Trening autogenny Schulza to popularna nazwa techniki relaksacyjnej, której pomysłodawcą jest Johannes Schulz (opublikowano w 1932).
W autogenii człowiek znajduje się pod wpływem własnego oddziaływania. Trening autogenny ma zastosowanie w leczeniu wspomagającym przy nerwicach i zaburzeniach psychosomatycznych, dolegliwościach hormonalnych, w zaburzeniach neurologicznych, foniatrycznych, położnictwie, stomatologii i przy drobnych zabiegach chirurgicznych.
Trening autogenny składa się z sześciu (sugerowanych) elementów, które następują po sobie:
* uczucie ciężaru,
* uczucie ciepła,
* regulacja pracy serca,
* regulacja swobodnego oddychania,
* uczucie ciepła w całym organizmie,
* uczucie chłodu na czole.
Początkowo ćwiczenia nie powinny być długie (3-5 minut - tylko uczucie ciężaru, później do 10 minut - uczucie ciężaru i ciepła, finalnie 15-20 - wszystkie elementy).
Relaksacja autosugestywna obejmuje grupy reakcji: umiejętność przyjęcia odpowiedniej postawy - stan bierności, koncentracji na organizmie i sterowania organizmem.
* * *
Trening autogenny Schultza polega na opanowaniu sześciu ćwiczeń. Każde z nich wymaga trenowania kilka razy dziennie przez co najmniej jeden tydzień. (Autor metody zalecał trenowanie jednego ćwiczenia przez dwa tygodnie. Praktyka wielu psychoterapeutów wskazuje, że na opanowanie jednego ćwiczenia może wystarczyć nawet tydzień. Można także dwa pierwsze ćwiczenia połączyć).
Systematyczne ćwiczenia potrzebne są po to, aby ukształtowały się automatyczne reakcje, zdolne włączyć się w każdej chwili. Pełnych efektów można się więc spodziewać dopiero po kilku miesiącach. Ćwiczący do wypowiadanych krótkich autosugestii słownych dołącza odpowiednie wyobrażenia. Pozostaje przy tym bierny, zdając się całkowicie na działanie słów i wyobrażeń.
Pierwsze ćwiczenie znosi napięcia mięśni rąk i nóg. Drugie doprowadza do rozszerzenia obwodowych naczyń krwionośnych. Trzecie ćwiczenie wywołuje jakościową zmianę oddechu. Działając na mięśnie gładkie oskrzeli i oskrzelików, powoduje ich rozkurcz, dzięki czemu wdychane powietrze bez przeszkód wpływa do wszystkich pęcherzyków płucnych. Płuca, łącznie z partiami, które zazwyczaj nie biorą udziału w procesie oddychania, teraz równomiernie napełniają się powietrzem. Ćwiczenia oddechowe są bardzo ważne. Oddech reguluje dopływ świeżej energii. Przypomnijmy, że ćwiczenia oddechowe są podstawą praktyk wschodnich joginów, którzy opanowują w sposób doskonały kontrolę nad ciałem i własnymi stanami psychicznymi. Czwarte ćwiczenie (można je także stosować jako trzecie) uczy, w jaki sposób regulować akcję serca. Amerykańskie badania laboratoryjne wykazały, że ćwicząc wytwarzanie odruchów warunkowych, można wyuczyć szczury reagowania na określone sytuacje zwalnianiem lub przyśpieszaniem tętna i podnoszeniem względnie obniżaniem ciśnienia krwi. Serce jest organem najżywiej reagującym na bodźce psychiczne. W przypadku kłopotów nerwicowych z sercem ćwiczenie to jest szczególnie przydatne.
Dobrze opanowany trening autogenny pozwala usunąć dolegliwości tego rodzaju, jak przyśpieszone bicie serca, kłucia i inne bóle o podłożu nerwicowym. Piąte ćwiczenie doprowadza do zwolnienia wszystkich mięśni gładkich w obrębie jamy brzusznej. Wreszcie szóste, ostatnie ćwiczenie, które odprowadza z mózgu nadmiar krwi, przez co obniża napięcie psychiczne i wycisza emocje. Mówiąc metaforycznie, można posłużyć się określeniem, że jest to ćwiczenie, które "ochładza mózg". Opisy stanu psychofizycznego, który powinien być efektem dobrze opanowanego treningu, znajdziemy w wielu wypowiedziach pacjentów. Jest to stan zmienionej świadomości i odcięcia się od działania bodźców zewnętrznych. Jak już wspomniałam, trening autogenny Schultza może służyć jako samodzielna metoda do znoszenia napięć, a przez to wielu dolegliwości nerwicowych. Metoda ta jest wykorzystywana także w codziennym życiu - w celu poprawienia samopoczucia oraz pobudzenia wiary w siebie. Ułatwia zasypianie, a także wycisza emocje.
1