4.10.08r
SOPNIE NAUCZANIA
JASNOŚĆ- uświadamianie uczniom czego i po co mają się uczyć, zaznajomienia ich z nowym materiałem.
KOJARZENIE- powiązanie (połączenie) nowego materiału z wiadomościami już posiadanymi
SYSTEM- systematyzowanie tego materiału, jego porządkowanie według określonych kryteriów
METODA- wdrażanie dzieci i młodzieży do stosowania poznanego materiału w praktyce
Herbart twierdził, że nauka stwarza zakres myślenia, wychowanie- charakter, a charakter nie może istnieć bez nauki.
OPARCIE SYSTEMU NAUCZANIA
- „cały system Herbarta opierał się na wytworzeniu masy apercepcyjnej(…), która znajduje się w pamięci czyli „pod progiem świadomości”, może w razie potrzeby droga kojarzenia przedstawień wyłonić się spod tego progu i stać się czymś świadomym”
GŁÓWNE TERMINY HERBARTOWSKIEJ PEDAGOGIKI
- masa apercepcyjna
- koncentracja
- nauczanie wychowujące
- stopnie formalne nauczania
- zainteresowania
MASA APERCEPCYJNA
- wynik procesu polegającego na odtwarzaniu dawniej przeżytych przedstawień pod wpływem nowych, na upodabnianiu się wzajemnym Tychowu składników, wreszcie na zlewaniu się ich w jedno wyobrażenie spostrzegawcze
- w każdym wyobrażeniu spostrzegawczym można wyróżnić składniki istotne spostrzeżenie i odtworzone.
KONCENTRACJA
- „wychowanie wtedy tylko znajduje się w naszej mocy, gdy nam się udaje wprowadzić w młodą duszę wielki i jak najściślej w swoich częściach powiązany krąg myśli”
- dlatego tez dla każdej klasy szkolnej powinien być wyznaczony materiał odgrywający rolę koncentrującego ośrodka dookoła którego skupiają się wszystkie wątki tego materiału.
Koncentryczny plan nauczania:
- I taki właśnie plan nauczania- łącznie z programem, który stanowi jego bardziej szczegółowe rozwinięcie- nazwali herbartyści „koncentrycznym”
Korelacja- ponieważ każdy przedmiot nauczania pozostaje w jakimś związku z innymi przedmiotami, przeto porównawcze zestawienia owych związków są z reguły bardzo pożyteczne i kształtujące.
NAUCZANIE WYCHOWUJĄCE
- w herbartowskim rozumieniu nauczanie wychowujące było jednym z trzech środków wyrabiania u uczniów silnych charakterów moralnych przy czym na powstałe środki składały się wspomniane uprzednio KIEROWANIE oraz KARNOŚĆ
NAUCZENIE WYCHOWUJĄCE DZIŚ
- obecnie natomiast za główną cechę nauczania wychowującego uważa się:
*harmonijne wiązanie w spójną i wzajemnie dopełniającą się całość nauczania i uczenia, tzn. procesów w wyniku których uczniowie przyswajają sobie wiedzę i umiejętności, z wychowaniem, które z kolei ma wpływać na kształtowanie ich poglądów, przekonań i postaw
BŁĘDY ZAŁOŻEŃ
- nie miał jednak racji, kiedy sądził, że większe znaczenie wychowawcze mają zainteresowania teoretyczne niż praktyczne, dotyczące wytworów techniki i czynności moralnych i że głównie te pierwsze stanowią drogę wiodącą do urzeczywistnienia ideału człowieka pełnego
- w sporze „wykształcenie ogólne czy wykształcenie zawodowe” trwającym już od XVIII stulecia, Herbart opowiadał się wyraźnie za pierwszym członem tej alternatywy
KRYTYKA HERBARTYZMU
- pod względem wychowawczym szkołę tradycyjną cechuje AUTORYTARYZM (system w którym jest podział na 2 grypy. Rządzący i zarządzani), któremu uczeń musi się bezwzględnie podporządkować, a także suchy herbartowski intelektualizm
- dorosły rozkazuje, poddając się całkowicie narzucanym mu opiniom i wzorom
- nauczyciel naucza i kieruje, jego uczniowie zaś przesłuchują się, powtarzają, UCZĄ SIĘ NA PAMIĘĆ
WADY SZKOŁY HERBARTOWSKIEJ
- wychowanie powierzchowne, oparte na represji
- preferowanie metod służących przekazywaniu uczniom „gotowej wiedzy do zapamiętania”
- traktowanie myślenia jako incydentu w procesie przekazywania uczniom wiadomości
- werbalizm i dydaktyczny encyklopedyzm
- niedostateczne respektowanie zainteresowań poznawczych dzieci i młodzieży
- odizolowanie treści i procesu kształcenia od życia i rzeczywistych potrzeb społecznych
POCZATEK I PODSTAWY FILOZOFICZNE
- starożytna Grecja
- Heraklit- świat zmienia się ustawicznie, a stała jest tylko zasada zmienności
- Sokrates- wiedza jest warunkiem cnoty
- Arystoteles- szukał rozwiązań kompromisowych
CHARLES S. PEIRCE I WILLIAM JAMES
- sformułowali swoją podstawową zasadę filozoficzną, która mówi, że:
*idee dopóty nie mają znaczenia dopóki nie wywołują zmian w doświadczeniu, dopóki nie „zaczynają pracować”
- pragmatyzm był metodą która oceniała twierdzenia wedle konsekwencji- głownie praktycznych- jakie za sobą pociągają
PRAGMATYZM
- był też epistemologią zgodnie z którą pojęcia nie są obrazami rzeczy lecz planami akcji, a złączono z tych pojęć teorie- narzędziami działania
- pragmatyzm był wreszcie AKSJOLOGIĄ w której dochodziły do głosu wartości utylitarne preferowanie spraw konkretnych, doniosłych pod względem egzystencjonalnym i użytecznych praktycznie
PROGRESYWIZM
- prekursorzy:
*JAN AMOS KOMEŃSKI- który domagał się „nauczania zgodnego z natura dziecka”
*JAN JAKUB ROUSSEAU- który przygotował grunt pod budowę szkoły „skoncentrowanej na uczniu”
*JOHANN HENNRICH PESTIOZZI
PROGRESYWISTYCZNA KONCEPCJA WYCHOWANIA
- uczeń i jego otoczenie stanowią niepodzielną i opartą na interakcji jedność dzięki której modyfikuje on to otoczenie, a ono również działa modyfikująco na niego
- uczenie się jest trwałym wysiłkiem każdego żywego organizmu, dzięki któremu zmierza on do usuwania napotkanych przeszkód i trudności oraz włącza reakcję na doznawane bodźce do arsenału bodźców
- takie rozumienie uczenia się oznacza że w tym procesie musi uczestniczyć „cały uczeń”, a nie tylko jego umysł, a tym bardziej sama pamięć
- otoczenie ucznia, jego środowisko, w którym wzrasta i żyje, jest dla niego równie ważne jak własne ciało, które także stanowi integralny składnik środowiska
- uczenie się jest procesem o zróżnicowanych „poziomach złożoności” przy czym najwyższy z nich stanowi inteligencja
- ludzie uczą się niekiedy w sposób podobny do tego, którym posługują się zwierzęta, tzn. za pomocą prób i błędów, czynności impulsywnych oraz nieprzemyślanych wyborów
- uczeń nie jest wyposażony- wbrew głoszonym przez niektórych psychologów i pedagogów poglądom- we wrodzone cechy umysłowe nie dysponuje też ukrytymi zadatkami intelektualnymi, które we właściwym czasie ujawnią się i rozwiną, nie reaguje wreszcie w sposób mechaniczny na bodźce otoczenia
UCZEŃ WG. PROGRESYWISTÓW
- jest osobą, która- stosownie do posiadanych uzdolnień, umiejętności i nawyków, a także wykazywanych zainteresowań i potrzeb poznawczych- sama wpływa na dobór i wytwór takich czy innych bodźców
- uczeń niejako zaprasza określone bodźce ponieważ są one wobec jego reakcji interaktywne, ponieważ reakcje i bodźce warunkują się wzajemnie.
18.10.08r
SZKOŁA PROGRESYWISTYCZNA
Główną rolę odgrywają w tej teorii takie pojęcia jak: zainteresowanie, wysiłek, cel, inteligencja, nawyk, rozwój, organizm, kultura
ZAINTERESOWANIA
- stanowią podstawowy motyw wszelkiej działalności
- powinny być zaspokajane i rozwijane w drodze bezpośredniego i pośredniego kontaktu ze światem rzeczy, zjawisk i procesów
- w pracy dydaktyczno- wychowawczej zainteresowania spełniają niezmiernie ważną funkcję.
WYSIŁEK I CEL
- zainteresowania są ściśle powiązane z wysiłkiem, a także z celem (lub celami) który (które) progresywiści rozumieją jako możliwe do przewidzenia konsekwencje zaspokajania poznawczych oczekiwań uczniów oraz podejmowanego przez nich wysiłku
INTELIGENCJA
- ogniwem pośrednim między motywującym do tego wysiłku czynnikami jest inteligencja
- jest to ogniwo o dużej doniosłości gdyż pozwalała uczniom starannie analizować i reorganizować problemowe sytuacje, a przez to przyczynia się do rozwoju ich intelektualnej sprawności
NAWYK
- nawyk z kolei sprawia, że każde nowe doświadczenie, pozyskiwane przez uczniów, wpływa modyfikująco na zasoby już posiadanych przez nich doświadczeń, wzbogaca je, reorganizauje i utrwala
- ale może też być przeszkodą i utrudniać efektywne uczenie się, kiedy prowadzi do rutyny i powstania sztywnych stereotypów, zachowań
UCZENIE SIĘ
- tak pojmowane uczenie się jest czynnością aksjologiczną, ponieważ przyczynia się do kształtowania nabywanego przez dzieci i młodzież systemu wartości filozoficznych, społeczno- moralnych i kulturalnych
- do rozwoju wychowanków przyczynia się zwłaszcza wtedy kiedy zaspokaja ich zainteresowania, wzmacnia posiadane, przez nich umiejętności motoryczne oraz wdraża do refleksyjnego myślenia.
- chcąc aby ów rozwój był pełny, należy usunąć z wychowania frustrację, przesady, uczenie się reguł moralnych na pamięć, zwłaszcza bez uprzedniego zrozumienia ich treści, a także bezduszny dryl
- reakcje ucznia są funkcją jego całego organizmu. Uczy się on bowiem zarówno ciałem jak i umysłem, ponieważ jedno nie istnieje dla niego bez drugiego.
- uczenie się jest najpełniejsze i zarazem najbardziej efektywne, kiedy jednoczy pierwiastki cielesne z duchowymi. Kiedy odwołuje się, nie tylko do intelektu, lecz również do uczuć i woli a przede wszystkim opiera się na działalności
- „uczyć się przez działanie” (learning by doing) stało się hasłem naczelnym progresywistycznej psychologii oraz propagowanej przez Deweya dydaktyki
KULTURA
- jest suma przekazywanych z pokolenia n pokolenie rzeczy materialnych i doświadczeń, w tym zwłaszcza dzieł sztuki i literatury, warunkujących istnienie społeczeństwa w czasie i przestrzeń
-w tym kontekście można powiedzieć, że podstawowym zadaniem szkoły, a nawet jej misją jest zapewnienie ciągłości kultury aby następujące po sobie pokolenia „nie musiały zaczynać wszystkiego do nowa”
SZKOŁA PROGRESYWISTYCZNA- GŁOWNE ZAŁOŻENIA
- gdy chodzi o treść kształcenia- progresywiści opowiadali się za „programem opartym na doświadczeniu”
- usunąć z programów nauczania przedmioty drugorzędne pod względem wychowawczym, merytorycznym w tym niektóre działy historii powszechnej i historii literatury
- skorelować przedmioty o pokrewnej tematyce, np. matematykę i fizykę
- grupować większe działy poszczególnych przedmiotów nauki szkolnej w tzw. Szerokie pola treściowe jak np. „wielkie odkrycia geograficzne” itp.
- eksponować w każdym przedmiocie nauczania typowe dlań „merytoryczne punkty ciężkości” stosownie do wykazywanych przez uczniów zainteresowań i uzdolnień
- tworzyć z jednostek tematycznych- zbliżonych do siebie pod względem merytorycznym- problemy o interdyscyplinarnym charakterze
WADY
- można więc powiedzieć, że progresywiści- przeciwstawiając się herbartowskiemu formalizmowi dydaktycznemu - również popadali w swoisty formalizm
- z ich bowiem punktu widzenia istotne było nie tyle to, jakie problemy uczniowie rozwiązują, ile to aby je w ogóle rozwiązywali
PODSUMOWANIE
*progresywizm:
- Opowiada się za jednością przedmiotu i metod nauczania
- dzieli metody na ogólne i indywidualne, przy czym te pierwsze odwołują się do inteligencji ucznia, a drugie zależą od jego wrodzonych skłonności, nawyków i zainteresowań
- podkreśla potrzebę indywidualizowania treści i metod nauczania i uczenia się stosownie do posiadanego przez uczniów doświadczenia, zasobów wiedzy, uzdolnień i zainteresowań
SZKOŁA PROGRESYWISTYCZNA MIAŁA BYĆ:
- wolna od autorytaryzmu i rygoryzmu, które to cechy ograniczają samodzielność myślenia i działania uczniów, nie rozwijają u nich inicjatywy, zainteresowań i aktywności poznawczej, słowem nie służą optymalnemu rozwojowi dzieci i młodzieży
- wrażliwa na wdrażanie uczniów do wykorzystania różnorakich czynności praktycznych, bliskich przy tym ich potrzebom i zainteresowaniom
- organizująca nauczanie zgodnie z etapami wyznaczanymi przez składniki pełnego aktu myślenia
- dbające o to, aby stosunki łączące uczniów i nauczycieli miały partnerski charakter
- realizująca program budowy nie tyle według tradycyjnych przedmiotów nauczania ile raczej według interdyscyplinarnych problemów teoretycznych i praktycznych
- daleka od stosowanych w szkole herbartowskiej form promocji, sposobów pobudzania dzieci i młodzieży do nauki za pomocą różnorakich zakazów i nakazów, faworyzowania testów i fetyszyzowania podręczników
- szkoła funkcjonująca według wymienionych założeń zyskała sobie w USA w pierwszych dekadach XX wieku znaczną popularność
KRYTYKA SZKOŁY
- z pierwszą jej falą spotkano się w USA już w latach 30 ubiegłego wieku, a z drugą- znacznie silniejszą po wystrzeleniu przez Rosjan w 1957r pierwszego sputnika, co uznano za przejaw zdystansowania Ameryki w podboju kosmosu, a winą za to obarczono w niemałym stopniu szkołę progresywistyczną
ZALETY I WADY SZKOŁY PROGRESYWISTYCZNEJ
- skoncentrowanie uwagi na uczniu, jego możliwościach, zainteresowaniach i potrzebach poznawczych
- nacisk na rozwiązywanie w pracy dydaktyczno- wychowawczej bliskich dzieciom i młodzieży problemów teoretycznych i praktycznych
- przeciwstawianie się monotonii charakterystycznej dla hebartowskiej szkoły doktryny kształcenia, którą trafnie określi jako podająco- receptywną, podporządkowaną układowi „aktywny nauczyciel- bierny uczeń”
- poszukiwanie niekonwencjonalnych form organizacyjnych metod i środków zinstytucjonalizowanego kształcenia
15.11.08r
SUBIEKTYWIZM CZY OBIEKTYWIZM W WYCHOWANIU?
- według progresywistów, wychowanie należy dostosować do subiektywnych zainteresowań i potrzeb poznawczych uczniów, do ich możliwości- różnych w poszczególnych okresach ich psychofizycznego rozwoju
- trzeba się również liczyć z tym, że wspomniane zainteresowania i potrzeby ulegają zmianom pod wpływem rozmaitych często przypadkowych, a nawet kapryśnych czynników
- w pracy dydaktycznej i wychowawczej szkoły należy eksponować obiektywne warunki życia, leżące poza uczniem, oraz logiczną stronę tej pracy
- wychowanie nie powinno przy tym ograniczać indywidualizm, lecz kierować rozwojem dzieci i młodzieży stosować do ich potrzeb rozwojowych oraz- na co esencjonaliści kładli szczególny nacisk- obiektywnych potrzeb społecznych
ESENCJONALIŚCI
- co zatem powinno się składać na treść nauczania i uczenia się?
- odpowiedź jakiej esencjonaliści udzielili na to pytanie, brzmi: „bogata uporządkowana i systematycznie prezentowana wiedza o trwałej wartości, a ponadto umiejętności niezbędne do życia w demokratycznym społeczeństwie”
- systematyczna praca z uczniem mniej zdolnym
HERBARTYŚCI
- cele wychowania- przygotowanie do życia w społeczeństwie uprzemysłowionym
- organizowanie procesu- tok nauczania, wyznaczony przez stopnie formalne oraz pryzmat uczenia i nauczania nad uczeniem się
- dobór metod- preferowali metody podające, kosztem poszukujących i laboratoryjnych, co konsekwencji prowadziło do petryfikacji układu „aktywny nauczyciel- bierny uczeń”
WARTOŚĆ CELÓW WYCHOWANIA WZGLĘDNYCH I BEZWZGLĘDNYCH?
- dla progresywistów wartości są względne i zależne od sytuacji
- w związku z tym również cele wychowania a tym samym nauczania- są chwilowe, bezpośrednie, zależne od sytuacji, od dziedziny, jaką uczniowie się interesują, słowem- są w dużym stopniu subiektywnie uwarunkowane
- rozwój dzieci i młodzieży jest dla przedstawicieli omawianego kierunku pedagogicznego po prostu wzrostem
ESENCJALIŚCI
- dla nich wartości są trwałe, bezwzględne i absolutne
- ideał wychowania jest z góry określony przez te wartości. On też determinuje poszczególne cele wychowania, ale określa tylko ich kierunek bo samego ideału nie można w całości osiągnąć, można co najwyżej zmierzać do niego.
- rozwój dzieci i młodzieży polega zatem na przybliżaniu się do dojrzałości oraz stopniowym do niej dorastaniu
HERBARTYŚCI
- celem naczelnym nauczania wychowującego, wskazywanym przez etykę jest dla herb artystów ukształtowanie silnego pod względem moralnym charakteru
- wolność więc czy kierowanie?
- na to pytanie rzecznicy herbartyzmu odpowiadają zdecydowanie i jednoznacznie: kierowanie!
JAKIE WARTOŚCI W WYCHOWANIU?
- a wartości oraz cele wychowawcze- względne czy bezwzględne?
- również w tym przypadku odpowiedź jest bezwarunkowa: wartości bezwzględne, podobnie z resztą jak cele
- subiektywizm czy obiektywizm w wychowaniu? Obiektywizm- odpowiadają herb artyści- aczkolwiek z pewną „domieszką” subiektywizmu tam, gdzie wchodzą w grę zainteresowania.
KRYTYKA SZKOŁY PROGRESYWISTYCZNEJ
- szkoła prgresywistyczna jest zbłąkana, nie ma steru ani mapy, czy busoli
- zgłoszone przez nią i realizowane cele wychowania są nieokreślone i sprzeczne
- uzyskiwane przez tę szkołę wyniki nauczania są niepokojąco niskie, czego przyczynę stanowi m.in. nadmiernie rozbudowana fakultatywność nauczania, pozwalająca uczniom na „manipulowanie przedmiotami nauki szkolnej”
SZKOŁA ESENCJALISTYCZNA BYŁA TO INSTYTUCJA, W KTÓREJ:
- kluczową rolę w nauczaniu i wychowaniu odgrywał nauczyciel, aczkolwiek dopuszczano również możliwość zapewnienia uczniom pewnej swobody, przed wszystkim przy wyborze fakultatywnych przedmiotów nauki szkolnej, niezbyt z resztą licznych
- uczenie i nauczania dominowały nad uczeniem się
- przy opracowywaniu planów i programów nauczania brano pod uwagę przede wszystkim obiektywne walory objętych nimi przedmiotów, a nie indywidualne potrzeby poznawcze oraz zainteresowania dzieci i młodzieży
SZKOŁA ESENCJALISTYCZNA BYŁA TO INSTYTUCJA, W KTÓREJ:
- w wychowaniu Wilnie eksponowano ponadczasowe wartości prawdy, dobra i piękna oraz przywiązywano duże znaczenie do prezentowania naukowych i moralnych autorytetów, w tym myślicieli cieszących się międzynarodowym uczniem.
- kładziono nacisk na naukę przedmiotów matematyczno- przyrodniczych, których opanowanie uważano za niezbędne najpierw w „wieku pary i elektryczności”, a następnie w dobie szybko postępującej industrializacji
ZALETY
- funkcjonująca według tych założeń szkoła zapisała godną uwagi kartę w dziejach zinstytucjonalizowanej oświaty, przyczyniając się przede wszystkim do znacznego wzrostu poziomu wykształcenia swoich absolwentów
- pod tym względem okazało się niewątpliwie lepsza od szkoły progresywistycznej w tym również od szkoły hołdującej zaleceniom nowego wychowania, a także od szkoły herbartowskiej
29.11.08r
MOBBING- GENEALOGIA
- znane już dawniej pojęcie, stosowane przez naukowców dla opisania agresywnego zachowania dzikich zwierząt, z początkiem lat osiemdziesiątych XX wieku znalazło nowe zastosowanie
- w nowym znaczeniu użył go szwedzki lekarz i psycholog Heinz Leymann od wielu lat zajmujący się problemem przemocy psychicznej
- słowo MOBBING pochodzi od angielskiego MOB- tłum, motłoch i oznacza tyle, co napadanie na kogoś, zaczepiać, nagabywać, atakować
- mobbing to coś więcej niż tylko zła atmosfera w pracy, coś o wiele gorszego niż okazjonalne, niesprawiedliwe traktowanie czy złośliwa plotka
- stosowanie różnych form przemocy psychicznej w zespole pracujących ze sobą ludzi, mająca na celu wyizolowanie kogoś ze środowiska, ośmieszenie, terror biurowy
- mobbing pojawia się zwłaszcza tam, gdzie ludzie uwikłani są w hierarchiczne zależności
ISTOTA MOBBINGU
- stanowi zjawisko grupowe
- polskim odpowiednikiem jest „fala”, rozumiana jako przejaw subkultury szkolnej
- jest nie tylko formą zaspokajania brutalnych potrzeb dzieci i młodzieży ale także znakiem zaniedbań w instytucjach opiekuńczo- wychowawczych
MOBBING W INSTYTUCJI
- jest to wrogie, niszczące, nieetyczne i systematyczne powtarzające się zachowanie, skierowane wobec jednej osoby lub grupy osób w wyniku którego następuje psychiczne, psychosomatyczne i społeczne „wypalenie” pracownika
- jest to psychologiczny terror, na który składa się systematyczny, wrogi i nieetyczny sposób komunikowania przez jedną lub kilka osób skierowany przeciwko jednostce
- osoba atakowana traci wiarę w możliwości obrony samej siebie oraz uzyskania jakiejkolwiek pomocy, nie jest w stanie wydobyć się trudnej sytuacji ze względu na częsty (przynajmniej, raz w tygodniu) i długotrwały (przynajmniej pół roku)charakter działań lobbingowych
CELE MOBBINGU
- celem sprawcy jest zepsuci opinii ofiary i zaszkodzenie jej w sposób który pozwoli wyeliminować ją z pozycji, jaką zajmuje
- stopniowo niszczy się jej reputację, zaburza i niszczy się jej stosunki interpersonalne, wpływa się negatywnie na jakoś wykonywanej przez nią pracy
- trwający długo spór powoduje wreszcie zaburzenia zdrowotne i prowadzi do różnych chorób
NARZĘDZIA MOBBINGU
- narzędzia jakimi posługuje się mobbing to szykany, zwodzenia, podstęp i intryga, kłamstwa, plotki, oszczerstwa, zachowania sadystyczne
- ich występowaniu sprzyja taka organizacja pracy, gdzie osobę traktuje się instrumentalnie, tak gdzie popełnia się błąd kapitalizmu pierwotnego- kiedy człowiek zostaje potraktowany jak jeden ze środków produkcji, jako narzędzie, „a nie- jak to odpowiada właściwej godności jego pracy- jako podmiot i sprawca”
ROZRÓŻNIENIE TERMINÓW MOBBING I KONFLIKT
- u podstaw lobbingu leży zawsze konflikt
- pod pojęciem konfliktu rozumie się wszelkie zderzenie sprzecznych dążeń zbiorowych lub indywidualnych prowadzące bądź do ich uzgodnienia, bądź do unicestwienia jednego z tych dążeń
- w przypadku lobbingu przyczyn konfliktu zaczyna się upatrywać nie w sprzeczności dążeń czy interesów, ale w określonej osobie.
KONFLIKT A MOBBING
- konflikt trwa zazwyczaj krótko zaś obie strony są zainteresowane jego rozwiązaniem
- w przypadku lobbingu ta podległość trwa długo, narasta z czasem, zaś prześladowania nasilając się wywierają destrukcyjny wpływ na psychikę i osobowość podwładnego.
PRZYCZYNY MOBBINGU
- przyczyny społeczne
- cechy zarządzającego organizacją
- szczególna pozycja społeczna ofiary lobbingu
PRZYCZYNY SPOŁECZNE
- bezrobocie
- stałe zagrożenie utrata pracy
- skłonności przełożonego do świadomego zmuszania podwładnych do wykonywania wszelkich poleceń
- zatrudnienie go na czas ściśle określony, na umowy zlecenia lub umowy o dzieło, nie dając poczucia pewności, stabilności i bezpieczeństwa
PRZYCZYNY ORGANIZACYJNE
- sztywne struktury społeczne, umożliwiające sprawowanie władzy z pozycji siły
- sprzyjają jego występowanie organizacje o skostniałym, zhierarchizowanym sposobie zarządzania
- organizacyjny nieporządek i nieporadne niekonsekwentne czy niekompetentne zarządzanie stanowią dobry grunt dla wystąpienia zjawisk lobbingu
NEGATYWNE CECHY ORGANIZACJI
- nie obsadzone stanowiska
- mało czasu dla wykonania pilnych zadań, skostniała hierarchia i niedorzeczne, bezsensowne polecenia wydawane podwładnym
- obarczanie pracownika dużą odpowiedzialnością, przy równoczesnym organizowaniu mu możliwości podejmowania decyzji oraz niedocenianie działań podwładnych
- zła atmosfera w miejscu pracy, brak koleżeńskich zachowań i brak możliwości uzyskania wsparcia od współpracowników
PORTRET PSYCHOLOGICZNY DRĘCZYCIELA
- to osoba o wyolbrzymionym poczuciu własnej wartości, przeceniająca swoje umiejętności i swoją wiedzę
- przekonana o własnych zdolnościach nie przejmuje krytyki ze strony innych. Wszelkie uwagi ignoruje lub reaguje na nie z wściekłością i złością. Osoba, która odważyła się mieć odmienne od niego zdanie traktowana jest jak największy wróg
- ale osoby uległe również nie mogą czuć się bezpiecznie. Choć szef traktuje je jak swoją świtę i klakę i spodziewa się od nich akceptacji dla wszystkich swoich decyzji, nie ufa on nikomu
- chce także doprowadzić do tego aby osoby, będące jego podwładnymi nie ufały także sobie nawzajem
- daje do zrozumienia że ma w grupie pracowników swoich, informatorów- osoby które czerpią korzyści i nagradzane są za lojalność- taką jak on- przełożony ją rozumie
- zazdrość i zawiść w miejscu pracy, doprowadzanie do niskiej samooceny nękanego pracownika, a z czasem - niska jego ocena przez kolegów, którzy także zaczynają brać udział w prześladowaniu pozwalają zarządzającemu przywrócić swój blask lub utrzymać opinię najlepszego
- konkurencja potencjalna lub tylko domniemana zostaje przez charakteropatycznego przełożonego zdominowana i unieszkodliwiona. Rzadko odczuwa on z tego powodu wyrzuty sumienia
- osoba poszkodowana znika bowiem z jego pola widzenia, a sytuacja w zakładzie pracy „normalizuje się”
ANTYSZKOŁA
- początki:
W okresie narastania i szybkiego postępu procesu, który określa się w pedagogicznym piśmiennictwie mianem „eksplozji szkolnej oraz eksplozji zapisów na studia wyższe” tzn. w latach 60 i w pierwszej połowie lat 70 ubiegłego wieku, pojawiła się kolejna fala niezwykle ostrej krytyki funkcjonującej wówczas szkoły, łączenie z kategorycznym żądaniem jej zlikwidowania
PRZYCZYNY POJAWIENIA SIĘ:
- z jednej strony- dążenie do „edukacyjnej doskonałości” do stałego ulepszania szkoły jako głównej instytucji edukacyjnej amerykańskiego społeczeństwa
- z drugiej strony zapewnienie równości szans oświatowych dzieciom i młodzieży wywodzącym się z różnych klas i warstw społecznych, zwłaszcza najuboższych
LEK NA KŁOPOTY?
- u podstaw tych zawierzeń znalazło się przeświadczenie, że młodość, talent, inteligencja oraz właściwe wychowanie stanowią najlepszy środek zaradczy na rozliczne problemy społeczne, których w latach 60 XX w nie brakowało w USA
RYNEK KSIEGARSKI
- na amerykańskim rynku księgarskim pojawiły się publikacje o „pozbawionych radości szkołach”, o braku klarowności celów publicznego kształcenia i wychowania, a ponadto o nieodzowności descholaryzacji („odszkolnienie”) społeczeństwa, uwolnienia go od tej- jak ją nazwano- anachronicznej, a nawet szkodliwej instytucji, jaką jest szkoła
DESCHOLARYZACJA
- to właśnie wtedy termin „descholaryzacja” tj. uwolnienie społeczeństwa od szkoły, wszedł na stałe do światowego słownictwa pedagogicznego, przy czym stało się tak głównie za sprawą Ivana Illcha- byłego katolickiego duchownego, organizatora międzynarodowych dysput, mówiąc najogólniej o głównych problemach ówczesnego świata w tym o edukacji.
GŁÓWNA KRYTYKA
- atakowali oni szkołę przede wszystkim za opresyjność i konformizm oraz apelowali do nauczycieli, aby ci zachęcali uczniów do autorefleksji, do empatii, do współpracy przy zdobywaniu wiedzy, a ponadto do położenia kresu szkodliwej pogoni za dobrymi ocenami oraz konkurencji w uzyskiwaniu tych ocen
TYTUŁY NIEKTÓRYCH KSIĄŻEK
- school is dead - szkoła jest martwa
- compulsory Misseducation - przymusowe antywychowanie (Paul Godman 1962)
- W Europie „Das Ende der Schule”- koniec szkoły (Robert Winkel 1974)
- Die befreiung des kindes - wyzwolenia dziecka (Alexander S.Neill 1975)
GŁÓWNA POZYCJA ILLCHA
- sztandarową jednak pozycję zajmuje wśród tych i zbliżonych tematycznie publikacji książka Ivana Illicha - DESCHOOLING SOCIETY- społeczeństwo bez szkoły (Nowy Jork 1961) w PL - 1976
ZARZUTY DLA SYSTEMU KSZTAŁCENIA
- społeczeństwo jest przesycone atmosferą szkolarstwa
- więcej ludzi, uczy się żyć, aniżeli żyje pełnym życiem
- szkoła nie tylko „poprzedza życie oraz mu towarzyszy lecz również bardzo często staje ponad nim”
- słowem- że przypisuje sobie rolę, jakiej w rzeczywistości nie odgrywa, a nawet odgrywać nie może
PRZESYCENIE SZKOLNICTWEM PRZEJAWIA SIĘ W POSTACI:
-Stopniowego wydłużania przez państwo czasu nauki obowiązkowej
- obarczanie szkoły coraz to nowymi zadaniami dydaktycznymi, wychowawczymi i opiekuńczymi
- drobiazgowego sterowania procesem instytucjonalizacji oświaty, czego wyrazem jest np. odgórne narzucanie uczniom treści kształcenia, mało elastycznego organizacja tego procesu, podające metody nauczania
POLSKA KRYTYKA
- w podobnym duchu krytykowali szkołę tradycyjną i jej następczynię z lat 60 wieku XX również polscy pedagodzy, zwłaszcza Bogdan Nawraczyński, Wincenty okoń, Bogdan Suchodolski i inni.
- nawet w okresie szkolnego boomu, nie brakowało opinii o istnieniu edukacyjnego kryzysu
MIAŁY POJAWIĆ SIĘ TAKIE ZJAWISKA JAK:
- reprodukowanie przez szkołę istniejących struktur społecznych i ekonomicznych
- wyraźna dysproporcja między kosztami i końcami efektami jej pracy
- traktowanie kształcenia jako towaru, a nie środka służącego rozwojowi człowieka