AGLOMERACJA MIEJSKA
Definicja miasta
W polskim prawodawstwie miasto to jednostka osadnicza o przewadze zwartej zabudowy i funkcjach nierolniczych posiadającą prawa miejskie, bądź status miasta nadany w trybie określonym przepisami
Miasto to zjawisko przestrzenne, trwające w czasie i rozwijające się ewolucyjnie, składające się z form architektonicznych, krajobrazowych, symboli, wartości i struktur społecznych (G. Węcławowicz)
Inne kryteria miasta
Rosja - liczba mieszkańców powyżej 12,5 tys., w tym 85% poza rolnictwem
Szwecja - 200 mieszkańców, zwarta zabudowa
Stany Zjednoczone - powyżej 2,5 tys. Mieszkańców
Japonia - powyżej 50 tys. Mieszkańców
Kuba - osada o co najmniej 2 ulicach z ponumerowanymi posesjami
Cechy charakterystyczne miasta
Zwartość skupiska ludzi
Zwarta zabudowa
Różnorodność mieszkańców
Cechy demograficzne
Styl życia
Nagromadzenie podmiotów gospodarczych
Różnorodne funkcje zawodowe mieszkańców
Siedziba instytucji i organizacji
Scenariusze rozwoju miast
„dolepianie” dalszej części miasta do już istniejącej (Bielsko Biała, Budapeszt)
powstanie nowego miasta obok dawnego i zrastanie się z miastem już istniejącym (Warszawa i Wilanów)
wzrost demograficzny (miasto Meksyk, Bombaj)
zamiana osiedli wiejskich w miejskie poprzez zmianę charakteru osiedla (Tykocin, Knyszyn)
Funkcje miast
Zależą od przeważającej funkcji i infrastruktury:
Przemysłowa - większość ludzi znajduje zatrudnienie w przemyśle (np. Katowice)
Transportowa - w zależności od obsługiwanej gałęzi transportu np. morski (porty - Gdańsk, Hamburg), lotniczy (lotniska - Frankfurt, Hong Kong)
Usługowa - przeważają sklepy, markety, hurtownie, przychodnie (np. Marki czy Janki pod Warszawą)
Rekreacyjno-uzdrowiskowa (Zakopane, Ciechocinek)
Akademicka (Oxford)
Religijna (Częstochowa, Mekka)
Stołeczna (Warszawa)
Znaczenie śródmieścia (centrum miasta, City)
Dla logistyki miejskiej najważniejszy jest obszar centralny, stanowiący podstawę struktury przestrzenno-funkcjonalnej i będący bazą do rozważań o logistyce miejskiej
Centralne części miasta charakteryzują się największą na danym terenie aktywnością (usługową, administracyjną, gospodarczą, kulturalną, do niedawna handlową) oraz największą liczbą użytkowników w ciągu dnia. Na obszarze centrum występuje duże zagęszczenie infrastruktury transportowej i środków transportu.
Charakterystyka układów sieci ulicznej
Dośrodkowy - najstarszy typ układu; arterie komunikacyjne rozchodzą się promieniście z centrum miasta; układ transportowy promieniowy umożliwia dobrą obsługę całego obszaru miasta przez centrum (Warszawa)
Promienisto-pierścieniowy - rozwinięcie układu dośrodkowego, gdzie promienie służą do transportu pomiędzy centrum a obsługiwanym obszarem, a pierścienie stanowią obwodnice zapewniające równomierność obsługi i odciążenie centrum; (Moskwa, częściowo Paryż); centrum miasta może być wyłączone z ruchu lub nie obsługiwane przez pewien rodzaj transportu (układ kolejowy Wiednia - heksagonalny)
Wachlarzowy - pochodna układu promienisto-pierścieniowego, występuje w przypadku zablokowania swobodnego rozwoju miasta np. przez czynniki geograficzne (brzeg jeziora czy morza, łańcuch górski). Przykład: Sankt Petersburg
Szachownicowy (prostokątny) - wiąże się z podziałem gruntów na cele kolonizacyjne bądź osiedleńcze, charakterystyczny dla miast Stanów zjednoczonych czy Australii. Układ korzystny: łatwość wytyczenia ulic i placów, prostota i funkcjonalność zabudowy, przejrzystość
Inne rodzaje układów, sporadycznie spotykane w praktyce: eliptyczny (bicentryczny - z dwoma centrami miejskimi), trójkątny, heksagonalny
Podane układy rzadko występują w praktyce w czystej postaci, przeważnie mamy do czynienia z układami hybrydowymi