ALICYKLICZNE ZWIĄZKI, cykliczne związki org. o pierścieniach zbud. tylko z atomów węgla i nie mające charakteru aromatycznego; należą do nich węglowodory alicykliczne i ich pochodne; mają właściwości podobne do odpowiednich związków acyklicznych; mogą być nasycone — cykloalkany (cykloparafiny), lub nienasycone — cykloalkeny (cykloolefiny), oraz monocykliczne, czyli jednopierścieniowe (np. cyklopropan C3H6), lub policykliczne, czyli wielopierścieniowe (np. dekalina C10H18). Z.a. otrzymuje się gł. przez cyklizację związków acyklicznych, w wyniku syntezy dienowej oraz przez uwodornienie węglowodorów aromatycznych. Z.a. występują w przyrodzie, np. cykloalkany (zwł. o pierścieniach 5- i 6-członowych, zw. naftenami) są składnikami ropy naft.; w olejkach eterycznych występują pochodne cykloheksenu (terpeny, steroidy). Związki alicykliczne są stosowane gł. jako rozpuszczalniki i substancje zapachowe.
TERPENY [łac. < gr.], związki org., których podstawowym elementem budowy jest izopren, C5H8; należą tu węglowodory o wzorze ogólnym (C5H8)n oraz ich tlenowe pochodne: alkohole, aldehydy i ketony; terpeny mogą być łańcuchowe (np. cytral) lub cykliczne (np. jednopierścieniowy limonen, dwupierścieniowy α-pinen); rozróżnia się: 1) monoterpeny, o wzorze ogólnym (C5H8)2, 2) seskwiterpeny (C5H8)3, 3) diterpeny (C5H8)4, 4) triterpeny (C5H8)6, 5) tetraterpeny (C5H8)8, 6) politerpeny (C5H8)n, np. kauczuk naturalny. Terpeny są związkami optycznie czynnymi; wskutek obecności wiązań podwójnych ulegają reakcjom przyłączania i polimeryzacji. Terpeny stanowią liczną grupę związków pochodzenia roślinnego (pełnią różne funkcje, niektóre, np. kwas abscysynowy, gibereliny, są fitohormona- mi); występują gł. w olejkach eterycznych i żywicach; niektóre terpenuy (zarówno naturalne, jak i ich pochodne nie spotykane w przyrodzie) otrzymano syntetycznie. Terpeny, gł. estry alkoholi terpenowych, są składnikami środków leczn. i zapachowych.