System transportowy - Zbiór elementów, relacji i procesów, które przetwarzają strumień ładunków i pasażerów określany popytem na usługi transportowe w strumień wyjścia z tego systemu.

Transport (łac. transportare przenieść; przewieźć), przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu).

Podział transportu ze względu na rodzaj środowiska, w którym się odbywa:

• lądowy

• naziemny

• nadziemny (np. napowietrzna kolej linowa)

• podziemny (np. metro)

• szynowy (kolej)

kolej szynowa:

• tradycyjna kolej żelazna (kolej wąskotorowa, kolej normalnotorowa, kolej szerokotorowa),

• kolej jednoszynowa,

• kolej spągowa,

• kolej zębata,

• kolejka górska,

• kolej drezynowa

• kolej linowa: wagonikowa, krzesełkowa, wyciąg narciarski

• kolej magnetyczna

• bezszynowy (transport samochodowy)

• wodny

• powietrzny

• przesyłowy (rurociągowy, przewodowy lub przenośnikowy)

• miejski (transport miejski)

• wewnątrzzakładowy

Podział transportu ze względu na rodzaj środków transportu i zasięg

- transport daleki

• kolejowy

• kołowo-drogowy

• linowy

• lotniczy

• wodny śródlądowy

• morski

• mieszany

• multimodalny

• intermodalny

• kombinowany

• specjalny (gąsienicowy, poduszkowy, kroczący)

- transport bliski

• dźwigowy

• wózkowy

• przenośnikowy

Transport multimodalny to przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu (np. transport samochodowy i kolejowy, kolejowy i morski, samochodowy i morski).

Transport intermodalny to przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu. Najważniejszą regułą jest wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu

Transport kombinowany to przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu. Regułą jest wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu oraz wykorzystanie transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej bądź morskiej na głównej trasie przejazdu. Trasy dowozowe i odwozowe do głównego środka transportu wykonywane są za pomocą transportu samochodowego

Środki transportu to maszyny transportowe lub istoty żywe, dzięki którym możliwe jest przemieszczanie ludzi lub ładunków, czyli transport.

Środki transportu dzielą się na:

• środki transportu dalekiego

• środki transportu lądowego

• pojazdy szynowe

• pojazdy samochodwe

• pojazdy jednośladowe

• środki transportu wodnego

• śródlądowego

• morskiego

• środki transportu lotniczego

• środki transportu specjalnego (poduszkowiec, amfibia)

• środki transportu bliskiego

• urządzenia dźwigowe (dźwignice)

• urządzenia transportowe (wózki i przenośniki)

Pojazd szynowy - urządzenie transportu lądowego, poruszające po torowisku kolejowym lub innych systemach szynowych. Wśród pojazdów szynowych wyróżnić można pojazdy posiadające własny napęd (poruszające się na zasadzie adhezyjnej) oraz pojazdy doczepne. W historii i współcześnie spotykane były systemy z napędem centralnym - pneumatycznym lub linowym.

Pojazd samochodowy według kodeksu drogowego jest to pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h.

Pojazd kołowy - urządzenie służące do transportu lądowego, poruszające się na kołach. Przykładem mogą być: samochód, rower, hulajnoga, deskorolka.

Pojazd mechaniczny to posiadający 2 lub więcej kół pojazd kołowy na stałe zaopatrzony w silnik, będący siłą jego napędu. Pojazdy mechaniczne służą do transportu drogowego ludzi i przedmiotów oraz do ciągnięcia przyczep i naczep. Mogą one służyć również do napędu innych maszyn (np. maszyn rolniczych).

Środki transportu wodnego

Typy statków współczesnych

Statki towarowe

• Drobnicowiec

• Kontenerowiec

• Masowiec

• Tankowiec (zbiornikowiec)

• Chemikaliowiec

• Gazowiec

• Chłodniowiec

• Samochodowiec

• Prom kolejowy

Statki pasażerskie

• Prom

• Statek wycieczkowy

• Liniowiec

Statki rybackie

• Kuter rybacki

• Trawler (w tym trawler-przetwórnia)

• Luger

• Lugrotrawler

• Baza rybacka

Statki pomocnicze

• Holownik

• Lichtuga

• Lodołamacz

• Pchacz

Statki specjalne

• Latarniowiec

• Statek do przewozu ładunków wielkogabarytowych

• Statek półzanurzalny

Środki transportu bliskiego

Dźwignice to grupa urządzeń dźwigowo-transportowych, służących do przemieszczania pionowego/poziomego ładunków, zwierząt i ludzi na niewielkie odległości, w ruchu przerywanym.

Grupy dźwignic

• Cięgniki

• Suwnice

• Żurawie

• Układnice

• Dźwigniki

• Wyciągi towarowe

• Podesty ruchome

• Dźwigi

• Dźwignice linotorowe

Cięgnik - urządzenie dźwigowe służące do podnoszenia obiektów za pomocą cięgien linowych lub łańcuchowych i przy zastosowaniu zaczepu, zwykle haka lub uchwytu (na przykład elektromagnetycznego). Cięgnik może być napędzany siłą mięśni lub silnikiem. Cięgnik może być samodzielnym urządzeniem lub częścią innego urządzenia dźwigowego.

Wśród cięgników wyróżnia się:

• wciągniki

• wciągarki

• przyciągarki

Wózek transportowy - urządzenie transportowe o ruchu przerywanym. Najczęściej lekki pojazd kołowy lub szynowy napędzany ręcznie, elektrycznie (z własnym żródłem energii lub przewodowym) lub z silnikiem spalinowym. Wózki transportowe mają różnorodną konstrukcję; w zależności od ich zastosowania mogą to być:

• wózki platformowe

z platformą, niekiedy wyposażoną w burty,

wózki kolebkowe, z kolebową, samowywrotną przestrzenią ładunkową,

• wózki widłowe wyposażone w chwytak widłowy i dźwignik.

Przenośnik - urządzenie transportu bliskiego o ruchu ciągłym, przeznaczone do przemieszczania materiałów sypkich lub określonych ładunków, po określonym torze.

Podział przenośników:

• przenośniki cięgnowe

• taśmowe

• członowe

• podwieszone

• kubełkowe

• zabierakowe (zgarniaki, zgrzebła, zaczepy)

• przenośniki bezcięgnowe

• impulsowe i grawitacyjne

• wałkowe i krążkowe napędzane

• śrubowe

• wstrząsowe

• miotające

• przenośniki z ośrodkiem pośredniczącym

• pneumatyczne

• hydrauliczne

Miejski transport zbiorowy

Miejski transport drogowy: omnibus • autobus • trolejbus

Miejski transport szynowy: tramwaj konny • tramwaj • szybki tramwaj • tramwaj dwusystemowy • premetro • metro • SKM

Miejski transport wodny: tramwaj wodny

---