SOCJOLOGIA

XIX w. Odmienił oblicze całego świata. Socjologia zawsze była związana z władzą, powstała bo było zapotrzebowanie na władzę. Społeczeństwo wymykało się spod kontroli, należało je ułożyć i stworzyć ład społeczny.

Artur Shopenhauer- niemiecki filozof XIX w. „Świat jest moim przedstawicielem”. Nie istnieje świat obiektywny, świat apriori - życie to gra, teatr. Wchodzimy w swe role by coś uzyskać, osiągnąć. Ludzie różnią się od siebie np.

kultura wschodu- symbol koła; istnieje teraźniejszość, przeszłość i przyszłość nie

ma znaczenia

kultura zachodu- symbol linii; istnieje przeszłość i przyszłość, teraźniejszość

praktycznie nie istnieje.

Co spowodowało różnice między ludzkie?

1. język

2. religia

W XVIII w społeczeństwo w 90% to chłopi, choć w historii mówi się o tych 10% szlachty

Wiek XIX:

Czynniki które zrewolucjonizowały chłopów:

1. demograficzny- przyrost ilościowy, to kim jesteśmy powodują ci z którymi przebywamy, którzy dominują.

2. migracje wewnętrzne - ze wsi do miast co spowodowało rozwój intelektualny chłopa (stykanie się z nową kulturą).

3. powszechna scholaryzacja.

4. XIX w. to świadomość - siebie i otoczenia oraz mentalność- duża liczba wojen. Przez co chłop, który wstępował do wojska uczył się nowych rzeczy, kultury.

5. symbolem XIX w. Jest stal. Symbolem jest wieża Eiffla.

Rozwój komunikacji poprzez budowę statków parowych.

„dalej, więcej, szybciej”.

6. rozwój przemysłu włókienniczego. Pojawiło się zjawisko mody, przenoszenie wzorców.

7. narodzenie nowej warstwy robotniczej- 40% ludności. Klasa sobie przechodzi klasę dla siebie.

8. rozwój wydawnictw i publikacji (pod koniec XIX w. Około kilku tysięcy). Powstaje gazeta.

9. zmienił się sposób uprawiania nauki. Zaczęły się nawiązywać relacje, wymiana wiedzy pomiędzy np. naukowcami, uczelniami

w XIX w. zaczęło się wszystko z czym mamy do czynienia dziś. Wszystkie doktryny powstały właśnie wtedy.

10. rozwój ego. W XIX w. występuje wybuch egoizmu.

W XIX w. powstały trzy doktryny:

1. konserwatywna

2. socjalistyczna

1. liberalna - reakcja na monarchię absolutną: Adam Smitch - filozof brytyjski, Jan Locke - człowiek to czysta kartka, każdy człowiek jest równy

Hasła: liberalizm - wolność (polityczna, religijna)

• tolerancja (szacunek dla inności)

• lessefferyzm („pozwólcie działać” z francuskiego)

• poszanowanie własności prywatnej (owoc pracy należy do kogoś kto ją wykonał)

ad.b Karol Marks, Engels, T.Moor - władza w ręce robotników, czynnikiem postępu jest walka klas.

ad.a Odpowiedź na liberalizm i socjalizm to konserwatyzm.

Statusquo - przeciwnicy rewolucji i wszelkich zmian.

Etapy badań socj. Podzielone są na 2 części:

1. konceptualizm

2. operacjonalizacyjne

ad.1

1. wyodrębnienie celu badawczego np. próba określenia poziomu więzi (spójności) grupy studenckiej II roku. Próba określenia ilościowego i jakościowego poziomu więzi.

b) określenie tezy badawczej

teza odnosi się do populacji badanej, to twierdzenie, założenie jakiego się

spodziewamy. Mamy dwie tezy:

• ilościowa - ukierunkowanie naszych wyników, wskazujemy też

segment (uwzględniono segmentację - podział).

• jakościowa - odp. na pyt. dlaczego? Szukamy czynników

odpowiedzialnych za wynik naszych badań

c) wyodrębnienie pytań badawczych (są konkretyzacją i uszczegółowieniem celu)

np. ocena obsługi klienta.

d) metody i narzędzia badawcze metodą jest np. wywiad bezpośredni

ankieta - to pytania skierowane do respondenta (np. przez gońca podane)

kwestionariusz - bezpośredni kontakt ankietera z respondentem

1. wstęp (informacja o instytucji badającej)

1. część właściwa- przedstawienie celu badania

2. cel- informacja, że respondent został wybrany do badania

3. prośba o rzetelność

4. zapewnienie o anonimowości

5. podziękowanie za udział w badaniach

2. pytania do respondenta

1. wprowadzające- powinno zachęcić do odp. są to pytania łatwe, pytania te mają otworzyć u respondenta „szufladkę”.

2. filtrujące- eliminowanie ludzi zbędnych, ono oddziela osoby, które chcemy badać od tych, które są nam niepotrzebne

3 rodzaje pytań:

• zamknięte- zawierają kafeterię (zmienne odpowiedzi)

• półotwarte

• otwarte

• kontrolne- sprowadzamy tu konsekwencje respondenta ( pytamy dwa razy o te

same rzeczy ale inaczej)

Należy pytać: Jak? Kiedy? Gdzie? Dlaczego? Nie zadajemy pytania Czy?

3. metryczka (płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania)

3. Kogo? Gdzie? Kiedy? - dobór populacji badanej (grupa losowa, grupa reprezentatywna- zwierciadlane odbicie danej populacji, które odnosimy do podobnej populacji, którą badamy).

4. Badania pilotarzowe (próbne)

Są trzy motywy

1. weryfikacja sieci ankieterów

2. weryfikacja ograniczeń technicznych

3. weryfikacja narzędzia badawczego

ad.2)1) badania właściwe (Na kim? Kiedy? Gdzie? Czym?)

2)analiza wyników

a)charakterystyka respondentów (kto odpowiadał)

• opisowa charakterystyka- przedstawia typowego respondenta np. typowym badanym była kobieta 18-64 lat, wykształcenia średniego, zamieszkała w Jodłowniku

• charakterystyka ta wiąże się z przedstawieniem statystycznym cech respondenta w postaci tabeli, przypisów

zmienna	Wskazania w liczbach bezwzględnych	Wskazania w %
K	3	70%
M	7	70%

Tabela nr.1 Struktura płci

Źródło (przypis, lub opracowanie własne)

Przypisy zaczynamy od:

w: (jeśli przypis jest słowo w słowo)

za (jeśli tylko wzięliśmy myśl)

wyniki statystyczne- prezentujemy same odp. np. w postaci tabeli lub wykresów

Te dwie części a i b to suche przedstawianie faktów

3. wnioski i prognozy:

• wnioski - ustosunkowujemy się czy został zrealizowany cel badania, ustosunkowanie się do postawionej tezy, odpowiadamy na pytania badawcze.

• Korelacje - łączymy pewne pytania i odpowiedzi (gdy połączymy kilka pytań ukazuje się inny obraz niż po jednym pytaniu)

• Prognozowanie - szukanie czynników, które uważamy za odpowiedzialne za nasze badanie (szukamy przyczyny ale poza obszarami). Czy te czynniki powtórzą się za rok? Czy pojawi się czynnik nowy? Czy nasze wyniki się powtórzą? Szukamy kierunków i terenów odwołując się do badań wcześniejszych

Twórcy pierwszych teorii socjologicznych

AUGUST COMTE (pierwsza połowa XIX w.) zauważył potrzebę istnienia nauki zajmującej się opisem struktury społeczeństwa. Stworzył teorię rozwoju społeczeństwa i jednostki. Wyodrębnił trzy fazy:

1. teologiczna (starożytność, średniowiecze) dla jednostki dzieciństwo człowiek był podporządkowany przyrodzie. Odbiór rzeczywistości całościowy, zdawali sobie sprawę z ich małości i kruchości. Kierowali się uczuciami, intuicją.

2. metafizyczna (średniowiecze, XVIII w.) dojrzewanie, kształcenie, integracja. Obie fazy bardzo podobne, nadal człowiek podporządkowany otoczeniu. Rozwój logicznego myślenia, dialektyka, racjonalizm. Dominuje myślenie abstrakcyjne, wykonywał pewne czynności bardziej efektywnie

• naukowa, pozytywna dorosłość XIX w. i dalej programatyzm i racjonalizm. Najważniejszy cel to władza nad rzeczywistością. Uznał, że od XIX w. człowiek będzie samowystarczalny. Życie będzie się harmonijnie rozwijać.

Druga teoria - klasyfikacja nauk:

• ogólne, abstrakcyjne np. filozofia, matematyka, gramatyka

• szczegółowe, pomagają w egzystencji np. architektura, medycyna, prawo łączą z sacrum.

• Królowa nauk - socjologia połączona z wieloma naukami. Najważniejsza z nauk. Nauka pozytywna.

EMIL SPENCER - zastanawiał się nad teorią darwinizmu społecznego „Nieprzystosowani muszą umrzeć”

EMIL DURHEIM razem ze Spencerem stwierdzili, że za trwałość grupy są odpowiedzialne dwa czynniki

• majątek

• system wartości jednakowy dla wszystkich

Zastanawiał się dlaczego ludzie łączą się, dlatego stworzył teorie: mechaniczną i organiczną. Społeczeństwo proste - średniowieczne, starożytne, elementami łączącymi pierwsze społeczeństwa to podobieństwo języka, wyglądu. Na tej podstawie tworzyli pierwsze grupy. Solidarność organiczna (XV i XVI w.) element łączący to współzależność, niezbędność jednej osoby dla drugiej.

KAROL MARKS (XIX w.) Dzielono socjologię n statykę i dynamikę. Statyka to aktualny opis jednostki w grupie. Dynamiczna - wyodrębnienie czynników odpowiedzialnych za rozwój społeczeństwa.

Walka klas- jest zjawiskiem dzięki, któremu rozwija się społeczeństwo. Uznał on, że społeczeństwo zmierza do odrzucenia teorii korzyści na rzecz sprawiedliwego współistnienia. Konflikt jest pożądany.

MAX WEBER (XIX/XX w.)Ojciec socjologii, twórca kilku subdyscyplin socjologii: prawa, przemysłu, religii. Zwracał uwagę na stosunki religii z życiem człowieka. Teoria stratyfikacji społecznej - podział na klasy, warstwy. Podział na dwie klasy: posiadająca i nie posiadająca (środki materialne). Grupa nie posiadająca martwi się o egzystencję , nie mają zaspokojonej egzystencji, ciągle troszczą się o byt.

99% nie posiadający

1% posiadający

Jedni coś mają, inni o coś zabiegają. Podział zależy od stosunku do środków produkcji. W 1787 r. J.Watt dokonuje rewolucji w pracy (wynalazek maszyny parowej)

Współczesna socjologia podejmuje badania w trzech płaszczyznach:

• instytucje społeczne (religia, gospodarka, rodzina)

• specjalne typy zbiorowości społ. (badania małych grup)

• procesy społ.

Społeczeństwo od samego początku jest związane z cywilizacją, koncentracja dużej zbiorowości w jednym miejscu.

Cywilizacja:

1. Pufendorf -ogłada, dobre wychowanie

2. Humbold- powstał wtedy gdy człowiek się uczłowieczył

3. Morgan - pismo powstało, gdy człowiek potrafił pewne rzeczy przekazać innym

4. Toynib - kiedy pojawiła się w życiu człowieka religia

5. Meiver - kiedy człowiek coś nowego stworzył, gdy stwierdził, że to co ma jest niewystarczające.

6. Webber - kiedy człowiek zaczął myśleć racjonalnie i przez pryzmat teorii korzyści

7. To ogół wiadomości i umiejętności uzyskanych w procesie rozwoju a umożliwiających społ. Rozwiązanie problemów

Czynniki kształtujące społeczeństwo

• tradycja - przekazywana z pokolenia na pokolenie zasad i norm

• usankcjonowanie religijne

• funkcja spójności społ. Funkcja kontrolna: prawo, normy

• niedostępność granic między państwami, język. Odróżnienie od innych ludzi

Typy społeczeństw scharakteryzować

• myśli zbierackim

• kopieniackie

• pasterskie

• rolnicze

• przemysłowe

• post przemysłowe

Społeczeństwo- związek relacji międzyludzkich, interakcje zachodzące według pewnych wzorców, wzorce są podporządkowane układom, które tworzą status , rola, grupa.

1

---