KREDYT I OGÓLNE ZASADY KREDYTOWANIA

Definicja kredytu

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Kredyt	Pożyczka
- udzielają go tylko banki, - umowa jest zawarta w formie pisemnej, - musi być określony cel, - udzielany jest odpłatnie (prowizje, odsetki), - operacje są bezgotówkowe	- każdy może pożyczyć innej osobie, - forma pisemna przy kwocie powyżej 500 zł, - cel nieokreślony, - można pożyczać nieodpłatnie, - gotówka do ręki

Cechy umowy kredytowej

Umowa kredytowa jest:

• konsensualna, czyli dochodzi do skutku z momentem jej podpisania,

• dwustronnie zobowiązująca, bank zobowiązuje się do udostępnienia kredytobiorcy określonej kwoty pieniędzy, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z tej kwoty na określonych warunkach i do jej zwrotu wraz z odsetkami w oznaczonym terminie,

• odpłatna; bank za udostępnione kredytobiorcy środki pobiera zapłatę w postaci odsetek, prowizji, a w przypadku opóźnienia w spłacie kredytu - odsetek za zwłokę,

• terminowa; musi być określony termin, na jaki umowa została zawarta,

• celowa; w umowie jest zawsze określony cel, na jaki mają być przeznaczone środki z kredytu,

• pieniężna; bank stawia do dyspozycji kredytobiorcy kwotę pieniędzy, a kredytobiorca jest zobowiązany do jej zwrotu na określonych warunkach,

• zastrzeżona do wyłącznej kompetencji banków; działalnością kredytową mogą zajmować się jedynie banki.

Funkcje kredytu

- każdy kredyt bankowy pełni trzy podstawowe funkcje

Funkcja emisyjna kredytu polega na wprowadzeniu pieniądza do obiegu przez kredytowy mechanizm emisji pieniądza. Funkcję emisyjną realizuje każdy kredyt bankowy, gdyż każde udzielenie pożyczki wprowadza do cyrkulacji nowy pieniądz, a każda spłata pożyczki prowadzi do wycofania pieniądza z obiegu.

Funkcja dochodowa kredytu oznacza wykorzystanie kredytu przez kredytobiorcę w taki sposób, że może on pokryć część swoich wydatków nie dzięki otrzymaniu odpowiednich przychodów, wynikających z jego działalności, ale w wyniku otrzymania kredytu.

Funkcja rozdzielcza kredytu oznacza wykorzystanie kredytu do stworzenia dodatkowego popytu pieniężnego. Kredyt ten powinien być udzielany w granicach przyrostu oszczędności o stałym charakterze. Funkcja rozdzielcza kredytu obsługuje więc zakup towarów przez ostatecznych odbiorców. Kredyt wpływa na wzrost dochodu w danym regionie, branży oraz zwiększa popyt w określonym segmencie rynku.

Przedmiot umowy kredytowej

Przedmiotem kredytu mogą być:

• przedsięwzięcia rozwojowe o charakterze inwestycyjnym,

• zapasy o charakterze stałym, przejściowym oraz związane z rozwojem prowadzonej działalności lub też warunkujące podjęcie działalności,

• należności za wykonane roboty, dostawy i usługi,

• wymagalne zobowiązania z różnych tytułów (w sytuacji przejściowego braku środków),

• inne potrzeby związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Elementy umowy kredytowej

Każda umowa kredytowa (niezależnie od kwoty udzielonego kredytu) powinna być zawarta na piśmie i zawierać następujące logicznie uporządkowane elementy:

• strony umowy,

• kwotę i walutę kredytu,

• cel, na który kredyt został udzielony,

• zasady i termin spłaty kredytu,

• wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

• sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

• zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania spłaty kredytu,

• terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

• wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

• warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy

Stronami umowy są bank czyli kredytodawca oraz kredytobiorca. Na pierwszym miejscu zazwyczaj występuje bank - pełna nazwa, ad­res, osoby reprezentujące i podpisujące umowę oraz ich funkcje. Na drugim miejscu zaś kredytobiorca, nazwany swoją pełną nazwą, z podaniem adresu oraz osób działających w jego imieniu i na jego rzecz, jak również ich funkcji. Kredytobiorcą może być osoba prawna, osoba fizyczna, a także jednostki organizacyjna nie posiadające osobowości prawnej, jeżeli mają zdolność prawną, kredytobiorcą może być przedsiębiorca, spółka jawna, spółka komandytowa, wspólnota mieszkaniowa.

Etapy procedury kredytowej

Możemy wyróżnić następujące etapy procedur kredytowych:

• przyjęcie wniosku kredytowego od ewentualnego kredytobiorcy wraz z wymaganymi dokumentami (tzw. wniosek kompletny),

• wstępna ocena wniosku (kompletność danych i wiarygodność dokumentów, wstępna ocena ekonomiczno-finansowa, ocena możliwości i preferencji banku),

• analiza i określenie zdolności kredytowej,

• podjęcie decyzji,

• negocjowanie warunków kredytowania,

• zawarcie umowy kredytowej,

• monitoring kredytobiorcy

Rys. Schemat procedury kredytowej

KLASYFIKACJA KREDYTÓW

Forma kredytu	Kredyt w rachunku bieżącym ma formalnie charakter odnawialnego kredytu krótkoterminowego. Kredytobiorca uzyskuje prawo zadłużenia się we własnym rachunku, co oznacza iż bank będzie realizował dyspozycje klienta także w przypadku braku środków pieniężnych na jego rachunku. Wielkość zadłużenia jest określona i jest to kwota przyznanego kredytu. Zgodnie z umową kredytową bank ustala dwa limity: czasowy i ilościowy, wyznaczając maksymalną kwotę ujemnego salda rachunku bieżącego i okres trwania umowy (najczęściej sześć miesięcy).	Kredyt w rachunku kredytowym uruchamiany jest poprzez otwarcie dla kredytobiorcy wydzielonego rachunku tzw. kredytowego przeznaczonego do ewidencji wykorzystania i spłaty kredytu. Ozn. to, że operacje płatnicze kredytobiorca wykonuje na rachunku bieżącym, natomiast operacje kredytowe klient wykonuje na rachunku kredytowym.			Kredyt dyskontowy należy do podstawowych form kredytowania jednostek gospodarczych. Udzielany jest w operacji dyskontowania przez banki weksli, które stanowią jego zabezpieczenie. Okres kredytowania trwa zazwyczaj do 3 miesięcy, a w operacjach zagranicznych zazwyczaj do 6 miesięcy. Dyskontowaniu podlegają weksle z obrotu gospodarczego przed terminem ich płatności. Udzielając kredytu bank potrąca z góry odsetki, nazywane dyskontem i jest to cena kredytu		Kredyt akceptacyjny jest kredytem krótkoterminowym, udzielanym na podstawie umowy o akceptowanie przez bank weksli klienta i udzielenie kredytu na ich wykupienie. Banki akceptują ciągnione na siebie weksle, złożone przez wystawcę, którym zazwyczaj jest jego stały klient i których termin płatności nie przekracza 6 miesięcy, a kwota wystawionych weksli mieści się w granicach przyznanego kredytu akceptacyjnego. Weksel powinien odpowiadać stawianym przez bank wymaganiom.
Cel kredytowania	Kredyty obrotowe są to różnego rodzaju kredyty, udzielane przez banki na finansowanie potrzeb związanych z bieżącą działalnością gospodarczą (eksploatacyjną) kredytobiorcy. Służą one zaspokojeniu potrzeb podmiotów gospodarczych w zakresie środków obrotowych. W większości przeznaczone są na pokrycie wydatków związanych z zakupami materiałów Ponadto kredyt obrotowy może też być przeznaczony na finansowanie rozmaitych rozliczeń			Kredyt inwestycyjny jest przeznaczony na finansowanie nakładów gospodarczych, których celem jest stworzenie nowych lub powiększenie już istniejących środków trwałych. W większości przypadków związany jest z zakupem dóbr inwestycyjnych lub rozszerzaniem kapitału zakładowego. Kredyt ten jest najczęściej udzielany na dłuższy okres, niekiedy na ponad 5 lat.
Okres kredytowania	kredyty krótkoterminowe, udzielane na okres do 1 roku,		kredyty średnioterminowe, z terminem spłaty od 1 roku do 5 lat,			kredyty długoterminowe, z terminem spłaty powyżej 5 lat.
Sposób zabezpieczenia	Kredyt lombardowy jest kredytem krótkoterminowym, a jego charakterystyczną cechą jest posiadanie przez bank przedmiotu zastawu. Dlatego udzielany jest on pod zastaw rzeczy ruchomych: przedmiotów wartościowych, papierów wartościowych, towarów. Bank przejmując zastaw nabywa prawo jego sprzedaży w przypadku niespłacenie kredytu. Dla ograniczenia ryzyka banki udzielają kredytu lombardowego w niższych kwotach niż aktualna wartość rynkowa zastawu. Dokonują one także wyboru zastawu pod katem stopnia łatwości jego zbycia na rynku			Kredyt hipoteczny jest tradycyjną nazwą kredytów średnio- i długo­terminowych udzielanych pod zastaw prawa własności będącego przedmiotem wpisu do księgi wieczystej. Istotną cecha jest hipoteczne zabezpieczenie kredytu, które wiąże gwarancję jego spłaty z określoną nieruchomością (hipoteką).Pozwala ona bankom na zaspokojenie roszczeń z tej nieruchomości także wówczas, gdy zmieni ona właściciela, zapew­niające im równocześnie pierwszeństwo przed wierzycielami kolejnych właścicieli tej nieruchomości. Z tych względów zabez­pieczenie hipoteczne jest szczególnie przydatne do zapewnienia spła­ty kredytów długoterminowych, chociaż może być także stosowane do zapewnienia zwrotu pożyczek udzielanych na krótsze okresy, do zabezpieczenia innych należności, udzielanych gwarancji itp.
Podmiot umowy	Kredyty gospodarcze obejmują wspomniane wcześniej kredyty obrotowe, kredyty inwestycyjne a także kredyty w rachunku bieżącym.			Kredyt dla os. fiz. to Kredyty konsumpcyjne: są to kredyty, które finansują wydatki o charakterze konsumpcyjnym indywidualnego konsumenta, są to kredyty krótko- i średnioterminowe. Kredytobiorca nie dysponując odpowiednimi środkami własnymi może dzięki uzyskaniu takiego kredytu nabyć potrzebne mu towary Kredyty konsumpcyjne udzielane są w postaci kredytów gotówkowych i bezgotówkowych. Kredyty ratalne: jest to bezgotówkowa forma kredytu konsumpcyjnego, cechą charakterystyczną większości kredytów ratalnych jest to, że nie są one udzielane w banku, ale w sklepie lub domu towarowym. Przy takim kredycie mamy trzech partnerów: tj. bank, który pożycza pieniądze, przedsiębiorstwo handlowe, które dostarcza towar i kredytobiorca, spłacający zakupiony towar w ratach

strona 5

Analiza działalności kredytobiorcy:
- sytuacja i struktura finansowa,

- zdolność kredytowa,

- efektywność kredytowanego przedsięwzięcia

WSTĘPNA OCENA WNIOSKU KREDYTOBIORCY

(INFORMACJE OGÓLNE)

OCENA MOŻLIWOŚCI I PREFERENCJI BANKU

WNIOSEK O KREDYT

DECYZJA

TAK

NIE (ODMOWA UDZIELENIA KREDYTU)

DECYZJA

TAK

NIE (ODRZUCENIE WNIOSKU KREDYTOWEGO)

DECYZJA

NIE (ODRZUCENIE WNIOSKU KREDYTOWEGO)

TAK

Uzgodnienie szczegółowych warunków umowy kredytowej

(negocjacje)

UMOWA KREDYTOWA

---