POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI

26,09,2009 r.

Bezpieczeństwo Narodowe - zdolność narodów do ochrony jego wewnętrznych wartości przed zagrożeniem zewnętrznym, najważniejsze z nich to przetrwanie czyli integralność terytorialna, niezależność polityczna państwa, istnienie jego jak i narodu.

- środki utrzymania - siła militarna, oddziaływanie polityczno - dyplomatyczne ( idące w parze !!!!! )

dla PL - racja stanu - ma podłoże doświadczeń historycznych

Obrona narodowa - państwowa struktura, organizacja państwa na rzecz bezpieczeństwa narodowego zapewniająca ………………………………… i ochronę przed zagrożeniem

Funkcjonalnie - przeciwdziałanie wszelkiego rodzaju zagrożeniom godzącym w interesy narodowe

Obrona Narodowa :

- prawna strona - regulacje prawne (wojsko, policja, obywatele)

- strategia bezpieczeństwa - długofalowa koncepcja działań na rzecz bezpieczeństwa

- struktura instytucji służących bezpieczeństwu

a. cywilne ( policja, służby celne )

b. armia

- działania międzynarodowe

- sojusze

- infrastruktura

- edukacja na rzecz bezpieczeństwa

- ………………………………….

Polityka bezpieczeństwa narodowego / państwa - podstawą strategii jest :

- kultura strategii

- historia

- pamięć

- ideologia

- uwarunkowania zewnętrzne ( sojusze )

Determinują sposób postrzegania problematyki bezpieczeństwa

- celowa i zorganizowana działalność kompetentnych organizacji państwa, której celem jest stałe zapewnienie bezpieczeństwa narodowego a także współdziałanie państwa w tworzeniu bezpieczeństwa międzynarodowego

- wyróżnia się :

a. Strategie

b. Doktryny bezpieczeństwa

Strategia bezpieczeństwa - długofalowa koncepcja działań zmierzająca do osiągnięcia celów określonych przez decydentów, a odpowiadająca racji stanu państwa (unilitarna lub ……….................. )

Środki polityki bezpieczeństwa :

1. polityczno - dyplomatyczne

2. militarne

3. edukacyjne

4. ekonomiczno - gospodarcze

5. kulturowe , propagandowe

6. ideologiczne

7. ekologiczne

8. naukowo - techniczne

Funkcje

- wewnętrzne

- zewnętrzne

- nie jest to zbór zamknięty

- mogą występować razem

Polityka Bezpieczeństwa Państwa - obejmuje ……………strategię bezpieczeństwa, kierowanie przygotowaniem środków i realizację zadań w zakresie bezpieczeństwa narodowego przy uwzględnieniu realizacji z innymi państwami, jak i ich interesów oraz innych uczestników życia międzynarodowego.

- ograniczony wpływ społeczeństwa

Identyfikacja zagrożeń bezpieczeństwa :

- analiza doświadczeń historycznych

- przedstawienie ich w wymiarze współczesnym w zależności od aktualnych uwarunkowań

Czynniki:

- postęp technologiczny

- nowe rodzaje broni

- uzależnienie od rozwiązań technologicznych

Infrastruktura krytyczna - jej zniszczenie osłabia bezpieczeństwo państwa

- powinno się ją chronić ( wojsko np. elektrownie jądrowe )

Wyzwanie - Zagrożenie ???

- łącznie

- zależy od ……………….., rzeczywistego i subiektywnego postrzegania

- bez konieczności rozgraniczania

- źródło obaw i lęków, ryzyko przed negatywnymi zjawiskami dla bezpieczeństwa międzynarodowego

(coś ode mnie )

Zagrożenia bezpieczeństwa wg kryteriów ( Przedmiotowe ):

- polityczne

- militarne

- ekonomiczne

- społeczne

- ekologiczne

Źródła zagrożeń:

- naturalne

- techniczne

- ustrojowe

- demograficzne

- ideologiczne

- gospodarcze

- edukacyjne

- psychologiczne

- kulturowe

- inne

Skala zagrożeń:

- światowe

- międzynarodowe

- państwa

- jednostki administracyjnej

04,10,2009 r.

Racja stanu - wzgląd na dobro państwa, pierwszeństwo interesów państwa nad innymi interesami

Polska - umocnienie odzyskanej suwerenności, bezpieczeństwo, rozwój gospodarczy i społeczny, dobre relacje międzynarodowe, wzmocnienie prestiżu kraju

Cele polityki i bezpieczeństwa narodowego Polski:

1. Ochrona niepodległości i niezawisłości, nienaruszalności granic i i integralności terytorialnej

2. Ochrona demokracji, porządku, praw człowieka, wolności i bezpieczeństwa obywateli

3. Ochrona dziedzictwa narodowego ( w każdej formie )

4. Stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju państwa i społeczeństwa (gospodarczego, naukowo -technicznego)

5. Ochrona środowiska naturalnego

6. Udział w światowym systemie bezpieczeństwa na rzecz pokoju i stabilności międzynarodowej → PL - twórca

( 4 - swobody rozwojowe )

Uwarunkowania polityczne bezpieczeństwa :

1. Opóźnienie rozwoju społecznego i gospodarczego o ok. 30 - 50 lat

2. Opóźnienie w organizowaniu i funkcjonowaniu struktur państwowych po doświadczeniach PRL

3. Wkład w sojusze i organizacje międzynarodowe i wynikające z tego konsekwencje ( NATO, UE )

4. Trudności współczesnego ładu międzynarodowego, w tym umiędzynarodowienia negatywnych zjawisk i zagrożeń np. terroryzm, jak i problemy z sąsiadami PL (np. mocarstwowe aspiracje sąsiadów)

5. Wewnętrzne podziały społeczne, w tym spory partyjne i niska jakość elit politycznych

6. Duży potencjał młodego pokolenia

3 podstawowe uwarunkowania :

1. podział geostrategiczne - stała presja 2 silnych sąsiadów

- konieczność budowy silnego państwa

- konieczność aktywnej polityki wschodniej

- poszukiwanie sojuszników ( USA )

2. doświadczenie historyczne - daje wiedzę o charakterze, sile i słabości polskiej polityki bezpieczeństwa ( państwa i narodu )

3. ewolucja międzynarodowego środowiska bezpieczeństwa.

25,10,2009 r.

Zasady konstytucyjne i uprawnienia poszczególnych organów państwowych w dziedzinie bezpieczeństwa

a) Prezydent

Zgodnie z Konstytucją RP z 2 kwietnia 1997 r. uprawnienia i kompetencje w zakresie polityki

bezpieczeństwa i Polit. zagranicznej posiada Prezydent RP. Jako głowa państwa jest on

gwarantem „...suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i

niepodzielności jego terytorium”, jak i wynikających z tego międzynarodowych

zobowiązań Polski (art. 126). Nadto jest najwyższym przedstawicielem Polski i

gwarantem ciągłości władzy. Prezydent jako głowa państwa i osoba zapewniająca

stabilizację władzy.

W związku z tym Prezydent jest „najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP” (art. 134, zwierzchnictwo bierne, Prezydent nie dowodzi, nie kieruje, to ostatnie czyni Rząd, szczególnie MON przy współpracy z wojskowymi), a jego organem doradczym w tym zakresie jest Biuro Bezpieczeństwa Narodowego (BBN)

Kompetencje związane ze zwierzchnictwem:

• Mianuje i odwołuje Szefa SG i dowódców rodzajów sił zbrojnych

• Na wniosek Premiera mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych

• Nadaje na wniosek MON stopnie wojskowe.

• W razie „bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa” (art. 136)

może on ogłosić powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych

do obrony RP, ale tylko na wniosek Premiera

• Może decydować o stanie wojny, jeżeli zostanie dokonana napaść na terytorium RP lub wynika to ze zobowiązań do wspólnej obrony przeciwko agresji na mocy zawartych umów międzynarodowych (art. 116 ust. 2) i nie może zebrać się na posiedzenie Sejm RP

• Posiada prawo do decydowania o użyciu Sił Zbrojnych RP za granicą, co nie do końca wynika z zapisów Konstytucji, bowiem ta odsyła w tym wypadku do zasad zapisanych w ratyfikowanej umowie międzynarodowej lub ustawie (na wniosek Premiera w określonych wypadkach).

• Zatwierdza na wniosek Premiera strategię bezpieczeństwa narodowego

• Może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji, organizacji społecznych o informacje mające znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa

• Inicjuje i patronuje przedsięwzięciom, których celem jest kształtowanie postaw patriotycznych i obronnych w społeczeństwie

• Określa na wniosek MON główne kierunki rozwoju Sił Zbrojnych i bierze udział w odprawach kierowniczej kadry MON i Sił Zbrojnych.

b) Premier i Rada Ministrów

• Rada Ministrów „... prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 146). Prezydent musi w tej materii współdziałać „... z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem” (art. 133). Oznacza to w praktyce poważne ograniczenia kompetencji Prezydenta, bowiem musi on ściśle uzgadniać swoje decyzje z Radą Ministrów. Zadania RM:

Zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa,

Sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

Zawierania umów międzynarodowych wymagających ratyfikacji oraz zatwierdzania i wypowiadania innych umów międzynarodowych,

Sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju oraz określania corocznie liczby obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej.

• Z kolei Premier m.in. reprezentuje Radę Ministrów, kieruje jej pracami, zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania, koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów i jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej (art. 148). Ponadto reprezentuje Polskę zagranicą, ma prawo do składania oświadczeń woli w imieniu państwa i zawierania umów międzynarodowych.

• W ramach RM warto wyróżnić Ministra Spraw Zagranicznych, który kieruje Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Na mocy Ustawy z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej zajmuje się on m.in. następującymi zagadnieniami:

Stosunkami RP z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

Reprezentowaniem i ochroną interesów RP, jej obywateli oraz osób prawnych poza granicami kraju,

c) Minister Obrony Narodowej

Zgodnie z Ustawą (z 1995 roku o urzędzie MON)) Minister zajmuje się:

• 1) kierowaniem w czasie pokoju działalnością Sił Zbrojnych RP

• 2) przygotowaniem założeń obronnych

• 3) realizowaniem założeń i decyzji RM w tym zakresie

• 4) sprawowaniem nadzoru nad wykonywaniem przez administrację państwową zadań związanych z obronnością

• 5) określeniem celów, kierunków i zadań szkolnictwa wojskowego

Ponadto, Minister Obrony Narodowej zawiera umowy międzynarodowe wynikające z decyzji Rady Ministrów, a dotyczące udziału polskich kontyngentów wojskowych w

międzynarodowych misjach pokojowych i humanitarnych oraz w ćwiczeniach wojskowych prowadzonych wspólnie z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi.

A jak na tym tle wyglądają uprawnienia władzy ustawodawczej?

• Rolą Parlamentu jest stanowienie prawa i tym samym jego działalność i decyzje mają bezpośredni wpływ na politykę bezpieczeństwa państwa. Nadto powołuje i odwołuje organy państwa i kontroluje wykonywanie postawionych zadań. Ważną rolę w tym względzie pełnią komisje, w naszym wypadku Komisja Obrony Narodowej czy Komisja ds. Służb Specjalnych i Komisja Spraw Zagranicznych.

Zgodnie z Konstytucją jego zgoda wymagana jest w formie ustawy na ratyfikację lub wypowiedzenie umowy międzynarodowej, jeżeli dotyczy ona m.in. (art. 89):

• Pokoju, sojuszy, układów politycznych lub wojskowych,

• Członkostwa RP w organizacjach międzynarodowych,

• Znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym.

• W zakresie jego kompetencji pozostaje także podjęcie decyzji o stanie wojny i

zawarciu pokoju (art. 116)

d) Rola i zadania organów administracji państwowej

• Rola i zadania Wojewody np. kieruje działalnością administracji w zakresie zapobiegania zagrożeniom życia, zdrowia lub mienia

• Rola i zadania Samorządu terytorialnego np. ochrona dóbr kultury, zagospodarowanie przestrzenne i nadzór budowlany, ochrona środowiska naturalnego.

Przykład ważnej instytucji państwowej

• Biuro Bezpieczeństwa Narodowego

• Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, działa na rzecz Prezydenta RP. Instytucja powstała w 1991 roku Reorganizacja rok 2002 i 2004).

• „Biuro Bezpieczeństwa Narodowego służy Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej pomocą oraz wsparciem w wykonywaniu jego zadań w zakresie bezpieczeństwa i obronności.”

Struktura (m.in..), w ramach poszczególnym Departamentów znaleźć można zadania BBN:

• Szef BBN, Zastępca, Doradcy, Gabinet Szefa BBN, Departament Systemu Obronnego, Departament Bezpieczeństwa Międzynarodowego, Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Departament Komunikacji Społecznej.

Nie należy mylić BBN z RBN (Rada Bezpieczeństwa Narodowego). Biuro jest

merytoryczno-organizacyjnym zapleczem (funkcja sekretariatu)

Uprawnienia i zakres działania RBN:

• Rada Bezpieczeństwa Narodowego (RBN) jest organem doradczym Prezydenta w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa Państwa.

Zadaniem RBN jest rozpatrywanie kwestii i wyrażanie opinii dotyczących bezpieczeństwa państwa, a w tym m.in.:

• 1) generalnych założeń bezpieczeństwa państwa,

• 2) założeń i kierunków polityki zagranicznej,

• 3) kierunków rozwoju Sił Zbrojnych,

• 4) problemów bezpieczeństwa zewnętrznego,

• 5) zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego i środków ich przeciwdziałania.

• Rada zwoływana jest z inicjatywy Prezydenta, który ustala porządek jej obrad.

• Skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego:

• Aleksander SZCZYGŁO Szef BBN i sekretarz RBN (członek Rady od 14 marca 2007 r.)

• Anna FOTYGA (od 07 września 2006 r.)

• Jarosław KACZYŃSKI (od 28 grudnia 2005 r.)

---