ISTOTA ANALIZY

Analiza jest to rozkład, rozczłonkowanie danego przedmiotu na części w celu jego lepszego poznania. Analizie można poddać każdy przedmiot, każde zjawisko, w celu jego lepszego poznania. Jest to metoda postępowania badawczego, która polega na rozłożenia badanego zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z tych części z osobna, a wszystko to, w celu poznania całości. Analiza jest pojęciem odwrotnym do syntezy. Analiza umożliwia nam:

1) Poznanie struktury złożonej całości, ustalenia związków i zależności występujących pomiędzy elementami strukturalnymi (całości) oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością.

2) Poznanie mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikację czynników oddziałujących na tę całość oraz siły, kierunek i natężenie wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany.

Wyróżniamy:

Analiza ex-post - dotycząca okresu przeszłego bez względu na to co będziemy badać.

Analiza może też dotyczyć okresu przyszłego - ex-ante - jest to analiza przyszłościowa, zawiera ocenę wyników działań przewidzianych do wykonania w przyszłości.

Analiza która odnosi się do działalności gospodarczej - analiza ekonomiczna.

Przedmiotem badania są zjawiska i procesy które występują w skali całej gospodarki. Dotyczy to zarówno gospodarki danego kraju, jak i elementów występujących na rynku (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, pojedyncze osoby).

Analizę ekonomiczną ze względu na badany przez nas przedmiot można podzielić na :

1) Analiza makroekonomiczna - przedmiotem jest gospodarka całego kraju. Może być to też gospodarka globalna, może dotyczyć takich zjawisk jak bezrobocie, wzrost lub spadek PKB itd.

2) Analiza mikroekonomiczna - przedmiotem są podmioty gospodarujące (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, pojedyncze osoby).

3) Analiza finansowa - jej treścią są wielkości ekonomiczne w wyrażeniu pieniężnym, w tym stan majątkowy, kapitałowy, wyniki finansowe oraz ogólny system finansowy przedsiębiorstwa.

4) Analiza techniczno-ekonomiczna - oparta na wielkościach ekonomicznych w wyrażeniu rzeczowym i osobowym, jest uzupełniona ujęciami finansowymi, zajmuje się zagadnieniami bardziej szczegółowymi.

Przedmiot analizy finansowej:

Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie jest jego działalność gospodarcza. Przedsiębiorstwo prowadząc swą działalność, angażuje swój majątek. Wynikiem tego są rożne zjawiska, które możemy poddawać analizie. Przedmiotem są więc zjawiska występujące wewnątrz przedsiębiorstwa. Zajmuje się więc analiza finansowa wnętrzem przedsiębiorstwa. Nie wychodzi do otoczenia.

Przedmiot analizy można podzielić na:

1) Stan finansowy -. ujecie statyczne przedmiotu analizy, ustalony na określony moment, obejmuje wyposażenie przedsiębiorstwa, składniki majątku trwałego i obrotowego , środki zaangażowane w inwestycje i wartości niematerialne oraz finansowe, pokrycie tych składników z kapitału własnego lub obcych zobowiązań. Wiąże się to z kształtowaniem sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, jego zdolnością płatnicza i kredytowa.

2) Wyniki finansowe -to ujecie dynamiczne przedmiotu analizy, ustala się je za pewny dzień jako sumę wyników narastającą w ciągu miesiąca, kwartału lub roku. Te wyniki to zysk lub straty ujęte w wielkościach brutto lub netto. Oddziaływuja na nie np. przychody ze sprzedaży, koszty własne, rozliczenia w formie podatków, dotacji, dywidend itp. Określają je wskaźniki rentowności jako relacje wyniku finansowego do obrotu zaangażowanych zasobów osobowych, majątkowych. Osiągane wyniki finansowe prowadza do dodatnich lub ujemnych zmian stanu finansowego przedsiębiorstwa.

METODY ANALIZY FINANSOWEJ

1) Ze względu na stopień rozwinięcia metod analizy w prowadzonym badaniu danego przedmiotu wyróżniamy:

a) Analizę elementarną.

Polega ona na rozkładaniu danego zjawiska na elementy z których się składa, na badaniu każdego z tych elementów oddzielnie, nie uwzględniając w tych badaniach zależności między tymi elementami oraz zależności między elementem, a całością badanego zjawiska.

b) Analizę funkcyjną.

Polega ona na rozłożeniu danego zjawiska na elementy z których się składa, badaniu poszczególnych elementów z uwzględnieniem w tym badaniu zależności, związków między tymi elementami oraz związków między elementem a całością badanego zjawiska.

c) Analizę logiczną.

Obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu na składniki z uwzględnieniem ich stosunków logicznych.

2) Ze względu na tok analizy:

a) Analiza dedukcyjna.

Jest metodą odwrotną do metody indukcyjnej, przechodzimy od syntezy do zjawisk cząstkowych. Wychodzi więc od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od skutków do przyczyn, od wyników do czynników. Jest ona trudną metodą, wymaga ona od analityka bardzo dogłębnej wiedzy na temat przedsiębiorstwa, na temat zjawiska, które bada, na temat metodologii tego badania. Analityk musi potrafić dokładnie ocenić badane zjawisko, musi umieć sformułować problemy oraz musi wiedzieć które problemy poddać badaniu. Zaletą tej metody jest mniejsza w stosunku do poprzedniej pracochłonność. W tej metodzie badaniu poddajemy wyłącznie te elementy z których to zjawisko się składa, które w największym stopniu wpływają na badane zjawisko.

b) Analiza indukcyjna.

Polega na podejściu od rozłożenia badanego zjawiska na elementy i w oparciu o wyniki dochodzi do syntezy elementów. Polega ona na przyjęciu kierunku badań od szczegółu, do ogólnych działań gospodarczych, od przyczyn do skutków, od czynników do wyników. W metodzie tej, uogólnienia formułuje się na podstawie szczegółowego rozpoznania elementów, z których zjawisko się składa, czyli elementów cząstkowych. Ta metoda jest pracochłonna, bo badaniu należy poddać każdy element z którego składa się zjawisko, bez względu na to jaki jest wpływ tego elementu na badane zjawisko. Ma ona zalety: jest wnikliwa, wszechstronna i dokładna w badaniu oraz obiektywna w wyciąganiu wniosków, uogólnień.

c) Analiza redukcyjna.

To połączenie dwóch powyższych metod: rozdrobnienie i ponowne scalenie pewnej całości i porównanie z oryginałem otrzymanego wyniku.

3) Ze względu na głębokość badanych wskaźników (stopień wnikania w zjawisko):

a) Analiza porównawcza - jest to taka analiza, która polega na określeniu bezpośrednich związków, które kształtują się między wskaźnikami, co pozwala ustalić odchylenia między badaniami wskaźnikami oraz dokonaniu na tej podstawie ogólnej oceny. Jest to także identyfikowanie odrębnych czynności pociągających pewne odchylenia, identyfikacja stopnia i kierunku tych odchyleń, badanie bezpośrednich związków.

b) Analiza przyczynowa - polegająca na określeniu pośrednich związków miedzy składnikami ekonomicznymi, dokonanie na tej podstawie ogólnej oceny.

4) Zaleznie od zakresu przedmiotowego i czasowego wyrózniamy analizy:

1. Bieżące - służące potrzebom operatywnego zarządzania i szybkiego reagowania na nieprawidłowości. Analizy te oparte są na bieżących danych ewidencyjnych lub sprawozdaniach krótkookresowych.

2. Problemowe - dotyczą wybranych zagadnień uznanych za najważniejsze lub najtrudniejsze dla dalszej działalności przedsiębiorstwa. Wszechstronne poznanie danego problemu powinno pomóc w usprawnieniu procesu zarządzania i podejmowania decyzji. Sporządzane najczęściej na podstawie materiałów źródłowych utworzonych przez specjalnie powołane zespoły pracowników lub specjalistów spoza przedsiębiorstwa.

3. Analizy roczne - maja największe znaczenie, służą ocenie działalności przedsiębiorstwa i jego kierownictwa w podstawowym okresie rozliczeniowym. Oparte są na rocznych sprawozdaniach finansowych. Powinny umożliwiać ocenę stanu i wyników finansowych na koniec roku oraz tworzyć przesłanki do ukierunkowania dalszej działalności przedsiębiorstwa. Są tez podstawa merytoryczna do zatwierdzenia sprawozdania z rocznej działalności przedsiębiorstwa przez rady nadzorcze lub ogólne zebrania wspólników oraz podziału osiągniętych nadwyżek.

Glówne rodzaje analizy ekonomicznej:

1. Zewnetrzna - do zaspokojenia potrzeb otoczenia przedsiebiorstwa. Wedle innego podejscia zajmuje sie badaniem otoczenia przedsiebiorstwa.

2. Wewnetrzna uwzglednia glównie potrzeby decyzyjne kierownictwa i innych szczebli przedsiebiorstwa. W innym rozumieniu to badanie wnetrza przedsiebiorstwa.

3. Ex post - retrospektywna, zawiera ocene dzialan przeszlych.

4. Ex ante - prospektywna, antycypacyjna, przyszlosciowa, zawiera ocene wyników dzialan przewidzianych do wykonania w przyszlosci.

5. Analiza kompleksowa - badanie stanu ekonomicznego i wyników finansowych przy pelnym wykorzystaniu zaleznosci przyczynowych i calosciowym spojrzeniu na dzialalnosc gospodarcza przedsiebiorstw.

6. Analiza biezaca (operatywna) - ma na celu biezaca ocene realizacji podjetych dzialan i szybkie informowanie o najwazniejszych skutkach przebiegu operacji gospodarczych, stwarza to warunki do stalego wprowadzania korekt.

7. Analiza problemowa - ocena wybranych zagadnien uznanych za najwazniejsze lub najtrudniejsze dla dalszej dzialalnosci, moga miec znaczenie przy usprawnianiu procesu zarzadzania.

---