Frankofonia w dydaktyce języka francuskiego
Do niedawna jeszcze w podręcznikach do nauki języka francuskiego strony poświęcone kulturze, geografii, historii, krótko mówiąc temu, co Francuzi nazywają tradycyjnie ”cywilizacją” dotyczyły wyłącznie Francji, jej miast, ludności, zwyczajów, symboli, itp. Marianna, Marsylianka, sztandar, kogut galijski, ewentualnie bagietka, camembert, wina czy Côte d'Azur i Paryż - dydaktyka realioznastwa skupiała się na treściach powszechnie pojmowanych jako francuskie. W ciągu ostatnich 10 lat jednak obserwuje się odejście od tego tradycyjnego modelu. Podręczniki do języka francuskiego zaczynają wykorzystywać zjawisko, o którym coraz głośniej w mediach - frankofonię. Skąd to urozmaicenie?
Wydaje się przede wszystkim, że autorzy podręczników doszli do słusznego wniosku, iż ograniczając treści realioznawcze do Francji i ewentualnie departamentów i terytoriów zamorskich (wymieniane zwykle jedynie z nazwy) pomniejsza się znaczenie języka francuskiego na arenie międzynarodowej. Populacja Francji to jakieś 60 milionów osób, gdy tymczasem ilość frankofonów prawdziwych i okazjonalnych (francophones réels et occasionnels), osób, które posługują się językiem francuskim na co dzień, w domu, pracy, szkole, oceniana jest dzisiaj na ok. 170-180 mln osób. Francuski jest przecież jednym z najczęściej używanych i nauczanych języków świata.
Z drugiej strony coraz głośniej mówi się o potrzebie pielęgnowania wielokulturowości i wielojęzyczności we współczesnym świecie. Według dokumentów Rady Europy nauczanie języków obcych ma służyć między innymi przekraczaniu barier kulturowych, zwalczaniu stereotypów i wszelkich przejawów nietolerancji. Wydaje się, że idea frankofonii doskonale wpisuje się w te cele. Język francuski staje się narzędziem porozumienia pomiędzy narodami 5 kontynentów, na których jest mówiony lub nauczany. Emblemat O.I.F. (Międzynarodowej Organizacji Frankofonii) symbolizuje właśnie ogólnoświatowe znaczenie języka francuskiego - koło składające się z 5 kolorów odwołujących się do 5 kontynentów, na których ten język jest obecny.
Pojęcie frankofonii, tak bardzo ciekawe i przydatne, nie jest przecież jednoznaczne. Z jednej strony określa kraje, w których z różnych powodów język francuski jest językiem ojczystym, oficjalnym, urzędowym, nauczanym. Tak właśnie rozumiał frankofonię twórca tej nazwy geograf francuski Onésisme Reclus. Z drugiej strony Frankofonia oznacza Organisation internationale de la Francophonie, instytucję ponadrządową skupiającą kraje frankofońskie w celu promowania języka francuskiego i różnorodności kulturowej oraz demokracji i praw człowieka.
Frankofonia jest obecna w serii DÉJÀ-VU szczególnie w podręczniku drugiej części. I tak znajdujemy tam:
Projekt zatytułowany właśnie La francophonie
Strony interkulturowe noszące tytuł Les symboles nationaux, na których znajdują się informacje dotyczące symboli narodowych Francji oraz krajów frankofonii.
Wydaje się, że, tak jak uczyniono to w DÉJÀ-VU 2, najłatwiej i najskuteczniej wprowadzać na lekcjach wiedzę z dziedziny frankofonii poprzez projekt edukacyjny. Sposób ten gwarantuje nam znaczną autonomizację pracy ucznia. Ma to kapitalne znaczenie wychowawcze i dydaktyczne. Uczeń, odpowiednio kierowany sam odkrywa nowe informacje, zdobywa nowe kompetencje, jak choćby te związane z zaplanowaniem pracy, jej podziałem, poszukiwaniem informacji i ich obróbką. Uczeń jest traktowany podmiotowo, a jego działania są twórcze. Z drugiej strony informacje związane z frankofonią są interdyscyplinarne, dotyczą równie dobrze języka francuskiego jak geografii, historii, czasami nawet historii sztuki, czy polityki. Dlatego tematy związane z frankofonią można zaliczyć do tzw. ścieżek międzyprzedmiotowych mających promować korelację między różnymi dziedzinami wiedzy. Uczeń uczestniczący w projekcie poświęconym frankofonii może wykazać się wiedzą i umiejętnościami, która posiadł na innych lekcjach.
W DÉJÀ-VU 2 zwrócono uwagę na wyjaśnienie nieporozumień i niejasności dotyczących pojęcia frankofonii. Pracując nad projektem La francophonie uczniowie zrozumieją różnice między frankofonią i Frankofonią, zapoznają się z historią, geografią, kulturą krajów czasami bardzo odległych i egzotycznych, poszerzą horyzonty, nauczą się tolerancji na „inność”.
Na stronach interkulturowych autorki podręcznika zawarły podstawowe informacje o krajach frankofonii europejskiej i światowej. W zeszycie ćwiczeń, w materiałach potrzebnych do zrealizowania projektu rozwinięto trochę tematykę frankofonii, ukierunkowując indywidualną pracę ucznia.
Chcąc ułatwić Państwu pracę nad tematami dotyczącymi frankofonii przedstawiamy poniżej listę wyselekcjonowanych adresów internetowych - są wśród nich takie, które wzbogacają wiedzę o krajach frankofońskich, ale i takie, które proponują gotowe scenariusze lekcji, ćwiczenia i quizy.
Oficjalna strona Organisation Internationale de la Francophonie - historia, statut, cele, aktualności organizacji. Lista państw, struktura organizacyjna, osobistości.
Strona Centre international francophone de documentation et d'information - aktualności z Francji i z krajów franofonii, prasa frankofońska.
Strona proponująca Voyage francophone (55 krajów, 10 tematów, 1400 pytań)
Wydarzenia, zabawy, pogoda, dzienniki telewizyjne z Afryki...
aktualności, transkrypcje dzienników radiowych z krajów frankofońskich, również w français facile.
Association internationale des Maires et responsables des capitales et métropoles partiellement ou entièrement francophones - strona miast frankofońskich - aktualności, problemy, życie ekonomiczne takich miast jak np - Dakar, Niger.
Strona Association pour la diffusion internationale francophone de livres, ouvrages et revues. Możliwość podarowania i uzyskania książki - lista dostępnych tytułów.
Strona Conseil international de la langue française - słowniki, również krajów frankofońskich.
Forum français des affaires - informacje na temat gospodarki niektórych krajów frankofońskich.
Association internationale des directeurs d'établissements scolaires
Strona związku nauczycieli języka francuskiego (FIPF) - debaty, sympozja, projekty (poszukiwanie korespondenta), etc.
Canal France International - współpraca poprzez telewizję, organizacja skupiająca telewizje krajów frankofońskich.
Strona Cavilam - materiały dydaktyczne - scenariusze lekcji, ćwiczenia wypracowane w kooperacji z TV5.