UNIA EUROPEJSKA (UE),
związek państw członków Wspólnot Europejskich (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej), tj. Belgii, Danii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburga, Niemiec, Portugalii, Włoch, Wielkiej Brytanii, utworzony 1993 na mocy Traktatu o Unii Europejskiej (tzw. traktat z Maastricht); od 1 I 1995 członkami Unii Europejskiej zostały także Austria, Finlandia, Szwecja; celem Unii Europejskiej jest utworzenie unii gospodarczej, monetarnej i politycznej, wprowadzenie wspólnego obywatelstwa; główne organy UE i Wspólnot Europejskich: Rada Europejska (szefowie państw i rządów), Komisja Europejska, Rada UE (ministrowie danego resortu), Parlament Europejski.
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA GOSPODARCZA (EWG),
międzynarodowa organizacja gospodarcza istniejąca od 1958; utworzona na mocy Traktatu Rzymskiego z 1957; najważniejsza z 3 europejskich wspólnot integracyjnych - obok Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej - ma tych samych członków co one i od 1967 wspólne główne organy; główne cele: przyczynianie się do rozwoju ekonomicznego państw członkowskich, zacieśnianie współpracy między nimi, ustanowienie swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału; 1993, na mocy Traktatu o Unii Europejskiej (tzw. traktat z Maastricht), przyjęła nazwę: Wspólnota Europejska i stanowi odtąd jeden z filarów nowoutworzonej Unii Europejskiej; członkowie: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN (od 1990 zjednoczone Niemcy), Włochy - założyciele, a także: od 1973 Dania, Irlandia, Wielka Brytania, od 1981 Grecja, od 1986 Hiszpania i Portugalia oraz od 1995 Austria, Finlandia i Szwecja.
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI,
francuskie Communauté Européenne du Charbon et de I'Acier, CECA, międzynarodowa organizacja utworzona 1952 w celu stworzenia wspólnego rynku i prowadzenia wspólnej polityki w zakresie górnictwa węgla i hutnictwa; najstarsza z 3 wspólnot europejskich - obok Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej - do wszystkich należą te same państwa i od 1967 mają wspólne główne organy. Zob. też Unia Europejska.
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ,
angielskie European Atomic Energy Community, Euratom, organizacja międzynarodowa istniejąca od 1958; obok Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali jedna z 3 europejskich wspólnot integracyjnych - ma tych samych członków co one i od 1967 wspólne główne organy; cele: wspólne pokojowe wykorzystanie energii jądrowej, rozwój badań, ustalenie jednolitych norm ochrony radiologicznej. Zobacz też Unia Europejska
TRAKTAT Z MAASTRICHT,
Traktat o Unii Europejskiej, porozumienie podpisane 1992 w Maastricht, obowiązuje od 1 XI 1993; powołał Unię Europejską, obejmującą 12 państw członkowskich EWG; główne postanowienia traktatu: utworzenie unii ekonomicznej i walutowej, prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, współpraca wymiaru sprawiedliwości państw członkowskich.
KOMISJA EUROPEJSKA,
główny organ wykonawczy i administracyjny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej; utworzona 1967 w wyniku fuzji trzech komisji: Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej; do 1993 p.n. Komisja Wspólnot Europejskich; koordynuje wspólną politykę; czł. ("komisarze") wyznaczani są przez rządy: po 2 z państw dużych (Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy i Hiszpania) i po 1 z mniejszych; od 1995 liczy 20 członków (w tym przewodniczący); siedziba w Brukseli
PARLAMENT EUROPEJSKI,
jeden z głównych organów Unii Europejskiej, zgromadzenie o kompetencjach kontrolno-doradczych; od 1958 organ Wspólnot Europejskich (w tym EWG), od 1993 - Unii Europejskiej; wybierany (w proporcjach liczby deputowanych do wielkości poszczególnych państw) początkowo przez parlamenty państw członkowskich, od 1979 przez obywateli w wyborach powszechnych i bezpośrednich; kadencja: 5 lat; od 1995 liczy 626 członków (zasiadających we frakcjach tworzonych według orientacji politycznej, nie według przynależności państwowej); siedziba - Strasburg.