Odczyn gleby (pH) jest to stosunek stężenia jonów [H+] do jonów [OH-]
pH zostało zdefiniowane jako minus logarytm stężenia jonów wodorowych (H+)
[H+] x [OH-] = 10 -14
[H+] = 10 -7
log [H+] = log 10 -7 = -7 log 10 = -7
pH = - log [H+] = 7
pH jest miara odczynu gleby.
Dla KCl:
Gleby silnie kwaśne pH < 4,5
Gleby słabo kwaśne pH 5,6 - 6,5
Gleby obojętne pH 6,6 - 7,2
Gleby zasadowe pH > 7,2
Dla H2O:
Gleby silnie kwaśne pH < 5,5
Gleby obojętne pH 6,8 - 7,2
Gleby zasadowe pH > 7,2
KS- K+ Cl-
H+
KS- H+ Cl-
KCl
NaCl
CaCl2
MgCl2
Właściwości buforowe gleb
Zdolność gleb do przeciwstawiania się zmianie odczynu nosi nazwę właściwości buforowych lub zdolności regulujących gleb.
Jony wodorowe występujące w glebach oddziałują jako bufor w stosunku do zmiany odczynu.
Właściwości buforowe gleb uwarunkowane są wielkością ich pojemności sorpcyjnej. Im większą pojemność sorpcyjną wykazują koloidy glebowe, tym większą zdolnością buforową odznacza się gleba. Z koloidów glebowych najsilniejsze działanie buforujące wykazuje próchnica.
Właściwości buforowe gleb mają duże znaczenie, gdyż od nich zależą na przykład efekty wapnowania. Jeżeli gleba będzie odznaczała się słabą zdolnością buforowania, np. gleba piaszczysta, to nawet niewielka dawka nawozu wapniowego może wywołać znaczną zmianę jej odczynu. Gleby o dużej zawartości koloidów, szczególnie organicznych, będą wymagały więcej nawozu wapniowego do zmiany odczynu o tę samą wartość co gleby piaszczyste.
Źródła zakwaszenia gleb
Zakwaszenie większości gleb w Polsce wynika z naturalnych ubytków wapnia z gleby poprzez pobieranie go wraz z plonem, wypłukiwanie w głąb oraz kwaśne deszcze i stosowanie niektórych nawozów mineralnych. Gleba pozostawiona sama sobie sama się zakwasza.
Głównym zabiegiem odkwaszającym glebę jest wapnowanie.
Właściwości buforowe gleb względem kwasu są tym większe im większa jest suma zasad.
KS- NaOH-
H+ + OH- = H2O
KOH
Im więcej jonów wodorowych w KS tym wieksze właściwości buforowe gleb względem zasad.