężna - rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Podejrzenie odmy prężnej nakazuje natychmiastowe podjęcie leczenia - jeszcze przed otrzymaniem wyniku badania radiologicznego.
LECZENIE
Tlenoterapia wskazana jest w każdym przypadku odmy, powoduje wzrost wysycenia krwi tlenem, ponadto wysokie stężenie tlenu prowadzi do szybszego wchłaniania powietrza z jamy opłucnej. Radykalne leczenie odmy polega na usunięciu powietrza z jamy opłucnej. Jeśli podejrzewa się odmę prężna należy nakłuć igłą klatkę piersiowa, a następnie założyć dren do jamy opłucnej. Nakłucie klatki piersiowej polega na wprowadzeniu igły o szerokim przekroju do jamy opłucnej w drugiej przestrzeni międzyżebrowej od przodu w linii środkowoobojczykowej. Odma urazowa powinna być leczona za pomocą szerokiego drenu, założonego do jamy opłucnej w piątej przestrzeni międzyżebrowej w przedniej linii pachowej. Odma samoistna - postępowanie zależy od wielkości odmy, stopnia nasilenia duszności. Drenaż jamy opłucnowej wykonuje się wówczas, gdy obejmuje ona 20% jednej połowy klatki piersiowej. Aspiracja iglowa - powietrze można odessać za pomocą igły (16) wkłutej w druga przestrzeń międzyżebrowej od przodu w linii środkowo obojczykowej. Pomiędzy igłą a strzykawką należy umieścić kranik trójdrożny. Powietrze aspiruje się do strzykawki, a następnie wypuszcza przez kranik. Założenie jednokierunkowego cewnika w przypadku małej odmy jest możliwe przy użyciu cewnika Cooka. Jednokierunkowa zastawka uniemożliwia przenikanie powietrza z zewnątrz.. Miejsce założenia cewnika jest takie samo, jak przy aspiracji iglowej.
1
2