Demografia i epidemiologia wykład I 06.03.2011
Demografia- nauka o prawidłowościach rozwoju ludności w konkretnych warunkach gospodarczych i społecznych badanego terytorium. Słowo demografia użyte zostało przez A. Gnillarda w 1855 r i powstało z greki „demos” lud i „graphea” opis. Nauka ta zajmuje się opisem stanu i struktury ludności oraz badaniem i oceną zmian wynikających z ruchów ludności.
Struktura- podział np. mężczyzn i kobiet. Stan- ilość, jakość np. ludzi.
Higiena- jest nauka która bada zdrowie ludności w celu ustalenia związków przyczynowych pomiędzy czynnikami środowiskowymi, a zdrowiem, opracowuje metody i środki profilaktyczne. Do oceny stanu zdrowia i wykonywania związków przyczynowych higiena posługuje się metodami epidemiologicznymi.
Epidemiologia- nauka o częstości występowania różnych stanów zdrowotnych w populacji (fizjologicznych i patologicznych) oraz o czynnikach i warunkach związanych z ich występowaniem.
Cele epidemiologii:
- ocena częstotliwości występowania stanów zdrowotnych
- poszukuje czynników epidemiologicznych ryzyka
- opracowanie zasad profilaktyki
- wprowadzenie ich w życie
- monitorowanie
Statystyka- to dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem zjawisk masowych i wykrywaniem występujących w nich prawidłowości. Niekiedy definiuje się ją jako ogół czynności których celem jest uzyskanie liczbowego obrazu otaczających nas rzeczywistości.
Powiązanie między naukami
Demografia: -medycyna
-higiena
-epidemiologia
-psychologia
-ekonomia i polityka społeczna
Dla oceny zdrowia i wykrywania związków przyczynowych higiena posługuje się metodami epidemiologicznymi z uwzględnieniem metod i badań demograficznych, które do swoich pomiarów wykorzystuje metody statystyczne.
Podstawowe definicje:
- zjawisko masowe- rozumiane jest jako występowanie faktów zdarzeń w dużej masie. Faktów tych nie można zaobserwować w pojedynczych przypadkach; (przykład- urodzenia, zawieranie małżeństw, zgony, rozwody, migracje)
- populacja- inaczej zbiorowość generalna. Populacja powinna być: jednoznacznie określona, nazwana i jednorodna z osobników lub zdarzeń jednej rasy.
Rodzaje populacji:
skończona
nieskończona
policzalna (sztukowa)
niepoliczalna (bezkształtna)
Nie zawsze są możliwości, aby badać całą populację gdyż badany element ulega zniszczeniu, populacja jest nieskończona, badania są kosztowne lub długie.
- próba- część populacji składającej się z określonej liczby jednostek pobranych z populacji w celu uzyskania informacji o całej zbiorowości
- jednostka badana- jest to elementarna cząstka (fakt, zjawisko, zdarzenie, osoba) będąca częstością próby pobranej z populacji.
- badanie- rozumie się jako czynności mające na celu określenie wielkości cząstki poprzez ważenie, pomiar, ocenę, mierzenie, test, szacunek itp.
- cecha- każda jednostka posiada pewne właściwości zwane cechami (nie wszystkie właściwości są cechami). Cechy to te właściwości, które posiadają elementy w próbie oraz cała populacja.
Rodzaje cech
Ogól cech dzielimy na
Ilościowe Jakościowe
Ciągłe Skokowe
Często zamiast cecha używa się zamiennie pojęcia zmienna. O tym które cechy będą poddane badaniu decyduje cel badania.
-pomiar- jest czynnością polegającą na :
1. przeprowadzeniu obserwacji- obserwujemy element np. przed pomiarem, ważeniem itp.
2. zabraniu informacji celem przyporządkowania jednostki do odpowiedniej kategorii cechy- zbieramy informacje czym będziemy wykonywać pomiar
3. uszeregowaniu elementów lub nadanie im kolejności (narastająco)- pomiar od najmniejszego do największego
4. przeprowadzenie właściwego pomiaru (badania)
Błędy pomiaru
przypadkowe- zależą od przypadku (głosowanie przeprowadzone u polityków: czy jesteś za likwidacją becikowego nie jestem, czy jesteś za nie likwidacją tak jestem)
systematyczne- wynikają z różnych przyczyn
Minimum demograficzne
- w wyniku badań demograficznych wykonuje się pomiary badania różnych cech demograficznych. W badaniach ludnościowych zespół cech podstawowych, które każdy z nas ma i posiada : płeć( męska, żeńska), wiek (ile się ma, na ile się czuję, na ile wygląda, wiek 0, 1,2,3,4,5,6-15, 15-18, 18-79, więcej), stany cywilny (wolny, zajęty- mężatka, żonaty). Są one podstawą badań demograficznych.
2