Składniki wynagrodzenia
K.p wymienia dwa rodzaje składników wynagrodzenia:
składniki obligatoryjne - czyli przede wszystkim stawka wynagrodzenia za pracę danego rodzaju na danym stanowisku,
składniki fakultatywne (uzupełniające) - dodatkowe składniki, które zostały przyznane pracownikowi w na mocy przepisów regulaminu wynagradzania lub też w umowie o pracę.
Obligatoryjne składniki wynagrodzenia
Składnikiem zasadniczym jest najczęściej wynagrodzenie zasadnicze określone stawką miesięczną (np. 2.500 zł), godzinową (np. 10 zł za godzinę) lub prowizyjną (np. określona część procentowa od utargu).
Zapamiętaj...
Zapamiętaj: Regulamin wynagradzania może ustalać tabele stawek, tzn. przewidywać, że za pracę na danym stanowisku przysługuje wynagrodzenie w przedziale np. 2.000 - 3.500 zł lub stawka godzinowa w przedziale 8 - 12 zł za godzinę. Wynagrodzenie danego pracownika, mieszczące się w przewidzianych regulaminem widełkach, strony ustalają w umowie o pracę. Jeżeli ustaliłyby w umowie wynagrodzenie poniżej dolnej granicy stawki na danym stanowisku, pracownikowi przysługiwać będzie roszczenie o wypłatę wynagrodzenia w wysokości przewidzianej w regulaminie.
Regulamin wynagradzania może ponadto przewidywać wypłatę premii regulaminowej w przypadku spełnienia przez pracownika określonych w regulaminie kryteriów, na jakich pracownik nabywa prawo do premii. Po ich spełnieniu pracodawca ma obowiązek wypłacić premię.
Indywidualne składniki wynagrodzenia
Obok wynagrodzeń zasadniczych i premii regulaminowych w regulaminie wynagradzania pracodawca może wprowadzić różnego rodzaju dodatki do wynagrodzenia mające indywidualny charakter. Należą do nich:
dodatek funkcyjny - przysługuje z tytułu wykonywania pracy na określonych stanowiskach i z reguły przyznawany jest pracownikom na sprawujących funkcje kierownicze,
dodatek stażowy - przysługuje w wysokości zależnej od długości okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy lub ogółem,
dodatek motywacyjny - prawo do tego dodatku powstaje w przypadku spełnienia przez pracownika określonych przez pracodawcę wymagań,
dodatek za szczególne umiejętności (np. za znajomość języków obcych, za umiejętność obsługi pewnych urządzeń, znajomość pewnych programów).
Względnie obligatoryjne składniki wynagrodzenia
Obligatoryjnymi składnikami wynagrodzenia, jednak o charakterze względnym, są:
dodatek do wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych,
dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej (20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę),
dodatek do wynagrodzenia za pracę w niedzielę i święta (gdy nie można zrekompensować udzieleniem dnia wolnego, wypłaca się dodatek wynoszący 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę i święto.
Rady i uwagi...
Względnie (warunkowo) obowiązkowy charakter tych dodatków wynika z tego, że prawo do nich powstaje w wyniku spełnienia konkretnego zadania (wykonanie określonego zadania, które pociąga za sobą konieczność pracy w nadgodzinach) bądź zaistnienia szczególnych okoliczności określonych prawem (praca w niedzielę). Nie są to zatem stałe, niezmienne składniki wynagrodzenia tak jak płaca zasadnicza.
Nagrody (premie uznaniowe)
Najczęściej występującym, uzupełniającym składnikiem wynagrodzenia jest nagroda (tzw. premia uznaniowa). Cechą charakterystyczną nagród jest to, że ich wypłata i wysokość jest całkowicie pozostawiona swobodnemu uznaniu pracodawcy. Pracownik nie ma prawnych podstaw do domagania się od pracodawcy jej przyznania.
Zapamiętaj...
Zapamiętaj: Różnica pomiędzy premią regulaminową a uznaniową (nagrodą) polega na tym, że w przypadku tej pierwszej, po spełnieniu określonych kryteriów jej przyznania, pracownik może domagać się od pracodawcy jej wypłaty, zaś w przypadku nagrody, jej wypłata zawsze pozostaje dobrą wolą pracodawcy - pracownik do momentu jej przyznania nie nabywa prawa do jej wypłaty. Z chwilą bowiem przyznania nagrody, po stronie pracodawcy powstaje obowiązek jej wypłacenia.
1