. Proces socjalizacji. Socjalizacja a wychowanie.
Socjalizacja jest procesem ciągłym, zachodzącym przez całe życie. Procesem socjalizacji zwie się proces, który wprowadza jednostkę w życie społeczne, uczy ją zachowania i porozumiewania się wg ustalonych wzorów. Efektem procesu socjalizacji są określone cechy osobowości, postawy, poglądy, respekt dla norm i wartości powszechnie akceptowanych. Człowiek jest istotą społeczną, ukształtowaną przez kulturę w procesie socjalizacji. W procesie tym człowiek uczy się panowania nad popędami i potrzebami, a także zaspokajania ich w sposób przyjęty w danym społeczeństwie. Socjalizacja ma również ogromne znaczenie w kształtowaniu systemu wartości do tego, aby osiągać pewne dobra, uczucia czy cechy. Wszystkie społeczeństwa muszą sobie radzić z problemami socjalizacji w kolejnych fazach cyklu życia. Społeczeństwa przewidują odmienne aranżacje socjalizacji w poszczególnych fazach życiowych. Chociaż różnie mogą definiować dzieciństwo, zaczynają proces socjalizacji tak szybko, jak to tylko możliwe. Socjalizacja jest w pierwszych latach bardzo intensywna i zaskakuje, że rezultaty są tak szybko osiągane. Przykładowo odpowiedź na zachowania innych ludzi i wywoływanie reakcji jest osiągana bardzo wcześnie. Socjalizacja w cyklu życia: wczesne dzieciństwo, średni wiek dziecięcy, późne dzieciństwo, wiek dojrzewania, wczesny etap dorosłości - młodość, wiek dojrzały, wiek podeszły, starość. Wychowanie jest to pojęcie węższe niż socjalizacja. Procesu socjalizacji nie należy utożsamiać z wychowywaniem. Wychowanie polega na wdrażaniu do określonego postępowania poprzez wskazanie jednostce wzorów, jak należy postępować w sposób właściwy, łącząc to z nakłanianiem do akceptowania wartości, którym realizowanie tych wzorów ma służyć. Dokonuje się tego przez perswazję, chwalenie, ganienie, nagradzanie, karanie. Wychowanego traktuje się jako osobę, a nie jako przedmiot do obrobienia w określony sposób. Wychowanie to działanie jawne, celowe w stosunkach asymetrycznych. Wychowywanie jako proces oddziaływania instytucji wychowawczych, składa się z 10 zjawisk: globalizacja, etatyzacja, nacjonalizacja, kolektywizacja, polityzacja, biurokratyzacja i profesjonalizacja, socjalizacja, inkulturacja i personalizacja, wychowanie i jurydyfikacja, kształcenie i humanizacja, hominizacja.