FRANCJA REALIZACJA OBOWIĄZKU SZKOLNEGO I SYSTEM SZKONICTWA
Francja jest republiką o systemie parlamentarno-prezydeckim. Charakterystyczną cechą ustroju politycznego Francji jest centralistyczny system zarządzania państwem oraz szerokie uprawnienia prezydenta w zakresie sprawowania władzy.
Administracja francuska jest zorganizowana hierarchicznie. Na czele każdego z 95 departamentów stoi prefekt odpowiedzialny za zarządzanie terenowymi organami służb publicznych.
Szkolnictwem i wychowaniem zajmują się różne ministerstwa. Najważniejszym z nich jest Ministerstwo Edukacji Narodowej. Określa ono kierunki pracy pedagogicznej i kierunki kształcenia, zasady działania placówek oświatowych oraz zajmuje się ustalaniem kalendarzy na rok szkolny i terminów wakacji.
Francja jest podzielona na 27 okręgów szkolnych - akademii, na czele których stoją rektorzy. W głównym mieście każdego departamentu urzęduje przedstawiciel rektora i ministra - inspektor akademii.
Do zadań inspektora akademii należy m.in. mianowanie dyrektorów przedszkoli, szkół elementarnych, średnich I i II stopnia działających na terenie departamentu.
Reformy szkolne przeprowadzane we Francji dotyczą zwykle zmian strukturalnych i programowych, a nie obejmują centralnej administracji oświatowej.
W 1905 r. wprowadzono we Francji rozdział kościoła od państwa, który obowiązuje do dziś. Przejawia się on w tym, że państwo nie uznaje wyznań religijnych, uznaje natomiast 6 największych konfesji - katolicyzm, protestantyzm, prawosławie, buddyzm i islam.
Zatem we Francji jako w państwie laickim nie naucza się religii w szkołach, wyjątek stanowią wschodnie departamenty - Alzacja i Lotaryngia, gdzie religia jest przedmiotem obowiązkowym.
Ustawa Debrĕ z 1959r. dopuszcza nauczanie religii w szkole podstawowej na żądanie rodziców, którzy pokrywają całkowity koszt nauki.
Jeśli rodzice chcą aby ich dzieci uczyły się religii mogą posłać je do szkoły wyznaniowej prywatnej. Szkoły te nie są finansowane z budżetu państwa, a całkowite koszty pokrywają rodzice. Wolna środa w tygodniu nauczania jest przeznaczona również na naukę religii, kiedy to dzieci posyłane są do szkółek parafialnych czy wyznaniowych.
Od 2004 r. obowiązuje także zakaz noszenia oscentacyjnych symboli religijnych (np. muzułmańskich burek czy żydowskich jarmułek).
ORGANIZACJA SYSTEMU SZKOLNICTWA
Przedszkole
przeznaczone jest dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat (jako jedyny kraj w Unii Europejskiej Francja dopuszcza przyjęcie do przedszkola dzieci 2-letnich - stopień skolaryzacji dzieci 2-letnich wynosi 32,3%, 3-letnich 93,7%, 4-letnich 95,6% a 5-letnich 97,9%),
głównym czynnikiem popularyzującym instytucję przedszkola jest panujące ogólnie przekonanie społeczeństwa o istotnym wpływie wychowania wczesnoszkolnego na rozwój psychiczny, fizyczny, moralny i społeczny dziecka,
rodzice darzą dużym zaufaniem działania wychowawcze przedszkola, które sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi i wyrównują szanse oświatowe dzieci,
przedszkola we Francji są bezpłatne,
czynnikiem warunkującym tak wysoki stopień skolaryzacji jest również dynamiczny wzrost zatrudnienia kobiet.
Szkoła elementarna
uczęszczają do niej dzieci w wieku 6 - 11 lat,
z nią rozpoczyna się 10-letni obowiązek szkolny (obowiązek szkolny - od 6 do 16 r.ż.),
dzieli się na trzy cykle:
cykl przygotowawczy (CP) obejmuje pierwszy rok nauczania; dzieci w wieku 6-7 lat; naukę w cyklu przygotowawczym mogą rozpocząć dzieci 5-6-letnie warunkiem jest uzyskanie wspólnej, pozytywnej opinii lekarza, psychologa, rodziców i nauczyciela oraz analiza osiągniętych wyników w przedszkolu,
cykl elementarny (CE)
(CE1) pierwszy rok nauczania w tym cyklu (dzieci 7-8-letnie),
(CE2) drugi rok nauczania w tym cyklu (dzieci 8-9-letnie).
cykl średni (CM)
(CM1) pierwszy rok nauczania w tym cyklu (dzieci 9-10-letnie),
(CM2) drugi rok nauczania w tym cyklu (dzieci 10-11-letnie).
Najzdolniejsi uczniowie mają możliwość przechodzenia z klasy niższej do wyższej w tym samym cyklu, a więc z CE1 do CE2 oraz z CM1 do CM2.
Dla uczniów słabszych i z problemami w nauce przewidziano działalność zespołów reedukacyjnych organizowanych przez szkołę i poradnie wychowawcze.
Zasady organizacji nauczania początkowego:
jednolitość,
obowiązkowość,
bezpłatność,
świeckość,
elastyczność (jeśli chodzi o wiek rozpoczęcia nauki - dzieci najzdolniejsze mogą ją rozpocząć wcześniej)
lekcje we Francji odbywają się 4 razy w tygodniu rano i popołudniu oraz w soboty rano.
*College
College to szkoła średnia I stopnia. Odpowiednik polskiego gimnazjum. Całkowicie objęte obowiązkiem szkolnym.
Uczęszczają do niego wszyscy uczniowie od 11 do 15 roku życia.
Nauka trwa 4 lata, nazwy kolejnych klas sugerują liczbę lat pozostałych do matury:
-I rok to klasa szosta;
-II rok to klasa piata;
-III rok to klasa czwarta;
-IV rok to klasa trzecia.
Wszystkie dzieci przechodzą automatycznie ze szkoły podstawowej do pierwszej klasy szkoły średniej (I stopien-college, II stopien-liceum).
Prawie we wszystkich szkołach stosowany jest ten sam ogólny program nauczania.
Kształcenie średnie ma charakter ogólny.
Jest to typ szkoły, w której następuje profilowanie uczniów zgodnie z ich zainteresowaniami.
Nauka na tym etapie konczy sie egzamnami z przedmiotów: francuski, matematyka, historia, geografia.
Po ukończeniu absolwenci otrzymują świadectwo państwowe na podstawie ocen z ostatnich dwóch lat (klasa IV i III) oraz egzaminu państwowego.
Świadectwo jest kwalifikacja obowiązkowa, a kontynuowanie nauki w liceum nie jest uzależnione od zdania egzaminu.
Dzieli sie na dwa cykle:
A.cykl obserwacji (cycle d'observation)- dwa pierwsze lata, klasa VI i V
•program nauczania w tym cyklu jest jednolity dla wszystkich uczniów;
•uczniowie uczestniczą w podstawowych zajeciach-J.francuski, matematyka, historia, geografia, nauki ściśle, J.obce;
•uczeń poddawany jest obserwacji pedagogicznej, psychologicznej, medycznej. Szczególną uwagę zwraca sie na uzdolnienia, wyniki i postępy w nauce. Dokumentacje prowadza nauczyciele, pedagog szkolny i lekarz szkolny. Ułatwia to precyzyjne określenie predyspozycji ucznia;
•określa predyspozycje co do drogi dalszego kształcenia.
B.cykl orientacji (cycle d'orientation) dwa kolejne lata, klasa IV i III.
•dla uczniów którzy nie mają problemów w nauce;
•zadaniem na tym etapie jest przygotowane ucznia do samodzielnego wyboru drogi dalszego kształcenia. Pomocne w tym są opinie sporządzone przez nauczycieli, pedagoga i lekarza dzięki obserwacji ucznia na tym etapie;
•po zakończeniu tego etapu otrzymuje sie dyplom ukończenia gimnazjum (brevet de college- BEPC);
•uczniowie mający problemy z nauką zamiast tego cyklu trafiają do klas przygotowujących do uzyskania świadectwa przysposobienia zawodowego lub do 4 letniego liceum zawodowego (do którego przyjmuje sie też uczniów po 4 latach w college).
Szkoła średnia II stopnia
Szkoła średnia II stopnia - obejmuje młodzież od 15 do 18 roku życia. Po ukończeniu szkoły średniej I stopnia uczniowie mają do wyboru trzy następujące ścieżki kształcenia:
- kształcenie ogólne (liceum ogólnokształcące), które trwa trzy lata i kończy się ogólnym egzaminem maturalnym;
- kształcenie techniczne (liceum techniczne), trwa również trzy lata i kończy się technicznym egzaminem maturalnym;
- kształcenie zawodowe (liceum zawodowe), trwa dwa lata i kończy się uzyskaniem świadectwa, a po kolejnych dwóch latach zawodowym egzaminem maturalnym. Przygotowuje uczniów do uzyskania kwalifikacji zawodowych, które umożliwiają podjęcie pracy bezpośrednio po ukończeniu szkoły. Natomiast uczniowie, którzy chcą kontynuować naukę, przygotowują się przez kolejne dwa lata do uzyskania zawodowego świadectwa maturalnego.
Przedmiotami podstawowymi w szkołach ogólnych i technicznych są: język francuski,
matematyka, fizyka/chemia, nauki o życiu i ziemi, język obcy, historia/geografia, wychowanie fizyczne i sport, uzupełnione o dwa kolejne przedmioty, które uczniowie wybierają obowiązkowo i jeden przedmiot wybierany nieobowiązkowo.
Licea zawodowe prowadzą zarówno kształcenie ogólne, jak również kształcenie teoretyczne i praktyczne kształcenie zawodowe, włącznie z praktykami w zakładach pracy.
We francuskim systemie oświatowym promocja do następnej klasy nie następuje automatycznie. Na poziomie wyższych klas szkoły średniej przy końcu każdego roku szkolnego to rada każdej klasy szkolnej podejmuje decyzje kto dostaje promocję do następnej klasy. Ta musi być zaakceptowana przez rodziców ucznia, którzy mają prawo nie zgadzać się z nią.
Egzamin maturalny
Do egzaminu maturalnego przystępuje się po ukończeniu klasy końcowej, ale uczniowie mogą zdawać ten egzamin z niektórych przedmiotów już po ukończeniu I klasy (drugiego roku nauki). Organizacja matury zależy od profilu danej szkoły. Składa się z egzaminów obowiązkowych pisemnych i ustnych oraz egzaminów nieobowiązkowych (dodatkowych) ustnych. Uczniowie sprawdzani są z całego oficjalnego programu klasy końcowej, ale nie z klas wcześniejszych. Tematy maturalne przygotowywane są na szczeblu centralnym. Matura we Francji jest nie tylko egzaminem kończącym liceum, ale także przepustką na studia..
Po ukończeniu szkoły średniej uczeń może przystąpić do matury ogólnokształcącej, która zbliżona jest do naszego egzaminu maturalnego. Składa się z części pisemnej i ustnej egzaminów z przedmiotów obowiązkowych i fakultatywnych. Minister Edukacji Narodowej co roku ustala termin egzaminu maturalnego. Wyboru tematów dokonuje upoważniony przez ministra rektor akademii. Dla uczniów, którzy z uzasadnionych przyczyn nie mogli przystąpić do egzaminu w końcu roku szkolnego, wyznacza się dodatkowy termin we wrześniu. Uczniowie którzy nie zdali egzaminu maturalnego, lecz uzyskali średnią ocenę 8 punktów na 20 możliwych, otrzymują świadectwo ukończenia szkoły średniej, które nie upoważnia do podjęcia studiów wyższych. Uczniowie zdają od 8 - 10 przedmiotów (im więcej tym mogą uzyskać większą punktację). Natomiast w klasie profilowej przedmiot wiodący jest mnożony razy 7 i ta suma punktów wpisywana jest na świadectwie.
Ukończenie liceum zawodowego pozwala uzyskać następujące dyplomy:
-świadectwo umiejętności zawodowych
-dyplom kształcenia zawodowego
-maturę zawodową
*Szkoły wyższe (4 etap nauczania).
Uczelnie wyższe, które nie organizują żadnych dodatkowych egzaminów. Po pomyślnie zdanej maturze mozna sie do nich zapisać.
Bardziej prestiżowe prowadzą uczelnie egzaminy konkursowe.
Nie zawsze uznawane są matury z innych krajów.
Studia odbywają sie na uniwersytecie.
Nauka podzielona jest na cykle:
I. 2 lata- DEUG 1(Dyplome d'Etudes Universitaires Generales) czyli dyplom ogólnych studiów uniwersyteckich.
II. Licence (licencjat).
III. Maitrise (magisterium).
IV. Poświęcony pracy naukowej, konczy sie doktoratem DEA (Dyplome d'Etudes Approfasdies)- dyplom studiów pogłębionych.
Inny typ szkolnictwa wyższego, niezależny od uniwersytetów, to Les Grandes Ecolas. W większości są to placówki państwowe, jednak dostęp do nich jest ograniczony i możliwy jedynie po zdaniu egzaminu wstępnego o bardzo wysokim poziomie trudności. Są to szkoły elitarne, kształcą wyższe kadry zawodowe Francji. Ich absolwentami są przyszli prezydenci, politycy, dyrektorzy wielkich koncernów.