Ad.1) Przyczyny powstania naukowego zarządzania.

Naukowe zarządzanie- dyscyplina empiryczna (praktyczna). Wyrosła z praktycznej potrzeby rozwiązania konkretnych problemów.

Przełom XIX, XX wieku - Wielka Rewolucja Przemysłowa - wywołała dalece idącą mechanizację pracy fizycznej. Zrodziły się wtedy problemy dotyczące organizacji i zarządzania, które należało rozwiązać aby zwiększyć wydajność pracy.

Ad.2) Dorobek ośrodka amerykańskiego szkoły klasycznej

Piramida organizacyjna, podział na szczeble wykonawcze. Nie dbano o warunki pracy. Traktowano ludzi przedmiotowo jak maszyny.

.

Przedstawiciele:

- F.W. Taylor - wprowadził specjalizację pracy kierowniczej, oddzielił przygotowanie produkcji od jej wykonania. Zróżnicował system stawek akordowych. Najcenniejszy element jego dorobku to wskazanie, że w stosunku do zagadnień organizacji możliwe jest zastosowanie ścisłej metody badania naukowego. Połączył znane „klocki” w nową jakość na zasadzie synergii. Obserwacja procesu pracy, analiza(podział na części) experyment. Twórca struktury funkcjonalnej.

- H. Gantt -opracował czasowo-premiowy system płac oraz graficzne metody planowania i kontroli pracy w czasie, opracował plany dzienne, plany dzienne i wykonanie rzeczywiste , plany i wykonanie sumaryczne.

- F. Gilbreth - badanie ruchów elementarnych, scenografia organizacyjna, tablica therbligów czyli 17 ruchów elementarnych, koncepcja ruchów elementarnych wykonywanych niezależnie od procesów pracy, chronocyklogram- ile składowych wchodzi na dany ruch

- H. Emmerson - twórca 12 zasad wydajności pracy, zarządzanie poprzez cele, ważna efektywność pracy, role kierownicze miały być wyspecjalizowane.

- H. Ford - maksymalizacja produkcji, człowiek traktowany jak maszyna

Wszyscy dążyli do wzrostu wydajności pracy i reprezentowali nurt inżyniersk, czyli najtwardsze zarządzanie( jest proces trzeba go uporządkować i rozmieścić w czasie ).

Ad.3) Dorobek ośrodka francuskiego szkoły klasycznej.

Przedstawiciele

- H. Fayol - najdonioślejsze osiągnięcie Fayola - opracowanie teorii funkcji zarządzania. Sklasyfikował i opisał funkcje zarządzania rozumiane wąsko i szeroko.

Funkcje o szerokim znaczeniu to funkcje dot. działalności i życia przedsiębiorstwa czyli: czynności techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowościowe, administracyjne - i ta funkcja ma znaczenie wąskie, czyli przewidywanie, organizacja, rozkazodawstwo, kontrola.

Twórca systemu sztabowo-liniowego. Stworzył tabele uzdolnień kierowniczych, zasadę kładki organizacyjnej, koncepcję podniesienia wydajności pracy, 14 zasad zarządzania.

- Le Chatelier - opracował cykl organizacyjny - ustalenie celu - zbadanie środków i metod, - zgromadzenie środków, - wykonanie działania, - kontrola wyników.

Popularyzator tayloryzmu.

Ad.4) Karol Adamiecki i jego wkład w powstanie i rozwój naukowego zarzadzania.

Adamiecki jako pierwszy zastosował metodę chronometrażu. W wyniku swoich badań stwierdził, że głównym powodem strat czasu w procesie produkcji jest brak uzgodnienia poszczególnych operacji. Badania prowadził w Hucie Bankowa w DG. Twórca 2 spośród 5 praw

-prawo wzrastającej produkcji - ogół nakładów kosztów stałych zmniejsza się wraz z wielkością produkcji, po osiągnięciu większej skali produkcji wzrasta ze wzg na potrzebę np. zatrudnienia dodatkowych pracowników.

- prawo harmonii - w doborze organów i działaniu organów, stanowiska mają być tak dobrane aby miały mieć podobną charakterystykę , a czynności mają następować harmonijnie po sobie i być skoordynowane

Funkcje kontroli w zarządzaniu określił następująco: powinna być ona dokładna, wystarczająca, nieustanna, niezwłoczna i zrównoważona.

Ad.5) Przedstaw podstawowe problemy badawcze szkoły klasycznej

W szkole klasycznej mamy dwa nurty:

Inżynierski - zajmowała się procesami produkcyjnymi

Wszyscy dążyli do wzrostu wydajności, najtwardsze zarządzanie( jest proces trzeba go uporządkować i rozmieścić w czasie ).

Administracyjny - czyli zarządzanie na szczycie piramidy organizacyjnej

Założenia :

1. zasada hierarchii - podział na szereg szczebli zarzadzania, powstaje tzw. Piramida organizacyjna

2. zasada delegowania uprawnień - struktura hierarchiczna umożliwiająca delegowanie uprawnień aż do szczebli najniższych

3. zasada wyjątków - w myśl tej zasady zrutynizowane, powtarzalne i typowe działania powinny być podejmowane na szczeblach niższych, kierownictwo ma rozstrzygać tylko problemy niecodzienne, wyjątkowe

ani zasada delegowania uprawnień i wyjątków nie oznaczała pełnej decentralizacji zarządzania, istotnym postulatem teorii klasycznej była scentralizowana koordynacja i kontrola, zastrzeżona dla wyższych szczebli piramidy organizacyjnej

Powyższe zasady skłoniły autorów klasycznych do sformułowania tzw rozpiętości kierowania- czyli określenia optymalnej liczby podwładnych

Reguły

- zasada podziału pracy - podzielenie pracy na cząstki co ma dać większą wydajność

- zasada koncentracji - efektywność pracy wzrasta jeśli stanowiska wykonujące analogicznie cząstki pracy scalimy w grupy wspólnie działające

- zasada harmonizacji - harmonijny dobór składników każdego zespołu

Ad.6) Przedstaw podstawowe problemy badawcze szkoły stosunków międzyludzkich

- badania nad skutkami zmęczenia pracowników

- przekonano się że nie tylko fizjologiczne ale też psychosocjologiczne czynniki mają istotny wpływ na kształtowanie się wydajności pracy

- podjęto próby scalania pracy, lecz nie udał się do tego powrócić i zainteresowano się warunkami pracy

Skutek produkcji masowej

- wyalienowanie pracowników z zespołu wytwórczego, nie kojarzących swych wysiłków z rezultatami pracy

- kumulowanie znużenia psychicznego prowadzące do zmęczenia fizjologicznego a następnie do stanów patologicznych

- sprowadzenie pracownika do roli bezdusznego wykonawcy skutkowało nagłym załamaniem się wydajności

- nadmierna zachorowalność i absencja robotników

Główne postulaty

• badania powinny dotyczyć grup a nie jednostek

• integracja opiera się na zaufaniu a nie autorytecie

• większą wagę w kierowniu należy przywiązywać do odpowiedzialności niż kontroli zew.

Ad.7) Omów przedstawicieli i przedstaw ocenę szkoły stosunków międzyludzkich

* E. Mayo - wprowadził częste ale krótkie przerwy w pracy

*E Mayo i F. J. Roethlisberg ich badania wykazały że wydajnośc pracy w dużym stopniu zależy od stosunków między ludzmi

*D.McGregor -Analiza koncepcji zachowania się człowieka ,teoria X - przeciętny człowiek nie posiada ambicji zawodowej i unika odpowiedzialności, teoria Y - ludzie sa takimi jak przedstawia ich teoria X, organizacje które chcą osiągnąć wysoki poziom sprawności , dyrygowanie i kontrolę powinny zastąpić integracją i kooperacją.

*R. LIkert dwie typowe orientacje kierowników, przedmiotowa(nadzór dyscypliny pracy i kontrola wydajności podwładnych) podmiotową ( skupienie uwagi na ludzkich problemach)

Okazuje się że przyjazna współpraca nie wystarcza, by zapewnić wysoką wydajność i rozwój. Szkoła stosunków międzyludzkich , pogłębiając w swym podejściu badanie czynnika ludzkiego, zignorowała zupełnie badania mikroekonomiczne i inżynierię przemysłową.

Ad.8) Omów podstawowe problemy badawcze badań operacyjnych

Ilościowa teoria podejmowania decyzji - sprowadzająca się do modelu

Powstał problem dotyczący podejmowania decyzji , który był ciągle rozwiązywany za pomocą podejścia tradycyjnego, w czasie wojny powstało szereg problemów wymagających podejmowania optymalnych decyzji, utworzono tzw grupy operacyjne składające się ze specjalistów z różnych dziedzin wiedzy.

Opracowano modele matematyczne i odpowiadające im algorytmy, które można było też wykorzystać do rozwiązywania problemów gospodarczych.

W tej szkole zbyt duże znaczenie przywiązywało się do narzędzi i technik badawczych ignorując sam problem.

Ad.9) Przedstaw dorobek metodologiczny szkoły badań operacyjnych

Ilościowa teoria podejmowania decyzji - sprowadzająca się do modelu

Metodologia rozwiązywania wojskowych zagadnień decyzyjnych przez grupy badań operacyjnych opierała się na :

- formułowaniu modeli matematycznych dla konkretnych problemów

- stosowanie algorytmów dla wyznaczania decyzji optymalnych( tylko jedna)

Ad.10) Omów podstawowe problemy badawcze szkoły systemów społecznych

Jakościowa teoria podejmowania decyzji (racjonalne decyzje)

Przenosi dorobek innych nauk na grunt zarzadzania. Teoria socjologii i psychologii. Zrodził się system społeczny. Organizację traktuje się jako system społeczny złożony z ludzi którzy współdziałają ze sobą

H. Simon akcentuje potrzebę podejmowania decyzji optymalnych w miejsce wystarczająco dobrych. Należy dążyć aby większość decyzji sprowadzić do decyzji programowanych( dla których istnieją ściśle określone kryteria i procedura)- rozpoznanie, projektowanie, wybór najlepszej decyzji.

P. Selznik - zgodność celów ogólnych i zadań bieżących organizacji jako całości( prawidłowy dobór kadry , odpowiednie szkolenie, formalizacja procedur)

Ad.11)Przedstaw wkład szkoły systemów społecznych w rozwój naukowego zarzadzania

Motyw więzi pomiędzy elementami systemu społecznego stanowi zasadnicze pojecie metodologiczne dorobku tej szkoły. Trzy zasadnicze rodzaje więzi

-komunikacja- stanowi sposób pobudzania do dzaił. poszcz. części systemu oraz środek koordynacji i kontroli

* droga komunikacji powinna być możliwie najkrótsza

* wykorzystywana na całej swej długości

* wszystkie informacje powinny być autentyczne

-równowaga - utożsamiany z mechanizmem stabilizującym organizacyjną całość i umożliwiający adaptację do zmieniających się warunków

-podejmowanie decyzji - środek regulowania i kierowania strategicznego - jakościowego

Podstawowymi osiągnięciami tej szkoły są osiągnięcia w zakresie analizy procesów komunikacji i podejmowania decyzji w systemach organizacyjnych.

Ad.12)Przedstaw podstawowe problemy badawcze szkoły systemowej

Dążenie do znalezienia „wspólnego języka „ dla różnych dziedzin nauki

Najistotniejsze przesłanki wyznaczające to podejście:

• konieczna kumulacja i synteza różnorodnego dorobku- budowanie ogólnych modeli , ujmujących w sposób kompleksowy zjawiska będące przedmiotem zainteresowań wielu dyscyplin nauk

• poszukiwanie uniwersalnych reguł i zasad sterowania- mających zastosowanie zarówno do maszyn jak i organizmów żywych

• potrzeby praktyki, na które teoria powinna znaleźć odpowiedź- wynikało to z konieczności jednolitego sterowania organizacjami i przedsięwzięciami o olbrzymich rozmiarach, różnych elementach, różnych formach działalności

• powstanie w latach 50 XX wieku technicznych możliwości realizacji nowej metodologii rozwiązania problemów przez znaczny postęp w zakresie metod programowania matematycznego i rozwojowi elektronicznej techniki obliczeniowej

• swoisty” niedorozwój” metodologiczny nauk o zarządzaniu, co zmusza je do korzystania z dorobku innych nauk i wzorowaniu się na nich

Ad.13) Omów wkład szkoły systemowej w rozwój naukowego zarządzania

Cechy myślenia systemowego zastosowane do organizacji

1. myślenie systemowe to myślenie w kategoriach modelowych- w modelu bierzemy pod uwagę wielkość systemu

2. systemowe modele organizacji nie podlegają empirycznej weryfikacji- modele tworzone na podst. naszej wiedzy i stale z nią konfrontowane

3. podstawą myślenia systemowego jest oparcie budowy modeli na rozumowaniu przez analogię i na wykorzystaniu dorobku jednych nauk przy rozwiązywaniu problemów będących tradycyjnie domeną innych nauk

4. język za pomocą, którego wyrażane są systemowe modele organizacji jest więc wielce zróżnicowany

5. podstawowym kanonem myślenia systemowego jest dążenie do zrozumienia istoty rzeczy

6. szczególnie ważnym zabiegiem poznawczym jest ich dekompozycja na części składowe

Ad.14) Przedstaw podstawowe problemy badawcze szkoły neoklasycznej

- Główny cel- zmniejszenie niezgodności teorii i praktyki

- Przedstawicieli cechuje podejście pragmatyczne( konkretne rozwiązanie problemu)

- Na podstawie badania praktyki zarządzania starają się formułować uogólnione zalecenia i reguły, które mogły być bezpośrednio wykorzystywane w praktyce.

- Postulują stworzenie jednolitej nauki zarzadzania, stanowiącej samodzielną dyscyplinę naukową.

- współczesny kierownik nie może opierać się na jednostronnych kompetencjach, potrzebuje kompleksowej teorii - problem rozwiązuje się całościowo a nie wycinkowo

Podejście empiryczne - potrzeba patrzenia na konkretne problemy w kontekście ich rozwiązania i rozwoju

Podejście normatywne - szereg zasad zarządzania

* maksymalizacja zysku

* decentralizacja decyzji i odpowiedzialności

* rozszerzenie zasięgu kierowania

* zarządzanie przez cele

* motywacja przez współuczestnictwo

Ad.15)Omów wkład szkoły neoklasycznej w rozwój naukowego zarządzania

Osiągnięcia

- kontynuowanie kierunków ustalonych przez szkołę klasyczną

- opracowanie klasyfikacji i analizy funkcji zarzadzania

- określenie zasad i technik organizacji pracy własnej kierownika

- wyjaśnienie optymalnych relacji w układzie człowiek-maszyna

- wyodrębnienie kryteriów doboru i oceny kadry kierowniczej

- dokonano badań nad strukturami organizacyjnymi przedsiębiorstw czy zagadnieniami decentralizacji decyzji

- określono szereg technik zarządzania - przez cele, motywowanie, współuczestnictwo

Ad.16) Omów podstawowe problemy badawcze koncepcji gry organizacyjnej

- pojawił się zupełnie nowy sposób myślenia i analizowania zjawisk organizacyjnych, polegających na opisie i wyjaśnieniu dynamiki tych zjawisk w kategoriach gry społecznej

- nurt zrodził się pod wpływem relacji pomiędzy praktyką, a teorią zarzadzania, która uwidaczniała coraz większe problemy z kierowaniem złożonymi systemami organizacyjnymi

- przyjmowano założenie że organizację należy badać po to aby utrwalać zjawiska uznane za pozytywne, a eliminować negatywne

Ad.17) Przedstaw wkład koncepcji gry organizacyjnej w rozwój naukowego zarzadzania

Istotę założeń metodologicznych najlepiej scharakteryzować jako przeciwstawienie się wszelkim odmianom determinizmu, redukcjonizmu, aprioryzmu w badaniu i analizowaniu zjawisk organizacyjnych

1. procesy organizacyjne nie podlegają ani determinizmowi, ani fatalizmowi, - organizacje są tworami sztucznymi, mają charakter instrumentalny wobec rozwiązywanych przez ludzi problemów i nie rządzą nimi żadne naturalne prawa

2. Metoda badawcza charakteryzuje się odrzuceniem i sprzeciwem wobec redukcjonizmu, jako podstawowemu rodzajowi uproszczeń, a zastąpieniem go przyczynowością typu systemowego

- Autorzy tej koncepcji metodologicznej proponują stosowanie dwóch komplementarnych, ale jednocześnie przeciwstawnych sobie form analizy - systemowej i strategicznej

- przyjęcie właściwej kolejności etapów budowania teorii

- poznanie mechanizmów zjawisk organizacyjnych, a dopiero później konstruowanie na tej podstawie postulatów normatywnych i projektowych

Ad.18) Omów podstawowe problemy badawcze podejścia sytuacyjnego

1. Rzeczywistość jak twierdzą sytuacjoniści jest zbyt złożona, aby można było stosować do niej uniwersalne zasady i aby zalecenie poszukiwania jednego najlepszego sposobu mogło stanowić wskazówkę dla praktyków zarządzania i projektantów organizacji

2. U podstaw tej metodologicznej koncepcji, której główne założenia sprowadzają się do relatywizmu i pragmatyzmu, tkwi dogłębna krytyka dotychczasowego metodologicznego dorobku nauk o zarządzaniu

Podstawowe elementy metodologii badań sytuacyjnych

1. Wszelkie cechy organizacji i wszelkie zachodzące w niej procesy są mierzalne

2. Istotne jest doskonalenie pomiaru zmiennych sytuacyjnych, ich klasyfikacja i ujednolicanie

3. Przyjmuje się dość swobodny dobór zmiennych z tendencją do wybierania tych które mogą mieć największy wpływ na badane zjawisko

4. Obowiązuje założenie, że każdy problem związany z organizacją bada się punktu widzenia zmiennych sytuacyjnych, co do których badacz przyjął że dla tych problemów mają podstawowe znaczenie

5. Wyciąganie wniosków następuje na podstawie wnikliwej obserwacji rzeczywistości. Charakter indukcyjny.

6. Analizy sytuacyjne nie poszukują bezpośrednio relacji przyczynowo-skutkowych, lecz badają objawy dobrych i złych zachowań w organizacji

Ad. 19) Omów wkład podejścia sytuacyjnego w rozwój naukowego zarządzania

Ujęcie sytuacyjne ma wiele osiągnięć w dziedzinie badań porównawczych oraz obalenia mitu uniwersalnych zasad i weryfikacji wiedzy. Same modele sytuacyjne służą poznaniu organizacji, szczególnie stabilnych jej elementów

Ad.20)Wkład Polaków w rozwój naukowego zarzadzania

K. Adamiecki - jako pierwszy zastosował metodę chronometrażu. W wyniku swoich badań stwierdził, że głównym powodem strat czasu w procesie produkcji jest brak uzgodnienia poszczególnych operacji. Badania prowadził w Hucie Bankowa w DG. Twórca 2 spośród 5 praw

-prawo wzrastającej produkcji - ogół nakładów kosztów stałych zmniejsza się wraz z wielkością produkcji, po osiągnięciu większej skali produkcji wzrasta ze wzg na potrzebę np. zatrudnienia dodatkowych pracowników.

- prawo harmonii - w doborze organów i działaniu organów, stanowiska mają być tak dobrane aby miały mieć podobną charakterystykę , a czynności mają następować harmonijnie po sobie i być skoordynowane

Z. Rytel - Podaje podstawowe prawa organizacji: - prawo podziału pracy - prawo koncentracji - prawo optymalnej działalności - prawo harmonii W odniesieniu do funkcji kierowniczych wyróżnił prawa kierowania: - jedność kierownictwa - autorytet - prawo nagradzania - prawo harmonii duchowej. Stworzył technikę esogram-planowanie i kontrola działań szczególnie złożonych. Uogólnił prawo optymalnej produkcji Adamieckiego.

E. Hauswald - Prace dotyczące czynnika ludzkiego w zarządzaniu. Wskazywał silną rolę racjonalności i zgodności pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Właściwy dobór ludzi. Koncentrował się na ustalaniu norm czasu i norm wydajności z punktu widzenia systemu akordowego i systemu premiowego. Podał typologię kosztów pracy.25 metod organizatorskich- służyły do badania i usprawniania organizacji, dokonał modyfikacji fayolowskiej tablicy uzdolnień kierowniczych. Z 6 grup czynności i uzdolnień z tablicy fayola pozostały 3 administracyjno-ubezpieczeniowe, techniczne, kupieckie

Stanisław Bieńkowski - Wprowadził system premiowania nastawiony na wzrost wydajności pracy. Był autorem systemów innowacyjnych i prekursorem zasad udziału w zyskach przedsiębiorstwa.

---