1. Zakres

• zasada podziału władzy jest bardzo pojemna i nie może być wkładana w sposób dogmatyczny, ahistoryczny i bez uwzględnienia swej funkcji i związków z innymi zasadami konstytucyjnymi

• w szczególności podkreślić trzeba korelacje zasady podziału władzy z zasadą zwierzchnictwa narodu i zasadą państwa prawnego

• podział władz nie oznacza autonomiczności każdej z tych władz w zakresie prowadzenia gospodarki finansowej państwa

• treść art. 10 Konstytucji RP nie wyznacza nieprzekraczalnej granicy między kształtowanymi w ustawach uprawnieniami władz wymienionych w tym przepisie (w niektórych sytuacjach rozstrzyga o tym trybunał konstytucyjny)

2. Naruszenie

• Naruszenie zasady podziału władzy - wtedy gdy ingerencja parlamentu dotyczy samej istoty władzy wykonawczej lub sądowniczej

Podział władz jako podstawa

• Koncepcja „innych władz”

• Organy kontroli państwowej i ochrony prawa

• NBP - wyłączne prawo emisji pieniądze i realizacji polityki pieniężnej

• Rada Polityki Pieniężnej - ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej (sprawozdanie z wykonania polityki pieniężnej)

• Pluralizm polityczny

• Ustanawia gwarancję, w granicach określonych przez Konstytucję i ustawy, dla wolności tworzenia i działania partii politycznych, dając w efekcie możliwość rywalizowania między sobą wielu równoprawnych partii, które ubiegają się o poparcie społeczne w celu realizacji swoich demokratycznych celów

• Z zasady pluralizmu politycznego wynika obowiązek państwowy kreowania przesłanek tworzenia i nieskrępowanego działania wielu partii politycznych - odpowiednio do woli obywateli angażujących się w ich organizowanie w działanie

• Państwo jest obowiązane stwarzać formalne i materialne przesłanki korzystania z tej wolności w formach przewidzianych przez prawo, a w szczególności ustanawiać przepisy niedopuszczające do arbitralnego ograniczania wolności tworzenia i działania partii politycznych

• Szersze ujęcie treści zasad pluralizmu politycznego - a) swoboda tworzenia i działania partii; b) równość partii wobec prawa, c) określenie funkcji partii

• Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu czy komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa

• Finansowanie partii w ramach subwencji i dotacji nie jest formą uprzywilejowania

• Zalecenie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy

1. pluralizm polityczny jest jedną z podstawowych wartości każdego systemu politycznego

2. rozwiązanie partii powinno być traktowane jako środek nadzwyczajny i stosowany wyłącznie w przypadkach, gdy partia stosuje przemoc lub zagraża pokojowi obywatelskiemu lub porządkowi konstytucyjnemu państwa

3. tak długo, jak to możliwe, należy stosować sroki mniej radykalne niż rozwiązanie partii

4. partia polityczna może być zakazana lub rozwiązana jedynie w ostateczności, zgodnie z konstytucyjnym porządkiem prawnym i z zapewnieniem uczciwego postępowania sądowego

5. prawo każdego państwa członkowskiego powinno gwarantować, że restrykcyjne środki nie mogą być stosowane przez władze polityczne wobec partii w sposób arbitralny

• partia polityczna jest dobrowolną organizacją występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej

• zasada instytucjonalizacji - partia polityczna może korzystać z praw wynikających z ustaw po uzyskaniu wpisu do ewidencji partii politycznych

• cenzus obywatelsta - członkami partii politycznych mogą być obywatele RP, którzy ukończyli 18 lat

• zasada społecznego charakteru członkowstwa - opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników

• zasada równego traktowania partii politycznych

• zasada dostępności do publicznego radiofonii i telewizji

• zasady: zakaz przejmowania kompetencji organów i realizacji zadań państwa; zasada jawności procedur; zasada transparentności; zasada jawności finansowania działalności

1. Systemy rządów

• sposób określenia relacji między centralnymi organami państwa, w szczególności władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, do jakich dochodzi między nimi w procesie istnienia państwa

1. komitetowy

• system oparty na nadrzędnej roli parlamentu, któremu organy te są podporządkowane