Przyczyny wybuchu II wojny światowej:
Narodziny faszyzmu w Europie
Dojście Adolfa Hitlera do władzy (30 stycznia 1933 r. - powstanie III Rzeszy)
Głoszenie haseł antysemickich
Stworzenie pojęcia „rasy panów”
Dążenie do rozszerzenia „przestrzeni życiowej” dla Niemców
Łamanie przez Niemcy zasady traktatu wersalskiego wersalskiego 28 VI 1919 r.
Luty 1935 r. - wprowadzenie w Niemczech powszechnego obowiązku służby wojskowej
Początek intensywnych zbrojeń, budowa przemysłu ciężkiego - zbrojeniowego
1936 r. - zwycięstwo w plebiscycie i wcielenie do Rzeszy Zagłębia Saary
1936-1937 - zawarcie przez Niemcy, Włochy i Japonię tzw. Paktu Antykominternowskiego i powstanie tzw. Osi Berlin-Rzym-Tokio
22 maja 1939 r. podpisano w Berlinie układ polityczno-wojskowy, zwany paktem stalowym (lub traktatem berlińskim), potwierdzający sojusz Niemiec i Włoch.
1936 r. - udział niemieckiego Legionu Condor w wojnie domowej w Hiszpanii po stronie gen. Francisco Franco.
12 lutego 1938 r. - wkroczenie wojsk niemieckich wspieranych przez profaszystowskie ugrupowanie Artura Seyss-Inquarta do Austrii i 13 marca 1938 ogłoszenie wcielenia Austrii do III Rzeszy (Anshluss). Mocarstwa zachodnie ograniczały się tylko do not protestacyjnych
29 września 1938 r. - konferencja w Monachium z udziałem premiera Francji Eduarda Daladiera, premiera Wielkiej Brytanii Artura Nevilla Chamberlaina, Adolfa Hitlera i Benito Mussoliniego
uczestnicy konferencji, nie licząc się z rządem Czechosłowacji, postanowili oddać Hitlerowi Sudety. Konferencję monachijską okrzyknięto w Czechosłowacji zdradą. Premier Wielkiej Brytanii miał o niej odmienne zdanie - uratowałem pokój dla mojego pokolenia.
15 marca 1939 r. - Słowacja została oderwana od Czechosłowacji. Utworzono protektorat niemiecki z prezydentem księdzem Józefem Tiso. Z pozostałych ziem Hitler utworzył Protektora Czech i Moraw z prezydentem Emilem Hacha.
Marzec 1939 r. - zajęcie przez Hitlera Kłajpedy należącej do Litwy
28 kwietnia 1939 r. - Zerwanie przez Hitlera paktu o nieagresji z Polską, przygotowanie planu „Fall Weiss” ataku na Polskę 26 sierpnia 1939 r.
Fiasko rokowań moskiewskich prowadzonych przez ZSRR z Wielką Brytanią i Francją - podwójna gra Stalina
23 sierpnia 1939 r. - pakt Ribbentrop-Mołotow o nieagresji między III Rzeszą a ZSRR
1 września 1939 r. - atak na Polskę - Początek II wojny światowej.
II wojna światowa to jeden z największych konfliktów zbrojnych w historii świata, trwający między 1 września 1939 r., a 2 września 1945 r. (w Europie trwał do 8 maja 1945 r.), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, część Azji, północną Afrykę i oceany: Atlantyk i Pacyfik, a także Ocean Indyjski. Poza prawie wszystkimi państwami europejskimi, brały w niej udział główne państwa Ameryki Północnej i Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci).
Przedsmakiem nadchodzącego konfliktu był atak faszystowskich Włoch na Abisynię (wojna włosko-abisyńska 1935-1936), hiszpańska wojna domowa oraz wojna japońsko-chińska. II wojnę światową poprzedziły też takie agresywne zachowania ze strony III Rzeszy jak: zajęcie Nadrenii w 1936 r., Anschluss Austrii (marzec 1938), rozbiór Czechosłowacji (październik 1938 marzec 1939) oraz aneksja Kłajpedy. Ze strony Włoch przykładem złamania prawa międzynarodowego było zajęcie Albanii na wiosnę 1939
OKUPACJA POLSKA
28 września 1939r. podzielono terytorium Rzeczpospolitej pomiędzy Niemcami a ZSRR
Okupacja Niemiecka |
Okupacja radziecka |
Tereny włączone do III Rzeszy: |
Wschodnie ziemie Rzeczypospollitej |
- Pomorze Gdańskie (Prusy Zachodnie) |
zostały włączone do komunistycznych |
- Wielkopolska (Kraj Warty) |
republik Białorusi i Ukrainy. |
- Górny Śląsk |
Wilno natomiast zostało przekazane |
- Północna część Mazowsza i Okręg Łódzki |
Litwie. |
- Suwałki |
|
- Generalne Gubernatorstwo |
|
Po 1941r. po napaści Niemiec na ZSRR ziemie polskie znalazły się w całości pod okupacją hitlerowską. Generalne Gubernatorstwo to obszar w którym w/g Niemców mieli mieszkać Polacy pod zarządem Niemców - stolica Kraków, gen. gubernator Hans Frank.
Polityka okupantów wobec obywateli Polski
Polityka niemiecka |
Polityka radziecka |
- przekształcenie Polaków w naród bez historii i przeszłości |
- mordowanie i wysiedlanie Polaków, wywożenie na Sybir i w głąb Rosji |
- biologiczne wyniszczenie narodu polskiego |
- upaństwowienie przedsiębiorstw, skolektyzowanie zemi |
- utworzenie sieci obozów koncentracyjnych i obozów zagłady |
- likwidacja kultury i nauki polskiej |
- mordowanie, wysiedlanie, zmuszanie Polaków do przymusowej pracy |
- wpajanie ideolgii komunistycznej |
- wysiedlanie Polaków z terenów włączonych do Rzeszy do GG |
- prześladowanie Kościoła Katolickiego |
- mordowanie działaczy społecznych, politycznych, księży |
- działalność twórców poddana ścisłej kontroli |
- skonfiskowanie przedsiębiorstw |
- obozy koncentracyjne |
- obowiązek pracy od 12 roku życia |
|
Rapallo - pierwszy sygnał alarmowy
Zaskakująco szybko okazało się, że Niemcy i ZSRR zechcą wyjść z izolacji. Brak postępów na konferencji gospodarczej w Genui sprawił, że państwa te postanowiły dojść ze sobą do porozumienia i 16 kwietnia 1922 podpisały układ w Rapallo. Na jego mocy nawiązano stosunki gospodarcze i dyplomatyczne, a ZSRR zrezygnował z odszkodowań wojennych należnych mu od Niemiec. Państwa rozpoczęły także tajną współpracę wojskową. W zamian za dostawy surowców dla Rosji, Niemcy mogły na jej terytorium rozwijać zakazane przez traktat wersalski rodzaje uzbrojenia.
Locarno - koniec izolacji Niemiec
Rok 1925, za sprawą konferencji w Locarno, stanął pod znakiem definitywnego wyjścia Niemiec z izolacji politycznej. Konferencja z udziałem Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Belgii i Włoch dotyczyła potwierdzenia zachodniej granicy Niemiec według ustaleń z Wersalu. Umowa nie wspominała jednak nic o wschodniej granicy. W ten sposób zapalono Niemcom zielone światło do podjęcia ekspansji w tym kierunku. Nie przez przypadek jeszcze w tym samym roku
Niemcy wypowiedziały Polsce pomyślaną na gospodarcze wyniszczenie wojnę celną.
POLACY NA FRONTACH WOJNY W 1940r. po przegranej Francji, ostatnim walczącym z hitlerowskimi Niemcami sojusznikiem Polski była Wielka Brytania. Tam też przeniósł się rząd emigracyjny. Już od września 1939r. wespół z flotą brytyjską działała Polska Marynarka Wojenna. Na pokładach jej okrętów po kampanii wrześniowej "schroniła się niepodległość". Jednym z najbradziej zasłużonych okrętów był niszczyciel ORP "Błyskawica". Ogółem w trakcie trwania wojny okręty Polskiej Marynarki Wojennej przeprowadził 1162 patrole, brały udział w 665 walkach morskich, zatopiły 12 okrętów wojennych i 41 statków handlowych wroga; zestrzeliły 24 samoloty.
BRYGADA STRZELCÓW KARPACKICH
W Afryce walczyli żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, którzy zasłużyli się wielotygodniową obroną twierdzy Tobruk przed naporem sił niemiecko-włoskich.
POLSKIE SIŁY ZBROJNE
Podczas wojny Polskie Siły Zbrojne walczyły w Wielkiej Brytanii. Polscy piloci skutecznie bronili angielskiego nieba w bitwie loniczej, która uniemożliwiła Niemcom inwazję na wyspy brytyjskie. Szczególnie zasłużyły się w tym boju Dywizjony Myśliwskie 302 i 303. Nasze eskadry prowadziły bombardowania Niemiec przez całą wojnę odpłacając nierzyjacielowi za bezkarne ataki powietrzne w okresie kampani wrześniowej.
I DYWIZJA PANCERNA
I Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. Stanisława Maczka od 1944r. mężnie walczyła w Europie Zachodniej. Uczestniczyła w wyzwoleniu Holandii, a wcześniej w wielkiej bitwie pod Falaise.
2 KORPUS POLSKI
Oddziały zrganizowane w 194r. w ZSRR pod dowództwem gen. Andersa wzięły udział w bitwie o Monte Cassino i spisały się na medal.
KAMPANIA WRZESNIOWA 1.IX.1939r. o godz. 4.45 armia niemiecka bez wypowiedzenia wojny napada na Polskę, rozlegają się pierwsze strzały pancernika Schleswig-Holstein na Gdynie, Hel i Westerplatte. Polacy zakładali, że w trzecim tygodniu działań wojennych Francja a Anglia zaatakują armię niemiecką na froncie zachodnim co osłabi armię Wermachtu i oddziały polskie odeprą atak Niemców. Polacy zamierzali stawić opór Niemcom już na granicy, chociaż liczyła ona aż 1600 km. Ich nadzieje i plany spełzły na niczym, ponieważ Francja i Anglia zamiast wesprzeć polską armię - tylko formalnie wypowiedziały wojnę Niemcom 3.IX.1939r. W ten sposób Polacy byli pozostawieni sami w obliczu katastrofy jaką mogła być nawet utrata niepodległości. Jednak każdy wie co Polak potrafi i jaki ma stosunek do ojczyzny i niepodległości, którą tak ciężko było odzyskać. Oczywiste, że polska armia nie poddała się i walczyła do końca kampani wrześniowej. Najważniejsze stoczone bitwy, bohaterskie czyny i wydarzenia 1939r. z podziałem na dni przedstawia poniższa tabela.
BITWA O ANGLIE Po pokonaniu Francji Hitler postanowił zaatakować Wielką Brytanię. W sierpniu i wrześniu 1940r. rozegrała się bitwa powietrzna. Winston Churchill i naród brytyjski postanowił, że za rzadną cenę nie poddadzą się i będą walczyć aż do zwycięstwa lub "gdy Bóg pozwoli, że nowy świat, w całej swojej sile i potędze wystąpi na ratunek starego świata". Amerykanie byli podniesieni na duchu po słowach Churchilla, ale nie spieszyło im się z wyzwoleniem europy. Anglia straciła dużą część swojej armii w wyniku obrony Francji, dlatego musiała bardzo szybko zareagować i uzbroić się ponownie. Od USA Wielka Brytania odkupiła zapasy broni pozostałe po I wojnie światowej, m.in. stare karabiny typu Enfield, karabiny maszynowe Browinga oraz działa artylerii polowej kalibru 35 mm. W całej armii brytyjskiej znajdowało się około 100 czołgów, armia składała się z 9 dywizji, a większa część sprzętu wojennego pozostała w Dunkierce.
Bitwa o Wielką Brytanię była próbą siły Luftwaffe i skończyła się jej klęską. Jednak naloty nadal trwały, ciągnęły się przez całą zimę, aż do lata 1941r. kiedy Niemcy przenieśli swą armię na front rosyjski. Wielka Brytania była pierwszym państwem, które odparło ataki Niemiec i nie skapitulowało. Jednak bomby zrzucone na Anglię pzyniosły ogromne straty: w samym Londynie zniszczono ponad milion domów, zginęło 43667 cywilów, a 50387 zostało rannych. Straty ludności cywilnej były większe od strat armii brytyjskiej. Walka o Anglię nie była jeszcze zakończona, ale można powiedzieć, że Anglia była ocalona.
PEARL HARBOUR7.XII.1941r. lotnictwo japońskie zbombardowało amerykańską bazę Pearl Harbor na Hawajach. Japończycy do ataku przygotowywali się przez 35dni, a ich celem było zajęcie bogatych złóż ropy naftowej w rejonie Azji Południowo-Wschodniej. Yamamoto - admirał japoński twierdził, że zajęcie tych obszarów powinno poprzedzić uderzenie na flotę Payfiku stacjonującą na Hawajach, dlatego postanowiono zbombardować Pearl Harbor.
Jak wspomniałem 7.XII.1941r. doszło do tego wydarzenia - 6 lotniskowców, 2 szybkie pancerniki, 2 ciężkie i 1 lekki krążownik, 9 niszczycieli, 3 okręty podwodne miały wziąć udział w taku, ale Japończycy w tym dniu dowiedzieli się, że w porcie nie stacjonują lotniskowce, które najbardziej chceli zniszczyć. Z tego powodu atak przeprowadziło tylko lotnictwo japońskie. Straty amerykańskie były bardzo poważne, Japończycy odnieśli niewątpliwie sukces, ale kosztowało to ich stratę m.in. 9 myśliwców i około 55 pilotów. Porażką japończyków był fakt iż nie zniszczono żadnego lotniskowca amerykańskiego. Tego samego dnia Stany Zjednoczone wypowiedziały wojnę Japonii i przystąpiły do wojny
BITWA O MIDWAY W 1942r. doszło tutaj do wielkiej bitwy morskiej pomiędzy siłami USA i Japonii. Flota japońska admirała Yamamoto złożona m.in. z 8 lotniskowców, 11 pancerników, 14 krążowników, 53 niszczycieli miała za zadanie opanować amerykańską bazę. Jednak USA dzięki znajomości kodu marynarki japońskiej były uprzedzone o ataku. Wzmocniono garnizon i flotę osłabioną po ataku na Pearl harbor. W tej wymianie ciosów szczęście sprzyjało Amerykanom, którzy pokonali flotę japońską i był to punkt zwrotny w wojnie o Pacyfik.
WINSTON CHURCHIL Długoletni polityk brytyjski, mąż stanu. Po zakończeniu służby wojskowej w brytyjskiej armii kolonialnej, deputowany w brytyjskiej Izbie Gmin. Zajmował stanowiska ministerialne w rządach kierowanych tak przez konserwatystów, jak i liberałów. W latach 1908 - 1929 kolejno pełnił funkcje ministra handlu, spraw wewnętrznych, I Lorda Admiralicji, ministra wojny i ministra skarbu. Był przeciwnikiem ugodowej polityki Chamberlaina wobec Hitlera i zwolennik prowadzenia wojny aż do bezwarunkowej kapitulacji Niemiec. W sierpniu 1941, wspólnie z prezydentem Stanów Zjednoczonych Rooseveltem podpisał Kartę Atlantycką, która miała regulować stosunki międzynarodowe w powojennym świecie. Zakładała m.in. utrzymanie przedwojennego stanu granic, równouprawnienie wszystkich państw, swobodny wybór typu rządów. W sprawach Polski Churchil poszedł na kompromis ze Stalinem i wyraził zgodę na utworzenie polskich granic wschodnich w oparciu o linię Curzona. W marcu 1946 r. w Fulton, uznał zależność państw Europy Wschodniej od ZSRR, a użyty przez niego wówczas zwrot "żelazna kurtyna" został na długo synonimem zimnej wojny, podziału Europy i świata.
ADOLF HITLER Urodził się w Austrii w miejscowości Braunau. Jego ojcem był Alois Hitler, a matką Klara z domu Poelzl. Czynił bezskuteczne wysiłki, aby studiować malarstwo w Wiedniu. W czasie I Wojny Światowej walczył jako ochotnik w armii niemieckiej na froncie zachodnim, za co został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Żelaznym. Przebywając na Pomorzu (oślepiony czasowo gazem bojowym) dowiedział się o zawieszeniu broni, co uznał za zdradę i stworzył ideę o ciosie w plecy zadanym państwu niemieckiemu przez komunistów. W 1919 r. wstąpił do Niemieckiej Partii Robotniczej, której nazwę w następnym roku zmienił na NSDAP. Stanął na jej czele w 1921 r. , po nieudanym Puczu Monachijskim w 1923 r. (inaczej pucz piwiarniany) został skazany na pięć lat więzienia i osadzony w więzieniu w Landsbergu, gdzie napisał swoją książkę "Mein Kampf" (Moja Walka) w której sformuował program ruchu nazistowskiego. Żądał w nim przestrzeni życiowej dla Niemców (Lebensraum), która miała im się należeć jako rasie panów (Herrenvolk). Doktryna ta zawierała wyraźne koncepcje rasistowskie, nacjonalistyczne i lewicowe. Po przedterminowym zwolnieniu z więzienia, Hitler skupił wokół siebie ambitnych i bezwzględnych współpracowników (Hermann Göring, Joseph Goebbels, Rudolf Hess, Heinrich Himmler). Wykorzystując swoje zdolności oratorskie i talenty demagogiczne oraz korzystając z kryzysu gospodarczego, doprowadził do przejęcia rządów przez jego partię w 1933 r. W czasie działań wojennych w latach 1939 - 1945 odznaczał się wyjątkowymi zdolnościami militarnymi, w wyniku tych działań prawie cała Europa znalazła się pod panowaniem III Rzeszy. Po porażce w "Bitwie o Anglię" zdecydował się na prewencyjne uderzenie na ZSRR. Po bitwie pod Moskwą (1941 r.) przejął osobiste dowództwo nad kampanią wschodnią i w efekcie działań ideologicznych, a nie strategicznych, doprowadził do klęski armii niemieckiej. W latach 1944 - 1945 skoncentrowane uderzenia alianckie doprowadziły do klęski III Rzeszy, w wyniku której Hiter popełnił 30 kwietnia 1945 r. w Berlinie samobójstwo, uśmiercając wcześniej swoją żonę Ewę Braun.
JOZEF STALIN Właściwe nazwisko to Josif Dżugaszwili, Gruzin, studiował pięć lat w seminarium duchownym w Tbilisi. Od 1898 r. związany był z rosyjską sojcaldemokracją, opowiadał się za bolszewikami. W latach 1906 - 1908 kierował bolszewickimi akcjami ekspropriacyjnymi (napady na banki i transporty pieniędzy) na Zakaukaziu. W latach 1908 - 1913 był kilkakrotnie aresztowany, po rewolucji lutowej został redaktorem pisma "Prawda". Został komisarzem ludowy do spraw narodowości (1919 - 1922), od kwietnia 1922 r. sekretarz generalny Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). W 1939 r. zainicjował zbliżenie z III Rzeszą, którego rezultatem było zagarnięcie Polski, Estonii, Łotwy, Litwy, Rumunii i Karelii (1940). Po agresji niemieckiej w 1941 r. Stalin związał się sojuszem z aliantami. Podczas konferencji w Teheranie (1943), Jałcie (1945) i Poczdamie (1945) okazał się zręcznym dyplomatą, rozszerzając systematycznie wpływy radzieckie i ustanawiając rządy komunistyczne w krajach Europy wschodniej. W 1945 r. otrzymał tytuł generalissimiusa i bohatera ZSRR. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w 1953 roku.
SKUTKI WOJNY
Najbardziej wyniszczający konflikt w dziejach ludzkości. Wzieło udział w wojnie 61 państw z 67 instniejących. Walki toczyły się w 40 państwach na obszarze 22 mln km kwadratowych. Pod broń powołano około 110 mlnludzi, a poległo 50 mln.
Wyniszczenie narodu Żydów, Cyganów, których uważano za "nieludzi".
Masowe egzekucje, głód ludzi, wyniszczenie, upadła gospodarka.
Powstanie wielkiego impeium Stalina, w którym wprowadzono komunizm.
Podzielenie Europy na 2 strefy wpływów.
Ostateczne ustalenie granic Polski
Rozpad NiemiecRozpad Europy