KONCENTRACJA W TENISIE: MECHANIZM I ĆWICZENIA
Antoni Girod
Tłumaczenie: Jarosław Krajowski-Kukiel
Wprowadzenie
1997 Italian Open - Foro Italico - Po zwycięstwie w trzeciej rundzie po twardej walce nad Monicą Seles, Mary Pierce sięgnęła po zwycięstwo w finale turnieju z Conchitą Martinez. Pierce musiała czekać półtora roku, aby wygrać turniej WTA. Jej największa satysfakcja było to, że była w pełni skupiona podczas całego meczu jak również całego turnieju. Poniżej cytujemy jej słowa z konferencji prasowej:
"Bardzo pracowałam nad moją koncentracją i teraz zaczynam ją stosować w mojej grze. (...) Myślę, że kluczem jest nie myślenie o przyszłość albo przeszłości, lub czy wygram czy przegram. Wcześniej, nie mogłam sobie z tym poradzić. Teraz jedyną rzeczą, o której myślę jest dać z siebie to, co najlepsze. I od kiedy mogę to zrobić gram dobrze." (L'Equipe - 12/05/97)
Utrzymanie koncentracji
Według Mary Pierce, zdolność myślenia o sytuacjach, które się dzieją aktualnie jest kluczem do pełnej koncentracji w meczu, jest to umiejętność ”nie myślenia o przyszłości albo przeszłości”.
Zasadniczo, koncentracja znaczy podporządkowanie się trzem regułom:
1. Jedność osoby: Jestem skoncentrowany na siebie.
2. Jedność miejsca: Jestem tutaj.
3. Jedność czasu: Jestem w tym czasie.
Często, słyszymy, jak gracze wyjaśniają swój brak koncentracji mówiąc:
" Zwracałem zbyt dużo uwagi na otoczenie", albo "Dzisiaj byłem myślami, gdzie indziej", albo "Podczas trwania drugiego seta, zupełnie zgubiłam moją koncentrację, ponieważ nie mogłam przestać myśleć o zepsutym łatwo woleju w końcówce pierwszego seta."
Te trzy przykłady, jedności osoby (ja), jedność miejsca (tutaj), jedność czasu (teraz) nie są zachowane. Od tego momentu uwaga gracza zaczyna wędrować. To nazywamy utratą koncentracji.
Tak więc psychiczny mechanizm koncentracji to:
Jedność osoby: ja-inni
KONCENTRACJA Jedność miejsca: tutaj-gdzie indziej
Jedność czasu: przeszłość-teraźniejszość-przyszłość
Albo mówiąc inaczej:
JESTEM TERAZ TUTAJ
Zawsze, kiedy podczas meczu tracę koncentrację oznacza to, że jest wyciek w jednej albo więcej z trzech jedności. Ważne jest wtedy, by zidentyfikować, gdzie jest ten wyciek.
Otaczający mnie ludzie zwracają moją uwagę: widzowie, mój przeciwnik, sędzia, gracze na korcie obok, moi rodzice, moi przyjaciele, mój trener, etc.?
Moje myśli wędrują do innego miejsca: przyległy kort, mój dom, szkoła, biuro, mój klub, etc.?
Myślami wracam do przeszłości (punkt, który właśnie głupio przegrałem) albo rzucam się w przyszłość (następny turniej, w którym zamierzam zagrać, że jeśli teraz przegram, nie będę wybrany)?
Uświadomienie sobie, że jest wyciek i szukanie jego przyczyn, jest pierwszym krokiem do odzyskania koncentracji. Drugi krok polega na powrocie:
JESTEM TERAZ TUTAJ
Jak coś tak nieuchwytnego jak koncentracja może mieć taki wpływ na grę? Jaką rolę spełnia koncentracja w czasie gry w tenisa?
Rola koncentracji polega na tym, by uwaga była cały czas skupiona na technicznych, taktycznych, fizycznych i umysłowych zasobach, które gracz posiada. Weź na przykład rozproszoną wiązkę światła. Skup ją do maksimum: coś co dostaniesz nazywamy wiązką laserową. Laser jest tak potężny, że może przeciąć stal. Siłę koncentracji myśli można porównać do wiązki laserowej. Koncentracja pomaga dziesięciokrotnie powiększyć zwykłe zasoby świadomości i podświadomości, kreatywności i intuicji, która tylko czeka, aby ją wykorzystać. Kiedy gracz mówi: “byłem w transie”, albo “grałem w strefie”, albo “to było jak we śnie”, to po prostu znaczy, że on/ona osiągnął poziom ekstremalnej koncentracji. Prawdziwi mistrzowie docierają do tego poziomu koncentracji częściej niż inni gracze. To jest przyczyna ich sukcesów.
Jak dotrzeć do tego poziomu koncentracji? Czy może to być dar natury? Oczywiście, każdy jest urodzony z pewną psychiczną konfiguracją, która umożliwia albo nie, koncentrację. Ale jak powiedziała Mary Pierce, można nad nią pracować i ją poprawiać. Jedyna rzecz, którą potrzebujesz jest ćwiczenie.
Ćwiczenie
Potrzebuję ćwiczyć, by skupić mój umysł na pojedynczym przedmiocie. Cała moja uwaga jest włączona, by skupić ją na tym pojedynczym przedmiocie. Podstawową regułą jest:
TYLKO JEDEN PRZEDMIOT
Są różne rzeczy, na których możesz skupić swoją uwagę podczas meczu:
Kiedy piłka jest w grze:
piłka
dźwięk piłki kiedy się odbija od kortu i kiedy jest uderzana
oddychanie
Między punktami:
struny rakiety
słowo albo zdanie, które ciągle sobie powtarzasz
twoje oddychanie
Cała uwaga gracza, powinna być w pełni skupiona na tym przedmiocie. Żadna inna świadoma myśl nie powinna być obecna w jego/jej umyśle.
Ćwiczenia
Pięć ćwiczeń dla ulepszania twojej koncentracji poza kortem tenisowym
Ćwiczenie 1:
Weź piłkę tenisową. Umieść ją przed sobą. Patrz na nią poruszając się. Skup na niej całą swoją uwagę. Pozwól jej opanować całą twoją sferę umysłową. Powoli wydłużaj czas ćwiczenia. (Zewnętrzny wzrokowy).
Ćwiczenie 2:
Zamknij oczy. Wyobraź sobie na twoim “ekranie umysłowym" piłkę tenisową. Skup się na jej obrazie wirtualnym. Powoli wydłużaj czas ćwiczenia. (Wewnętrzny wzrokowy).
Ćwiczenie 3:
Weź metronom. Włącz go. Skup swoją uwagę na jego regularnych uderzeniach. Pozwól rytmowi w pełni opanować twój umysłu. Jeśli jakieś inne myśli przyjdą ci do głowy, pozwól im przejść jak przemijająca chmura. (Zewnętrzne słuchowe).
Ćwiczenie 4: Wybierz słowo (albo zdanie), najlepiej pozytywne. Powtarzaj je sobie. Staraj się, aby to słowo lub zdanie było cały czas powtarzane w twoich myślach. Powoli wydłużaj czas ćwiczenia. (Wewnętrzne słuchowe).
Ćwiczenie 5:
Wsłuchaj się w swój oddech. Poczuj w płucach powietrze wdychane i wydychane. Pozwól się uśpić tej czynności. Każdy raz, kiedy wdychasz powietrze, wzmacniaj poziom swojej koncentracji. Kiedy wydychasz powietrze, pozbądź się myśli, które je zakłócają. Wdychaj powietrze nosem. Wydychaj ustami. (Zewnętrzne słuchowe + wewnętrzne kinestetyczne).
Pięć ćwiczeń dla ulepszania twojej koncentracji na korcie tenisowym
Ćwiczenie 1:
Skup całą uwagę na piłce w grze. Pozwól piłce opanować całą twoją uwagę. Pozwól innym napływającym myślom przejść swobodnie. Koncentruj się dalej tylko na piłce. (Zewnętrzny wzrokowy).
Ćwiczenie 2:
Skup twoją uwagę na dźwięku na piłki odbijającej się od powierzchni kortu oraz w momencie uderzenia jej przez przeciwnika. Pozwól się opanować przez ten rytm. (Zewnętrzny słuchowy)
Ćwiczenie 3:
Wdychaj powietrze nosem w momencie uderzenia piłki przez przeciwnika. Wydychaj powietrze w czasie jej uderzenia. Skup uwagę na oddechu. Pozwól mu się uśpić. (Wewnętrzny kinestetyczny + zewnętrzny słuchowy).
Ćwiczenie 4:
Kiedy piłka jest w grze, lecz zanim ją uderzysz, powtarzaj sobie w myślach słowo takie jak: “wejdź w nią”, “zaatakuj”, “100%”, lub jakieś inne słowo. Pozwól temu słowu w całość opanować twój umysł. (Wewnętrzny słuchowy).
Ćwiczenie 5:
Między punktami, pozwól aby jakiś nieruchomy lub poruszający się wirtualny obraz pojawił się w twoich myślach jak na ekranie. Skup uwagę na nim. Ten obraz może być jakimś określonym planem taktycznym albo czymś pozytywnym dotyczącym ciebie. Możesz też wyobrazić sobie na twoim ekranie napisane słowo takie jak: “SPOKOJNIE”, “100%", “COME ON”, etc. Aby lepiej się skoncentrować na tym napisanym słowie powinno być ono krótkie.
1