Brzoza brodawkowata, Zioła


0x01 graphic

Brzoza brodawkowata określana jest również jako biała. Napar z jej liści stosowany jest w leczeniu chorób dróg moczowych i niektórych schorzeń skóry. Brzoza kojarzona jest również z popularnymi płukankami do włosów, które można kupić w sklepach i aptekach.


Brzoza brodawkowata jest pospolitym drzewem spotykanym w całej Polsce. Nietrudno ją spotkać w widnych i suchych lasach liściastych i iglastych. Ze względu na walory estetyczne jest ozdobą wielu parków, ogrodów i poboczy. Drzewo osiąga nawet 25 metrów wysokości. Nietrudno ją poznać po charakterystycznej, białej korze łuszczącej się okrężnie. Kora dołem ciemnieje i głęboko pęka.

Żywo-zielone, ogonkowe liście o trójkątnie jajowatym kształcie i ząbkowanej powierzchni są nieco jaśniejsze od spodu. Wydzielają one przyjemny zapach.

Niepozorne kwiaty brzozy nie posiadają okwiatu i są rozdzielnopłciowe. Nie oznacza to jednak, że wyróżniamy drzewa męskie i żeńskie, ponieważ brzoza jest rośliną jednopienną (na jednym drzewie występują zarówno kwiaty męskie jak i żeńskie). Kwiaty pojawiają się wczesną wiosną, jeszcze przed wypuszczeniem liści przez roślinę i nazywane są kotkami lub baziami. Ich owocem są uskrzydlone orzeszki rozsiewane przez wiatr.


0x01 graphic

Jak już wspomniano brzoza brodawkowata jest drzewem pospolicie występującym na obszarze całej Polski. Chętnie porasta dobrze nasłonecznione, suche lasy o glebie piaszczystej. Często spotykana jest również jako ozdoba parków, poboczy i przydomowych ogrodów.

Surowcem leczniczym są liście, pączki, kora, sok i dziegieć (smoła brzozowa uzyskiwana poprzez suchą destylację drewna). Najczęściej jednak wykorzystywane w ziołolecznictwie są liście pochodzące ze stanu naturalnego. Osmykuje się je w maju i czerwcu z młodych drzew. Podczas zbiorów nie pobiera się jednak więcej niż 1/3 wszystkich liści. Zaleca się również zbieranie surowca z dolnych, bocznych gałązek pozostawiając koronę drzewa nienaruszoną. Surowiec transportuje się do suszenia w wiklinowych kosza uważając przy tym na niepogniecenie go.

Liście suszy się rozłożone cienką warstwą w suszarniach naturalnych lub ogrzewanych do temperatury nieprzekraczającej 40 stopni Celsjusza. Prawidłowo wysuszony surowiec zachowuje przyjemny zapach i zmienia kolor na oliwkowozielony.

Pączki brzozy pozyskuje się wczesną wiosną, zanim się jeszcze rozwiną, ale już są nabrzmiałe. Suszenia dokonuje się w suszarniach ogrzewanych lub piekarnikach nieprzekraczając jednak temperatury 30 stopni Celsjusza. Należy uważać, aby pączki podczas suszenia się nie rozwinęły.
Wczesną wiosną pozyskuje się również świeży sok z naciętych gałązek i korę.


Młode liście brzozy obfitują w saponiny, flawonoidy i garbniki katechinowe, a także związki triterpenowe. Zawierają również olejki eteryczne, żywice i kwasy organiczne: jabłkowy i cytrynowy. Są też źródłem witaminy C, prowitaminy K i soli mineralnych.

W pączkach zawierają olejek eteryczny, saponiny i gorczyce, a także flawonoidy, których jest mniej niż w liściach.

Sok brzozowy jest źródłem soli mineralnych, peptydów, cukru inwertowanego, aminokwasów i kwasów organicznych.

Smoła brzozowa, czyli dziegieć brzozowy przyjmuje konsystencje gęstej, brunatnoczarnej cieczy obfitującej w związki fenolowe.

W korze natomiast znaleźć można betulozyd, betulinę, saponiny, garbniki, kwasy żywicowe i olejek.


0x01 graphic

Współczesne ziołolecznictwo stosuje liście brzozy brodawkowatej głównie w leczeniu chorób dróg moczowych. Stosuje się je w postaci naparów i odwarów przy kamicy moczowej i niewydolności nerek, ponieważ działa moczopędnie i dezynfekująco na drogi moczowe. Wykazuje właściwości saluretyczne, czyli powoduje usuwanie przez nerki jonów sodu i potasu.

Napar z liści to znana płukanka do włosów. Odświeża i wzmacnia włosy, dodając im lekkości i blasku. Nieco je przy tym rozjaśniając.

Dziegieć jest obecnie niezwykle rzadko stosowany. Kiedyś stosowano go zewnętrznie do smarowania skóry dotkniętej świerzbem, grzybicą i podczas leczenia egzem. Sokiem z brzozy leczono z kolei kamicę nerkową.

Świeży sok z brzozy stosuje się w przewlekłych chorobach układu moczowego i do wiosennego oczyszczania organizmu. Ma działanie wzmacniające i odtruwające, przyśpiesza przemianę materii i pomaga usunąć z organizmu jej zbędne produkty.


Napar z liści brzozy przygotowuje się z łyżki suszu. Należy go wsypać do szklanki wrzątku i pozostawić pod przykryciem na 15 minut.
Spożywać po 0,5 szklanki pomiędzy posiłkami.


Liście brzozy wchodzą w skład wielu płukanek do włosów, które można kupić w sklepach i aptekach. Przeważnie przygotowuje się je z dwóch torebek zaparzonych w litrze wody. Płukankę po zalaniu wodą należy pozostawić pod przykryciem na okres od 5 do 15 minut, a następnie dolać chłodnej wody tak, żeby dało się jej użyć. Przed płukaniem trzeba oczywiście umyć głowę.




Wyszukiwarka