Klasyfikacja nauk: I Podział: o duchu, przyrodzie II Podział: nomotetyczne, idiograficzne August Comte - uważał, że nauki tworzą uporządkowany system, na dole najbardziej ogólne najmniej praktyczne następnie stosunkowo mało i na samym szczycie nauki najbardziej praktyczne (matma, astronomia, fizyka, chemia, biola, socjologia) John Stuart Mill - anglik, wyrzucił astrologię i wprowadził psychologię do hierarchii Comta, uważał także że nauki się wzajemnie reukują, stąd nazwa redukcjonizm Redukcjonizm - nasze zachowania społeczne są wyjaśniane w kategoriach niespoł. Nominaliści - nie ma takiego czegoś jak społeczeństwo, to tylko działalność jednostek, społeczeństwo to tylko nazwa Realiści - społeczeństwo istnieje ale nie jako materia lecz niematerialnie Społeczeństwo - zbiór jednostek, współdziałających na pewnym terytorium przekonanych o własnej odrębności, najczęściej odrębności kulturowej. Socjalizacja - uspołecznienie. Ogół procesów w których dziecko zostaje wdrożone w ogół norm, sposobów zachowań oraz opis obowiązującej rzeczywistości w danej wspólnocie, efektem tego procesu jest powstanie osobowości. Procesy te można: zinternalizować/przestrzegać/przeciwstawić, zbuntować. Podstawowym celem socjologii jest internalizacja. Proces internalizacji socjologowie dzielą na dwa etapy:

- socjalizacja pierwotna - zaczyna się toż po urodzeniu, dokonuje się zazwyczaj w małych nieformalnych grupach (rodzina), treści (normy, zasady).

Przekazywane treści np. język odruchy, gesty

- socjalizacja wtórna - nigdy się nie kończy / komponent emocjonalny jest mniej istotny / mniejszy stopień internalizacji (różnica między socj. pierw. a wtórną) Konformizm - gotowość do postępowania tak jak działają wszyscy, gotowość do przestrzegania norm, w języku socjologicznym wszelki akt podporządkowania normom. Mechanizmy kontroli społecznej:

- formalne - wszelkie prawa pisane, instytucje (policja, wojsko itp.)

- nieformalne - plotki, obmowy, drwiny, wyśmianie, ostracyzm (wydalenie z grupy) Media działają na gruncie formalnej i nieformalnej kontroli mechanizmów społecznych. Formalne mechanizmy kontroli społ. wiążą się z sankcjami(karami za niesubordynację)

- sankcje fizyczne: użycie przemocy wobec jednostki/pozbawienie wolności

- sankcje ekonomiczne: nadanie mandatu(formalna) /wymuszenie haraczu(nieform.)

Form. i nieform. mechanizmy kontroli społecznej uzupełniają się nawzajem. Prawa pisane muszą być uzupełniane prawem formalnym i nieformalnym.

Instytucja: 1) system ludzkich działań nastawionych na pewne cele, spełniających określone funkcje i regulowane przez statut czy kodeks. Posiadają personel i pewien substytut materialny. 2) wszelki usystematyzowany sposób robienia czegokolwiek. To nie oznacza że instytucją SA wszelkie działania ludzkie, musi występować powtarzalność tych czynności a uczestniczyć przynajmniej dwie osoby. Trzy typy komunikowania społecznego:

1) interakcja społeczna - najbardziej ulotny kontakt, niezamierzony, wzrokowy, słuchowy 2) stosunek społeczny - oczekiwany i celowy

3) więzi społeczne - zbiór interakcji i stosunków społecznych, naładowana emocjonalnie, łatwo się ich nie zrywa, trwają całe życie, rozwiązanie nast. przez śmierć lub zaniknięcie Grupa społeczna: a) 2 lub więcej jednostek, b) istnienie względne trwałych struktur.

Struktura komunikacyjna i przywódcza: formalna i nieformalna. Efekt szarej eminencji - formalnie rządzi pewna określona osoba a niefor. ktoś inny. Zdolność do przetrwania grupy zależy od: stopnia sformalizowania / rozmiaru grupy / identyfikacji z grupą (świadomość MY) Grupa społeczna - 2 lub więcej osób, które wytworzyły struktury przywódcze i świad. MY. Problemy grup społecznych: określenie własnych granic, w jaki sposób przyjmować do grupy oraz jak utrzymać członków, których już się ma. Inicjacja - rytuał przejścia: jest nieprzyjemna, staje się pełnoprawnym członkiem. Rola społeczna - zbiór zachowań, których grupy społeczne oczekują od swoich członków zajmujących odpowiednie pozycje. Krąg roli - osoby, od których zależy czy my jesteśmy ją w stanie zgrać czy nie, Wolność - zdolność do odgrywania wielu ról społecznych, które jesteśmy w stanie grać. Stratyfikacje społeczne - system podziału społeczeństwa na różne a wewnętrznie jednolite grupy społeczne, które pozostają ze sobą w relacjach nad i podrzędności

Status społ. jednostki zależy od miejsca w systemie stratyfikacyjnym społeczeństwa

Kryteria stratyfikacji społecznej: ekonomiczne / wykształcenia / rasowe /etniczne / religijne / wieku Gerontokracja - władza ludzi starszych, Ageizm - dyskryminacja ze względu na wiek. / płci Drogi awansu społecznego poprzez: pieniądze / wykształcenie.

Możliwa jest zmiana swojej pozycji społecznej przez tzn. awans społeczny

Relacje między grupami: 1) asymilacja, Teoria trzeciej fali: pierwsze pokolenie: brak asymilacji, drugie: asymilacja, trzecie: powrót do korzeni. 2) Adaptacja, 3) Izolacja,

4) eliminacja np.: przymusowa asymilacja, wygnanie/wypędzenie, eksterminacja. Zmiana społeczna: względna i powszechna. Zmiany: endogeniczne/egzogeniczne. Dyfuzja wzorów kulturowych - wzory z wyższych sfer przenikają do niższych, to także przenoszenie zachowań między społeczeństwami. Czynnikami dyfuzji są: nadprodukcja, wpływ innych grup. Czynniki innowacji: ilość kasy włożona w reklamę, bliskość dotychczasowych zachowań, sztuka i nauka wprowadzają innowację w społeczeństwie Podział zmian społecznych: ewolucyjna(powolna), rewolucyjna(szybka) Teorie zmian społecznych: bieżąca zmiana społeczna/przejście od wspólnoty plemiennej do społeczeństwa kapitalistycznego. 1) Rewolucja agarna: odkrycie pisma, druku, słowo pisane, 2) R. przemysłowa - zmiana dystrybucji zaludnienia, rozwój urbanizacji, powstawanie fabryk, 3) R. przemysłowa -upowszechnienie elektryczności, telefonu, samochodu, TV, zmiana postrzegania świata. 4) R.seksualna - nowe wzory relacji par, nowy model małżeństwa, zmiana relacji rodzice-dzieci. 5) R. informacyjna.

Podział społeczeństwa wg Marksa, społ. dzieli się na 2 części: Bazę: dobra naturalne/ środki produkcji /stosunki produkcji: społeczeństwo które sprawuje kontrolę nad środkami produkcji i społ, które nie sprawuje kontroli nad… Budowę: system prawny/ system polityczny / kultura-sztuka, filozofia, religia.

Marks stwierdził że kształt bazowy jest zdeterminowany przez kształ budowy. To co jest nad budową jest złudzeniem, coś co powstaje z czegoś innego i nie ma bytu. Podział klas wg Marksa: wyzyskujący/ wyzyskiwani. Dwa powody udanej rewolucji kapitalistycznej by dość do komunizmu:

- system kapitalistyczny musi dojść do stanu permanentnej produkcji tzn musi zaspokoić wszystkich na świecie, a jedyną barierą jest pieniądz.

- rewolucja kapitalistyczna musi wybuchnąć we wszystkich państwach jednocześnie, jeśli tak się nie stanie to konieczne będzie zastosowanie aparatu przymusu. Typy władz i panowania: władza legalna/ tradycyjna, charyzmatyczna