Kult Męki Pańskiej
Pierwsze wzmianki o pielgrzymkach do Jerozolimy
w dziejach Euzebiusza i Hieronima.Odbywały się
nawet gdy Palestyną rządzili Arabowie.Po 1070r
Palestyne opanowali Turcy Seldżucy,którzy
zabraniali pielgrzymek do Ziemi Świętej.
Prześladowanie to zapoczątkowało wyprawy
krzyżowe.Nastepnie do Palestyny dotarli franciszkanie
którzy opiekowali się tymi miejscami i rozwijali kult.
Dla osób które nie mogły dotrzeć do Jerozolimy
w XVw zaczęto zakładać kalwarie.
Po 335 roku wznoszono budowle chrześcijańskie.
1.Bazylika Grobu Pańskiego
2.Rotunda Anastasis pod grobem Chrystusa
3.Bazylika na górze Oliwnej
4.Bazylika Narodzenia Pańskiego w Betlejem
W 1517 tereny te opanowali Turcy osmańscy,
którzy będą panować do 1917- także zakazali
pielgrzymowania.Wyprawy krzyżowe miały zarówno
aspekt negatywny: zniszczenie bardzo wielu
obiektów jaki pozytywny aspekt:
pozwalana rozwój Europy, który następuje
od XII w.- np. uniwersytety.
Sacrum kalwarii
* kalwaria (po aramejsku: Gulgolta - miejsce czaszek)
- pojęcie wieloznaczne (arch,
np. rzeźba, kaplica, założenie urbanistyczne, kompozycja
- krajobraz, program-nabożeństwa).
* Sacro Monte - zespól obiektów poświęcony Męce,
tajemnicom Różańca,wydarzeniom z życia świętych
* Kalwaria jest częścią Świętego Wzgórza, ponieważ
obiekty te różni od siebie: geneza,
sposób kompozycji, lokalizacja kaplic w terenie
* Pierwsza kalwaria w Hiszpanii- Scala Coeli / Kordoby
- 1405-1420. potem powstająna terenie:
Niemiec- Lubeka (1468), Norymberga (1480),
Bamberg (l 500)Portugalii- Braga (1494)
Austrii- Graz (1606) Polska- Zebrzydowska (l602),
Wejherowska (l 647), Pacławska (l 66S),
Wambierzycka, Pakość nad Notecią, Góra Kalwaria,
Góra Św. Anny (1700)
* Włochy -Yarallo Siesia-naj starsza (1491) i
Domodossala (1657) - kalwarie te nazywa
się Sacro Monte, ponieważ pojawia się tu
element przestrzenny.
Na terenie Niemiec kalwarie te nazywano drogami
pasyjnymi albo „drogami siedmiu
upadków Chrystusa"-dlatego, że droga składała
się z siedmiu stacji (I stacja zaczynała się
w Kościele, który uznawano za dom Piłata a
ostatnia albo na wzniesieniu ukrzyżowania
albo grób wieczysty.
Różnice między Sacre Monte a Kalwarią
Kalwaria to architektura w połączeniu z
krajobrazem, z programem religijnym. Na kalwarie
starano się wybierać elementy górzyste, pagórkowate,
czasami pojedyncze a czasami łączone
z miast, np. Kalwana Wejherowska ma początek
w mieście i rozciąga się na otaczające
wzgórza morenowe. Kalwarie były częścią świętego
wzgórza ale nie każda kalwaria była
świętym wzgórzem.
Sacre Monte- pojęcie szersze, zawsze znajdowało
się poza miastem, założenie sytuowane na
górze. Sacre Monte są typowe wyłącznie dla Włoch!
INNE MIEJSCA Z ZIEMI ŚWIĘTEJ
ODTWARZANE W KALWARII
Betlejem miasto wymienianie i w Starym i
w Nowym Testamencie, w tradycji chrześcijańskiej
znane jako miejsce narodzenia Jezusa Chrystusa i
opisane w Ewangeliach.
Do wydarzeń narodzenia Jezusa w Betlejem nawiązują :
- kaplice w Sacro Monte w Varallo Sesia
- Betlejem w Krzeszowicach,
- kaplica Bożego Narodzenia w Wambierzycach,
- Grota Betlejemska w Jaromierzycach.
Nazaret w Loreto znajduje się Domek Nazaretański
o surowych kamiennych ścianach, który legenda
utożsamia z domem nazaretańskim Najświętszej
Maryi Panny. Głosi ona, że domek Świętej rodziny został
cudownie przeniesiony przez aniołów z Nazaretu do
Tersato na wybrzeżu Dalmacji, następnie do lasu
Laurenty we Włoszech oraz na wzgórze Dwóch
Braci nieopodal obecnie istniejącego sanktuarium.
Wnętrze kościoła gotyckie, trójnawowe z kopułą.
Góra Tabor leży na północ od Jerozolimy,
na granicy Galilei i Samarii. Pierwotna nazwa mogła
brzmieć tambur, co oznacza „ pępek `.
uważana za świętą przez północne pokolenia
Izraela, chrześcijańska tradycja wskazuje Górę
jako miejsce Przemienienia Pańskiego.