Ak wykł. 1
Antropologia kulturowa (etnografia, antropologia społeczna)- z greckiego lud, stado, ród, plemię. Jest to wszystko to, co jest spisywane, co zostało uchwycone w terenie. Jest to próba opisania rzeczywistości, kultury, oraz próba wyciągania pewnych wniosków.
Antropologia społeczna dąży do uogólnień większości zbadanych terenów.
Antropologia - Atropos - człowiek, logos-nauka, nauka o człowieku
Kultura wg Tylora - „złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, obyczaje i inne zdolności oraz przyzwyczajenia nabyte przez człowieka, jako członka społeczeństwa”.
Kultura jest badaniem pewnego środowiska, w którym możemy żyć i przetrwać oraz siebie realizować. Nie można oddzielić pojęcia kultury od człowieka, bo kultura nie istnieje bez człowieka i na odwrót.
Antropologia jest nauką badającą początki i rozwój oraz istotę gatunków ludzkich. Nie zajmuje się ludźmi ale zajmuje się ludzkością. (jako gatunkiem, kim jest).
Dziedziny antropologii:
Psychologia
Archeologia- bada pozostałości materialne po kulturze ludzkiej
Socjologia
Antropologia fizyczna - bada człowieka jako gatunek biologiczny
Antropologia lingwistyczna - badanie języków ludów, badanie relacji między człowiekiem a kulturą. Wg niektórych to język określa kulturę.
Antropologia kulturowa - zajmuje się badaniem początków ludzkich, korzysta z różnych narzędzi m.in. badan terenowych. Antropologia kulturowa nie jest nauką statyczną.
Jak odróżnić antropologie od socjologii?
Określono, że antropolog kulturowy zajmuje się uświadomionymi regularnościami zachowań, natomiast socjolog nieuświadomionymi (takimi, które nie wiemy skąd się w nas biorą, np. raz uprzejmość, raz agresja).
Cechy kultury:
pochodzi od człowieka - tylko człowiek jest twórcą i odbiorcą kultury, ale też kultura tworzy człowieka, ma wpływ na jego rozwój.
jest zjawiskiem społecznym - ma wpływ na rozwój człowieka, społeczność kształtuje człowieka, przekazuje system zachowań.
jest regularna - ma cechę regularności i powtarzalności; wynika to z natury człowieka
jest zbiorem zjawisk wyuczonych
jest ujęta w czasie i przestrzeni - strefy klimatyczne mają wpływ na ludzkie zachowania
jest systemem - składa się z elementów, które tworzą pewną całość
jest prawidłowa - jest tworzona wg pewnych reguł uzależnionych od człowieka
jest aparatem adaptacyjnym - jest pośrednikiem między przyrodą a człowiekiem, może rozwijać człowieka, albo cofać go.
Zjawiska kulturowe - 4 płaszczyzny:
Zjawisko kulturowe - to co jest poddane naszym badaniom.
aspekt materialny - ta materia która została przez człowieka przetworzona, np. pomieszczenia, wystrój
aspekt behawioralny - system zachowań ludzkich zajmujący się postawami
aspekt psychologiczny - aspekt przeżyciowy towarzyszący tworzeniu kultury, czy jej odbieraniu
płaszczyzna aksjonormatywna - wszystkie inne wartości, których nie można zdefiniować psychologią.
Wzór kulturowy - mniej lub bardziej ustalony w zbiorowości sposób zachowania lub myślenia; znamienny dla danej zbiorowości układ cech kulturowych.
Postawa normatywna - zachowanie uświadomione człowieka
Postawa behawioralna - czerpanie wzorców w sposób nieuświadomiony
Instytucja - to sieć społecznych i kulturowych stosunków organizujących dana zbiorowość i decydujących o jej specyfice.
2 cechy instytucji:
zwyczaj rządzący określonymi stosunkami miedzy ludźmi - instytucja narzuca określone zachowania
organizacja ludzi podtrzymująca istnienie kompleksu zwyczajów rządzących stosunkami międzyludzkimi
Dyfuzja - przestrzenne rozchodzenie się lub przenoszenie się elementów kultury w drodze zapożyczenia.