Czy fortepiany są dobrem luksusowym i jaką mają elastyczność?
Luksus jest pojęciem względnym- trudno jest określić jednoznacznie, co zawiera w sobie ta definicja. Ogólnie można powiedzieć iż mianem luksusu określa się wszelkie usługi, produkty czy obiekty materialne, które dostępne są jedynie dla wybranych grup społecznych, których dochody wykraczają poza przeciętne. Jednak to, co dla jednych jest luksusem- dla innych może być już standardem. Zbyt szybko przyzwyczajamy się do życia na wysokim poziomie i już po chwili to, co było dla nas dobrem luksusowym, przestaje takim dla nas być.
Dobro luksusowe - to każde dobro, którego ilość nabywana rośnie w większym stopniu niż dochód i maleje w większym stopniu niż dochód.
Produkty adresowane do wąskiej grupy najzamożniejszych nabywców utrzymują wysokie tempo sprzedaży nawet w czasach stagnacji ekonomicznej i są powszechnie uważane za odporne na wahania koniunktury. Atrakcyjność rynku dóbr luksusowych polega również na tym, że wraz z rosnącą zamożnością społeczeństw obserwujemy znaczną demokratyzację dostępu do tego typu dóbr. Produkty uważane kiedyś za ekskluzywne (drogie perfumy, markowe ubrania, 5-gwiazdkowe hotele) stają się dostępne dla znacznie szerszej bazy konsumentów.
Które dobra można zaliczyć do luksusowych i jak definiować samo pojęcie luksusu?
Jednym z kryteriów stosowanych w praktyce jest kryterium wysokiej ceny. Uważa się, że dobra luksusowe to takie, na które mogą sobie pozwolić tylko nieliczni, najbardziej zamożni klienci. Wysoka cena spełnia rolę dowodu potwierdzającego status finansowy, a posiadanie drogich przedmiotów jest najlepszym sposobem wyeksponowania bogactwa.
Innym kryterium wyróżnienia dóbr luksusowych jest doskonałość produktu. Według tej koncepcji dobra luksusowe charakteryzują się najwyższymi parametrami jakościowymi w zakresie materiałów, wzornictwa, jakości wykonania i wartości funkcjonalnych. Dla wielu firm, reprezentujących tzw. starą szkołę, produkt luksusowy to po prostu produkt doskonały. Cała ich uwaga skupiona jest właśnie na wartościach zawartych w produkcie, mniejszą wagę przywiązuje się do klientów, dla których dobra luksusowe są przeznaczone.
Pojawienie się nowego pokolenia nabywców dóbr luksusowych wywołało nowe podejście do tego zagadnienia. Obejmuje ono więcej elementów i wykracza znacznie poza sam produkt i jego doskonałość.
Warto wreszcie wspomnieć o najbardziej chyba trafnej definicji luksusu, która określa dobra luksusowe jako dobra, w których proporcja użyteczności funkcjonalnej do ceny jest krańcowo niska. Definicja ta wywodzi się ze źródłosłowu pojęcia luksus, które w języku łacińskim oznacza „pobłażanie, uleganie pokusom bez względu na koszt”. Kwintesencją tego podejścia jest opinia, że dobra luksusowe to de facto dobra zbędne, w dodatku bardzo kosztowne, które kupujemy w wyniku ulegania własnym słabościom. Decyzje prowadzące do zakupu dóbr luksusowych są często określane jako impulsywne, emocjonalne lub ekstrawaganckie. Dlatego też całkiem spokojnie możemy stwierdzić że fortepiany mieszczą się w kategorii dóbr luksusowych. Wychodząc chociażby z definicji słowa luksus wynika, że obracamy się w obszarze zbytku, przepychu, wystawności, który bardziej niż rzeczywiste potrzeby zaspokaja naszą próżność, potrzebę wyróżnienia się, zamanifestowania pozycji materialnej i społecznej. Fortepian nie jest niezbędnym elementem konsumpcji, można się bez niego spokojnie obejść. Ale czy jest coś złego w upodobaniu do otaczania się luksusem?
Dlatego też przeprowadzone badania nad popytem na dobra luksusowe pozwalają wyodrębnić trzy grupy motywów, jakimi kierują się nabywcy, a mianowicie:
- motyw ekspozycji bogactwa w celu wywarcia wrażenia na otoczeniu i potwierdzenia swojego statusu finansowego;
- motyw snobizmu poprzez manifestowanie odrębności od innych i przynależności do kręgów elitarnych;
- motyw aspiracji do grupy odniesienia będącej wzorcem kulturowym, poprzez podążanie za modnymi trendami.
Posługując się elastycznością dochodową popytu możemy dokonać KLASYFIKACJI DÓBR, dzieląc je na: dobra normalne (tu dwie podgrupy: luksusowe i podstawowe) oraz dobra podrzędne.
DOBRA NORMALNE - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wraz ze wzrostem dochodu i maleje wraz ze spadkiem dochodu (elastyczność dochodowa IED>0).
DOBRO PODSTAWOWE - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wolniej niż dochód i maleje wolniej niż dochód; IED <0,1> (reaguje z mniejszą siłą na zmianę dochodu)
DOBRO LUKSUSOWE - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie w większym stopniu niż dochód i maleje w większym stopniu niż dochód; IED > 1 (reaguje z większą siłą na zmianę dochodu)
DOBRA PODRZĘDNE - dobro, którego ilość nabywana maleje wraz ze wzrostem dochodu i rośnie wraz ze spadkiem dochodu, IED < 0 (reakcja odwrotna).
Ogólnie elastyczność dochodowa popytu to stosunek zmiany popytu D do zmiany dochodu (J.Beksiak 2001, s. 57).
gdzie:
Ed - elastyczność dochodowa popytu
d - popyt (ang. demand)
Δd - zmiana popytu
i - dochód
Δi - zmiana dochodu
Krzywa popytu przy różnych poziomach elastyczności cenowej popytu (wartości bezwzględne)
Sztywny Epd=0 Doskonale elastyczny
Dobra o fundamentalnym znaczeniu (leki) Dobra luksusowe
Krzywa Engla
Kształt krzywej Engla pozwala zilustrować graficznie dochodową elastyczność popytu danego dobra, a zatem określić czy jest ono podrzędne, normalne czy luksusowe.
Krzywa Engla - to wykorzystywana w ekonomii zależność pomiędzy dochodem konsumenta a ilością konsumowanego przez niego dobra, przy założeniu stałych cen wszystkich towarów oraz innych zmiennych (ceteris paribus).
Graficznie krzywą Engla zazwyczaj przedstawia się w układzie współrzędnych kartezjańskich z dochodem na osi odciętych i ilością konsumowanego dobra na osi rzędnych.
Formalnie krzywa Engla to wykres funkcji q = f(i; z), gdzie q to ilość konsumowanego dobra, i to całkowity dochód, wydatki lub majątek konsumenta zaś z to stały wektor parametrów charakteryzujących konsumenta takich jak wiek czy stan cywilny.
Dobra Veblena
Dobro Veblena jest to dobro luksusowe na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem ceny - jest to wyjątek w prawie popytu Takie zjawisko jest nazywane efektem (paradoksem) Veblena bądź efektem prestiżowym. Przykładem takiego dobra mogą być luksusowe samochody, wina, dzieła sztuki. W takim przypadku elastyczność cenowa popytu (jeśli we wzorze nie wprowadzono korygującego znaku minus) jest większa od zera.
Wyszukiwarka