KOLUMNA ZYGMUNTA
Jerzy Lileyko, Apoteoza króla czy krzyża na warszawskiej kolumnie Zygmunta III, w: Sztuka i humanizm 1994
Według Lileyki statua króla była wykonana 2 razy. Pierwotnie było to przedstawienie zbliżone do Rubensowskiego Portyku Cesarskiego (ryciny Theodora van Thuldena z 1642 roku) - król ukazany był z jabłkiem i mieczem. Wskazuje na to pas od miecza (bez miecza - król trzymał go w ręce)i płaszcz królewski (a nie kapa). To przedstawienie wzbudziło jednak sprzeciw nuncjusza apostolskiego Filonardiego. Wciąż była żywa świadomość deifikacji osoby przedstawionej na kolumnie. Ten pierwszy odlew był, wg relacji gotowy w 1643 roku(powstał w zbrojeniowej ludwisarni kieleckiej, potem jednak odlano go w warsztacie Daniela Tyma na nowo (1644) - dodano krzyż i szablę, która nie miała takiego znaczenia ikonograficznego jak miecz (władza admin., sądowa, wojskowa).
Król ukazany przez Clemente Molli w:
Koronie (rzeczywista korona szwedzka)
Pełnej zbroi płytowej (archaizowanej bo współczesna mu to rajtarska)
Płaszczu na ramionach (okrycie stroju rycerskiego) - na bordiurze świeckie przedstawienia figuralne
Łańcuchu Orderu Złotego Runa
W prawej ręce szabla
W lewej krzyż
Tak właśnie wyglądał cesarz Ferdynand I na rycinie Thuldena.
Król nie mógł być widziany w takim stroju. Na pewno nie w takim zestawieniu bo przy koronacji występował w stroju pontyfikalnym.
Inne portrety króla:
Król - kapłan - Monachijski w stroju pontyfikalnym
Król - rycerz - drzeworyt Brucknera
Kolumna Zygmunta to jedyny tego typu pomnik od starożytności do czasu kolumny Vandome Napoleona.
Był projekt postawienia kolumny Sobieskiego, dla równowagi ale ostatecznie nie postawiono.
Artur Badach, Ikonografia przedstawień płaszcza królewskiego na posągu Zygmunta III z warszawskiej kolumny 1998
Analiza ikonografii płaszcza przy okazji konserwacji figury.
Powierzchnię pokrywa wypukły relief kwiatowy, na bordiurze 11 postaci w arkadkach:
św. Kazimierz pelerynie, z mitrą ? i z lilią to właściwie personifikacja CZYSTOŚCI, pod jego postacią
MIŁOŚC pod postacią kobiety w sukni i czepcu sięgającej dłonią do serca
POBOŻNOŚĆ pod postacią modlącej się kobiety w welonie
POKORA pod postacią mężczyzny w obszernej czapie i wysokiej czapce z podziałami
NADZIEJA - zakonnik w habicie z wygoloną głową
MĘSTWO - mężczyzna w zbroi
UMIARKOWANIE - kobieta w długiej spódnicy i luźnej koszuli, ręce prawdopodobnie były ukazane od wewnątrz
WIARA - biskup w komży, z infułą
SPRAWIEDLIWOŚĆ - postać z biretem na głowie
CHRYSTUS OBLUBIENIEC - błogosławiący młodzieniecMARYJA OBLUBIENICA - kobieta z rozwianymi włosami ukazuje dłoń
Jaka wymowa całej figury? Cechy charakteryzujące dobrego władcę, przejaw mody na przenoszenie na grunt rodzimy kompozycji o symbolicznej tematyce przy okazji przedstawiając osoby ówcześnie żyjące. Wymowa płaszcz jest taka: wszystkie stany skupione są wokół krzyża i Zaślubin Mistycznych. Król ma pilnować istniejącego porządku rzeczy.
Ta dekoracja bordiury jest wtórna, zmieniono ją przy okazji zmiany insygniów.
MISTYCZNE
ZAŚLUBINY
Wyszukiwarka