3409


2. Podatek VAT
Podatek VAT - zwany podatkiem od wartości dodanej, jest specyficznym typem pośredniego, powszechnego podatku obrotowego, który obciążą ostatecznego nabywcę towaru i zawarty jest w jego cenie zakupu. VAT odróżnia od pozostałych podatków obrotowych to, że jest podatkiem wielofazowym, czyli obciąża przyrost wartości w każdej fazie obrotu gospodarczego. Podatek ten nakłada się na każdą transakcję sprzedaży w procesie produkcji i dystrybucji. VAT jest szeroko rozpowszechniony w krajach UE. W Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Przystąpienie Polski do UE sprawiło, że konieczna była harmonizacja polskiego prawa podatkowego z prawem unijnym. W tym celu została uchwalona ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r.

Podatnikami podatku VAT są:

Podatnikami podatku VAT nie są:

Obowiązek podatkowy

Powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Ustawodawca sprecyzował szereg sytuacji w których inaczej określa moment powstania obowiązku:

W przypadku gdy obowiązkiem podatkowym jest objęty mały podatnik, może zastosować metode w której obowiązek ten powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, ale nie później niż 90-go dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Podstawa opodatkowania podatkiem VAT

Podstawą opodatkowania jest obrót. Obrót jest to kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Do obrotu zalicza się również:

Podstawą opodatkowania jest także:

Zapłata podatku VAT

Podatnicy są zobowiązani bez wezwania do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne do 25-go dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. W przypadku małych podatników obowiązek ten przypada na 25-ty dzień następujący po każdym kolejnym kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Faktura VAT

Faktura VAT - dokument w obrocie gospodarczym, potwierdza zawartą transakcję kupna-sprzedaży, wystawiany przez podatników podatku od towarów i usług (VAT- ang. Value Added Tax), którzy są zarejestrowani jako tzw. 'podatnicy vat czynni'.

Wystawia się go nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi w co najmniej 2 egzemplarzach opatrzonych adnotacją : oryginał; kopia. Oryginały i kopie faktur, faktur korygujacych a także ich duplikaty należy przechowywać do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego .Kwoty podatku wykazuje się w złotych bez względu na to, w jakiej walucie określona jest kwota należności w fakturze. Kwoty wykazywane w fakturze zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki 0,5 grosza i wyższe zaokrągla się do 1 grosza.

Faktura VAT powinna zawierać co najmniej:

nazwy i adresy sprzedawcy i nabywcy , ich numery identyfikacji podatkowej (NIP), dzień, miesiąc i rok, albo miesiąc i rok sprzedaży oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury; nazwę towaru lub usługi; jednostkę miary i ilość sprzedanych towarów lub rodzaj wykonanych usług; cenę jednostkową netto ( bez kwoty poatku); wartość towarów lub wykonanych usług bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto); stawki podatku; sumę wartości sprzedaży netto z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu; kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące stawek podatku; wartość sprzedaży wraz z kwotą podatku (wartość sprzedaży brutto), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku lub zwolnionych od podatku, lub niepodlegających opodatkowaniu; kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem, wyrażoną cyframi i słownie.

Faktura korygująca VAT

Jest to dokument w obrocie gospodarczym odniesiony do konkretnej faktury VAT, wystawiany w przypadku, gdy np. po wystawieniu faktury VAT udzielono rabatów, dokonano zwrotu towaru, zwrotu nabywcy kwot nienależnych, zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat podlegających opodatkowaniu, lub stwierdzono inne błędy - także w cenie, stawce, kwocie podatku w wystawionej fakturze VAT .

Faktury korygujące powinny zawierać wyraz "KOREKTA" albo wyrazy "FAKTURA KORYGUJĄCA".Wystawia się je w co najmniej 2 egzemplarzach oznaczonych odpowiednio : ?oryginał?, ?kopia?, a sprzedawca jest obowiązany posiadać potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę. Potwierdzenie odbioru faktury korygującej stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc, w którym sprzedawca otrzymał to potwierdzenie.

Faktura korygująca powinna zawierać co najmniej:

numer kolejny oraz datę jej wystawienia; dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca; obowiązkowe dane dotyczące transakcji, takie same jak dla faktur vat; kwotę i rodzaj udzielonego rabatu; przyczynę wystawienia faktury korygującej; kwotę zmniejszenia/zwiększenia podatku należnego. Faktura korygująca wystawiana w przypadku pomyłek, zawiera kwoty podane w omyłkowej wysokości oraz kwoty w wysokości prawidłowej.

Nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę lub fakturę korygującą zawierającą pomyłki zwłaszcza danych adresowych, oznaczenia towaru lub usługi, z wyjątkiem pomyłek dotyczacych ilości wartości kwot netto/brutto, podatku i stawek podatku- może wystawić fakturę nazwaną notą korygującą. Noty korygujące powinny zawierać wyrazy "NOTA KORYGUJĄCA".

Rejestr VAT

Prowadzący działalność gospodarczą podatnicy podatku od towarów i usług zobowiązani są mieć rejestr zakupów i sprzedaży . Rejestry VAT są ewidencją pomocniczą do rozliczania podatku od towarów i usług.

Przeciwnie do KPiR ustaleniom ustawowym nie podlega forma prowadzenia rejestrów. Płatnik podatków musi do ustalenia somodzielnie takiej formy. Ilość prowadzonych rejestrów VAT uzależniona jest od typu i zróżnicowania prowadzonej działalności gospodarczej. Ograniczoną do minimum ilością jest prowadzenie rejestru zakupów i sprzedaży towarów i usług.

Rejestry VAT muszą być prowadzone miesięcznie lub kwartalnie w zależności od rodzaju deklaracji VAT - VAT7 lub VAT7-k.

Deklaracje podatkowe

Podatnicy są zobowiązani do składania deklaracji podatkowych w urzędzie skarbowym za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. Mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, oraz czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Rodzaje deklaracji VAT

VAT-7 - podstawowa deklaracja, składana do 25-ego dnia miesiąca następującego po każdym miesiącu.
VAT-7K - deklaracja kwartalna, składana przez podatników do 25-ego dnia miesiąca następującego po każdym kwartale.
VAT-8 - deklaracja miesięczna w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych, które składają podatnicy:

- niezarejestrowani jako podatnicy VAT czynni,
- osoby prawne niebędące podatnikami w rozumieniu których wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przekroczyła kwotę 10.000 euro lub którzy skorzystali z możliwości opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych . Deklaracje VAT-8 należy składać do 25-ego dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.

VAT-9 - deklaracja podatkowa, składana przez podatników, którzy nie mają obowiązku składania deklaracji VAT-7, VAT-7K lub VAT-8, z tytułu importu usług lub dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca. Deklaracja powinna być złożona w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
VAT-10 - deklaracja składana przez podatników, którzy dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu, a nie są zobowiązani składać deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-8. Deklaracja składana jest w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
VAT-11 - deklaracja składana przez podmioty niebędące podatnikami VAT w rozumieniu art. 15, którzy dokonują wewnątrzwspólnotowych dostaw nowych środków transportu i nie są zobowiązani do składania deklaracji VAT-7, VAT-7K i VAT-8. Deklaracja składana jest w terminie do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.
VAT-12 - deklaracja skrócona, składana w zakresie usług taksówek osobowych, opodatkowanych w formie ryczałtu, do 25 dnia miesiąca po każdym kolejnym miesiącu.

1. Podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania nazywamy tą wielkość, która jest podstawą do obliczania wymiaru podatku zgodnie z określoną formułą obliczenia podatku. Może być ona wyrażona w pieniądzu bądź w innej jednostce miary np. m², cm³, litrach, sztukach, kwintalach, hektarach. A zatem potocznie mówiąc, podstawę opodatkowania stanowi to, od czego płacimy podatek.

Najczęściej jako podstawę opodatkowania wymienia się dochód - w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, natomiast w odniesieniu do podatku VAT, podstawą opodatkowania jest wartość netto towaru lub usługi, inaczej obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku od towarów i usług. Przykładowo w odniesieniu do podatków majątkowych, podstawą opodatkowania jest wartość majątku będącego przedmiotem transakcji podlegającej opodatkowaniu. Podatek akcyzowy płacony od alkoholu zależy od ilości tegoż alkoholu wyrażonej w litrach a od papierosów od ich ilości w sztukach. Gdy podatek dotyczy czynności cywilnoprawnych, jego podstawą jest wówczas wartość przedmiotu umowy.

Podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem od dochodów osobistych osiąganych przez osoby fizyczne. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody (wszelkie wpływy osoby fizycznej, osiągane bez ograniczenia jej majątku i zaciągania pożyczek), które podatnik może uzyskiwać z różnych źródeł. W świetle ustawy, do dochodu wlicza się wszelkie przychody, świadczenia pieniężne osób trzecich, spadki, dary i zyski loteryjne, od których potrąca się odsetki od długów i straty majątkowe. Podstawą opodatkowania jest więc łączna suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów, inaczej nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w danym roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekroczą sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Podatnicy w celu osiągnięcia przychodów, z reguły muszą ponieść pewne koszty. Zgodnie z ustawą, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów.

Podatnicy, mogą też odliczyć od dochodu przed opodatkowaniem, kwoty przeznaczone na darowizny, wydatki na dokształcanie, na cele mieszkaniowe i inne. W zakresie tych odliczeń, jest oczywiście określona granica kwot, które można odpisać od dochodu, zanim zostanie opodatkowany.

Dla podatku dochodowego od osób fizycznych charakterystyczne są stawki progresywne. Z punktu widzenia podatnika istotna jest początkowa i najwyższa stawka podatkowa oraz liczba tzw. progów podatkowych.

W większości krajów, podatek dochodowy uznawany jest na podstawie zeznań podatkowych. W Polsce druki urzędowe udostępniane przez Ministerstwo Finansów, na których podatnicy składają swoje roczne deklaracje rozliczeniowe dotyczące podatku od dochodów osobistych, nazywają się "PIT".

Podatek dochodowy od osób prawnych regulowany jest ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. Zgodnie z przepisami tej ustawy podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych są: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej, z tym że podatnikami są spółki kapitałowe w organizacji, podatkowe grupy kapitałowe (grupy składające się z co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które funkcjonują w związkach kapitałowych i spełniają określone w ustawie warunki), spółki niemające osobowości prawnej mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Czyli podatnicy którzy mają siedzibę w Polsce, a dochody osiągają i w kraju i w obcym państwie, łączą dochody uzyskane w kraju z dochodami uzyskanymi za granicą. Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych stanowi dochód, bez względu na rodzaj źródeł przychodów z jakich został osiągnięty. Przepisy w/w ustawy nie mają zastosowania jedynie do przychodów z działalności rolnej, leśnej czy też przychodów obciążonych podatkiem od spadków i darowizn oraz do tych, które wynikają z czynności, które nie mogą stanowić prawnie skutecznego przedmiotu umowy. W przypadku przychodów z udziału w zyskach osób prawnych (np. dywidend) oraz przychodów podmiotów zagranicznych z tytułu tzw. należności licencyjnych (np. z odsetek) - przedmiotem opodatkowania jest przychód. Przedmiotem podatku od osób prawnych mogą być również przychody z praw autorskich, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, a także ze sprzedaży tych praw.

W rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami podatkowymi są nie tylko otrzymane pieniądze, ale również inne wartości, np. różnice kursowe, wartość nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie otrzymanych rzeczy, praw lub innych świadczeń (np. w naturze).

Aby osiągnąć przychody, przedsiębiorstwa i inne jednostki organizacyjne muszą ponosić wydatki, określane mianem kosztów uzyskania przychodu. Zaliczeniu do kosztów podatkowych podlegają więc różnego rodzaju ogólne wydatki związane z funkcjonowaniem firmy (np. nakłady ponoszone na zakup surowców, materiałów, energii itp., wydatki na płace pracowników, czynsze, amortyzacja środków trwałych itd.), a szczególnie takie, które jedynie pośrednio związane są z osiąganymi przez podatnika przychodami (np. kary umowne).

Od sumy dochodów uzyskanych z poszczególnych źródeł, z których dochód jest opodatkowany, odlicza się ewentualne straty wyłącznie ze źródeł przychodów, z których dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Oznacza to, że straty ze źródeł, z których dochód nie podlega opodatkowaniu, a także ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku, nie mogą zmniejszać dochodu do opodatkowania.

Stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 19% podstawy opodatkowania. Podatnicy mają obowiązek złożenia zeznania o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku.


Wyszukiwarka