GEODEZJA – KOLOKWIU, Studia PG, Semestr 04, Geodezja, Kolokwium


GEODEZJA - KOLOKWIUM

  1. Opisać czynności związane z ustaleniem równoległości osi celowej do osi libelli niwelacyjnej w niwelatorze.

Ustawiamy niwelator w środku między dwiema łatami usytuowanymi na podstawkach (żabkach) i poziomujemy instrument (tzn. doprowadzamy oś libelli do poziomu, a oś instrumentu do pionu). Celujemy środkiem krzyża nitek do łaty wstecz i do łaty w przód, dokonując odczytów W1 i P1. w czasie celowania i odczytywania ewentualnie małe wychylenie libelli niwelacyjnej usuwamy śrubą elewacyjną. Jeżeli istnieje błąd nierównoległości osi celowej do osi libelli , odczyty W1 i P1 obarczone są identycznym błędem Δ, gdyż odległość instrumentu od łat jest jednakowa. Różnica wysokości między punktami A i B: ΔH=W1-P1 jest prawdziwa, gdyż błędy Δ znoszą się.

Różnice wysokości ΔH wyznaczamy dwukrotnie przy dwóch poziomach osi celowej. Następnie ustawiamy niwelator blisko jednej z łat (ok. 2-3 m) i ponownie poziomujemy instrument. Dokonujemy odczytów W2 i P2. obliczamy ponownie różnicę wysokości punktów A i B: ΔH'=W1-P1. Jeżeli ΔH= ΔH' , oznacza to, że nie ma błędu nierównoległości osi celowej do osi libelli. W przeciwnym przypadku błąd istnieje i należy ten błąd usunąć.

  1. Wymienić osie w niwelatorze i podać warunki geometryczne zrektyfikowanego niwelatora.

      1. oś libelli niwelacyjnej „ll” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

      2. płaszczyzna główna libelli okrągłejn”Q1” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

      3. pozioma nitka siatki celowniczej „n2” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

      4. oś libelli niwelacyjnej „ll” jest równoległa do osi celowej „cc”

  1. Wymienić części niwelatora i zdefiniować oś celową.

Oś celowa - jest to prosta przechodząca przez środek optyczny obiektywu i środek krzyża nitek.

  1. Opisać sposób rektyfikacji libelli niwelacyjnej w niwelatorze ze śrubą elewacyjną oraz libelli pudełkowej.

Ustawiamy oś libeli niwelacyjnej równolegle do dwóch dowolnych śrub poziomujących i unieruchamiamy alidadę śrubą zaciskową. Kręcąc tymi śrubami w przeciwnych kierunkach, ustawiamy libelę rurkową w poziomie. Układ koincydencyjny. Libela jest w poziomie, gdy oba końce bańki stykają się w jednym punkcie. Następnie obracamy libelę o kąt 90 stopni i zakręcamy śrubę zaciskową. Jeżeli libela jest w poziomie, oznacza to że warunek „ll” prostopadły „vv” jest spełniony. Jeżeli natomiast nastąpiło odchylenie bańki libelę należy zrektyfikować. W tym celu połowę wychylenia libelli usuwamy śrubą elewacyjną. W przypadku gdy nie ma śruby elewacyjnej, połowę wychylenia usuwamy śrubkami rektyfikacyjnymi libeli niwelacyjnej. Drugą połowę wychylenia libeli usuwamy dwiema śrubami poziomującymi (tymi do których libela jest ustawiona równolegle).

Dalsze czynności zmierzają do ustawienia osi obrotu „vv” w położeniu pionowym. W tym celu obracamy libelę o 90 st. W kierunku na trzecią śrubę poziomującą i kręcąc tą śrubą poziomujemy libelę. Jeżeli po wykonaniu tych czynności libela niwelacyjna w czasie obracania alidady jest w poziomie, oznacza to, że oś libeli „ll” jest w poziomie, a oś instrumentu „vv” w pionie. W przeciwnym wypadku czynności te należy powtórzyć.

Jeżeli libela okrągła jest niespoziomowana (środek bańki libeli nie znajduje się w punkcie głównym), należy wykonać rektyfikację tej libeli. Polega on na spoziomowaniu libeli okrągłej jej śrubkami korekcyjnymi.

5. Podać sposób usunięcia błędu nierównoległości osi c do osi l w niwelatorze ze śrubą elewacyjną.

W celu usunięcia błędu nierównoległości os celowej do osi libeli należy ustawić oś celową na odczyt Wx. (Wx=P2+- ΔH) W niwelatorze ze śrubą elewacyjną wykonujemy to za pomocą śruby elewacyjnej. W tym momencie libela niwelacyjna wyprowadzona zostaje z poziomu i musimy ją spoziomować jej śrubkami rektyfikacyjnymi.

6. Wymienić i opisać części składowe oraz działanie poszczególnych śrub, pokręteł i zacisków niwelatora.

7. Jakie osie niwelatora poruszają się przy kręceniu śrubą elewacyjną.

8. Co to znaczy że libela niwelacyjna jest zrektyfikowana?

Spełniony jest warunek: „ll” jest prostopadła do „vv”.

9. Różnica pomiędzy poziomowaniem instrumentu a rektyfikacją jego libeli rurkowej.

Rektyfikacja prowadzi do spełnienia warunku: płaszczyzna libeli okrągłej musi być prostopadła do osi instrumentu. Natomiast poziomowanie polega na umieszczeniu bańki powietrza w punkcie głównym libeli rurkowej.

10. Jak zrektyfikować libelę okrągłą niwelatora.

Za pomocą jej śrub korekcyjnych.

11. Co to jest niwelacja w przód.

Stosując metodę niwelacji w przód, instrument ustawia się nad punktami A i B. Po spoziomowaniu osi celowej, wykonuje się odczyt na łacie oraz mierzy wysokość instrumentu „iA”, która jest pionową odległością osi celowej od punktu, nad którym ustawiony jest niwelator.

12. Co to jest przewaga libeli.

Stan gdy bańka w libeli nie znajduje się w poziomie.

13. Zalety niwelacji ze środka.

Eliminacja wielu błędów , między innymi błędów występujących przy pomiarze różnicy wysokości metodą niwelacji w przód, oraz możliwość szybkiego wykonania pomiarów. Ze względu na błędy, które mogą wystąpić przy pomiarze różnicy wysokości metdą niwelacji w przód:

14. Co to jest niwelacja ze środka.

Instrument ustawiamy w taki sposób, aby odległość od łat ustawionych w punktach A i B była w przybliżeniu równa. Po spoziomowaniu osi celowej, wykonuje się odczyt wstecz (W) i odczyt w przód (P). ΔHAB=W-P

Odległość między punktami nie powinna przekroczyć 100m.

15. Rodzaje niwelacji powierzchniowe.

16. Wymienić sposoby i dokładność centrowania teodolitu na stanowisku pomiarów oaz podać ich dokładność.

17. Wymienić i zdefiniować błędy teodolitu związane z poziomą osią obrotu lunety. Do czego służy leniwka kolimacyjna.

Śruba leniwki kolimacyjnej służy do usunięcia błędu indeksu w teodolicie (błąd koła pionowego). Za pomocą śruby należy naprowadzić odczyt na poprawną wartość.

18. Rodzaje i przeznaczenie libeli w teodolicie.

19. Opisać sposób wyznaczenia i usunięcia błędu kolimacji.

Jednym ze sposobów jest wyznaczenie jego poczwórnej wartości na podstawie odczytów na łacie przy celowaniu na ten sam punkt w dwóch położeniach lunety. Po jednej stronę teodolitu, w odległości ok. 30-50 m, na wysokości osi celowej ustawiamy poziomo łatę, a po drugiej stronie teodolitu obieramy punkt. Celujemy do punktu P w pierwszym położeniu lunety (KL) i po przechyleniu lunety przez zenit (obróceniu lunety wokół osi poziomej) robimy odczyt na łacie. Czynności powtarzamy w drugim położeniu lunety (KP). Po przechyleniu lunety przez zenit wykonujemy ponownie odczyt na łacie. Różnica odczytów na łacie jest poczwórną, liniową miarą błędu kolimacyjnego. Błąd ten usuwamy za pomocą poziomych śrubek korekcyjnych krzyża nitek, przesuwając pionową nitkę krzyża o ¼ wartości błędu w kierunku pierwszego odczytu z łaty.

20. Opisać warunki geometryczne zrektyfikowanego teodolitu.

21. Opisać w punktach sposób pomiaru kilku kierunków z jednego stanowiska metodą kierunkową.

Pomiar rozpoczyna się od kierunku położonego najbliżej kierunku północy. Jest to kierunek początkowy A. Następnie obracając alidadę w prawo celuje się do pozostałych kierunków B,C, ..., A, kończąc w ten sposób pomiar a punkcie początkowym. Odczyt kierunku pierwszego wykonuj się dla kontroli i wyrównania zamknięcia horyzontu. W II położeniu lunety pomiar wykonuje się w odwrotnej kolejności, obracając alidadę w lewo, od punktu A,...C,B,A.

22. Rektyfikacja libeli rurkowej i pudełkowej w teodolicie.

Po spoziomowaniu instrumentu za pomocą libeli rurkowej pęcherzyk libeli okrągłej (pudełkowej) powinien znajdować się w punkcie głównym. Jeżeli tak nie będzie, to należy śrubkami rektyfikacyjnym libeli sprowadzić pęcherzyk do punktu głównego.

23. Podać szczegółowy opis czynności związanych z centrowaniem teodolitu nad punktem z wykorzystaniem pionu optycznego.

Po przybliżonym ustawieniu instrumentu nad punktem, naprowadzamy oś celową pionu optycznego (prostą centrującą) na centr znaku geodezyjnego za pomocą śrub poziomujących spodarki. Libela alidadowa wychyli się przy tym z położenia poziomego, a prosta centrująca zajmie położenie pochylone, ale będzie przechodziła przez centr. Do położenia pionowego prostą centrującą doprowadzamy nogami statywu, jednocześnie dbając o to, aby libela alidadowa była ustawiona w płaszczyźnie tej nogi, której długość ma być zmieniana. Następnie w celu naprowadzenia dokładne teodolitu nad centr przesuwamy instrument na głowicy statywu i poprawiamy położenie pęcherzyka libeli. Centrowanie sprawdzamy przez obrót teodolitu o 360 st.

24. Opisz pomiar pojedynczego kąta w dwóch położeniach lunety.

25. Kolejność czynność na stanowisku podczas pomiaru kątów poziomych/pionowych (instrument został zrektyfikowany).

Pomiar kąta pionowego rozpoczyna się od naprowadzenia lunety w położeniu KL na cel, spoziomowania libeli kolimacyjnej i dokonania dwukrotnego odczytu koła pionowego wynikającego z dwukrotnego naprowadzenia krzyża kresek na cel. Następnie należy obrócić lunetę przez zenit, alidadę obrócić o 180 st i ponownie, dwukrotnie, odczytać koło pionowe. Ze średnich odczytów obydwu położeń obliczyć kąt pionowy z uwzględnieniem błędu miejsca zera.

26. Na pomiar jakich kątów wpływa błąd kolimacji, inklinacji teodolitu.

1


Wyszukiwarka