ŚRODKI TRWAŁE ORAZ WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

Środki trwałe (wg normy) to stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyta lub wytworzona we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1. Budowlane, budynki oraz lokale będące odrębną własnośc

2. Maszyny, urządzenia i środki transportu

3. Inne przedmioty:

o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Środki trwałe (wg ustawy o rachunkowości) rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywalnym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:

1. Nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego

2. Maszyny, urządzenia, środki transportowe i inne rzeczy

3. Ulepszenie w obcych środkach trwałych

4. Inwentarz żywy

Środki trwałe oddane do użytkowania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy.

Warunki jakie musi spełniać składnik majątkowy, aby mógł zaliczać do środków trwałych:

1. posiadanie wiarygodnie określoną wartość i być pod kontrolą jednostki (niekoniecznie stanowiąc jej własnośc)

2. jest wykorzystywany przez jednostkę do realizacji jej statutowej działalności lub oddany do używania innym jednostkom

3. okres ekonomiczny użyteczności jest dłuższy niż 1 rok

4. jest kompletny i zdatny do użytku zgodnie z jego przeznaczeniem

Jeżeli składnik majątkowy nie spełnia tych warunków to nie może być uznany za środek trwały, np:

1. nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, które nie służą do realizacji celów statutowych przedsiębiorcy

2. budynków i budowli wraz z maszynami będącymi w budowie

3. maszyn i urządzeń w postaci gotowej produkcji

4. maszyn i urządzeń stanowiących rezerwę

5. składników majątkowych spełniających wszystkie kryteria środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości

Wartości niematerialne i prawne nabyte przez jednostkę, zaliczone do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywalnym okresie ekonomicznym użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:

1. autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje

2. prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych

3. know-how

4. wartość firmy

5. koszty zakończonych prac rozwojowych

w przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy.

KLASYFIKACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Klasyfikacja środków trwałych może być prowadzona z różnego punktu widzenia. Odstawowymi kryteriami klasyfikacji środków trwałych są:

1. własnośc środka trwałego

- własna

- obca

• z prawem amortyzowania

• bez prawa amortyzowania

2. z punktu widzenia przeznaczenia

- produkcyjne

• wykorzystywane do podstawowej działalności jednostki

- nie produkcyjne

• służące na potrzeby socjalno-bytowe pracowników

• wykorzystanie

- czynne (aktualnie wykorzystywane przez przedsiębiorstwo)

- nieczynne (wyłączone z eksploatacji z przeznaczeniem do sprzedaży lub likwidacji)

4. wg rodzaju to klasyfikacja środków trwałych jest usystematyzowanym zbiorem obiektu trwałego, urządzeń służących celą ewidencji, ustalania stawek odpisów amortyzacyjnych oraz badań statycznych

Klasyfikacja środków trwałych (KŚT) oparta jest a czteroszczeblowym systemie dziesiętnym

Szczeble rodzaju klasyfikacji środków trwałych:

1. 1 szczebel - grupy od 0 do 9 (np.1)

2. 2 szczebel - podgrupy (np.12)

3. 3 szczebel - rodzaje (np.113)

4. 4 szczebel - zbiory (np.644-0)

Jednostką ewidencyjną w KŚT może być:

1. Pojedynczy element rzeczowych aktywów trwałych spełniających określone funkcje w procesie wytwarzania wyrobów, świadczenia usług lub działalności nieprodukcyjnej, np. budynek, maszyna, pojazd mechaniczny

2. Obiekt zbiorczy np. zespół przewodów rurociągowych, zespół komputerowy

Klasyfikacja środków trwałych:

1. Grupa 0 (grunty)

2. Grupa 1 (budynki i lokale)

3. Grupa 2 (obiekty inżynierii lądowej i wodnej)

4. Grupa 3 (kotły i maszyny energetyczne)

5. Grupa 4 (maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania)

6. Grupa 5 (specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty)

7. Grupa 6 (urządzenia techniczne)

8. Grupa 7 (środki transportu)

9. Grupa 8 (narzędzia, przyrządy ruchomości i wyposażenie)

10. Grupa 9 (inwentarz żywy)

Grupy 0,1,2 -nieruchomości

Grupa 3 - nienieruchome

WYCENA ŚRODKÓW TRWAŁYCH

W momencie wprowadzenia do eksploatacji środka trwałego musi być określona jego wartość początkowa. Wartość tą stanowi:

1. cena nabycia, na którą składa się cena zakupu oraz koszty związane z nabycia i wprowadzeniem do eksploatacji poniesione do momentu wprowadzenia do eksploatacji środku trwałego.

2. Koszt wytworzenia, czyli ogól kosztów poniesiony na wytworzenie składnika wyjątkowego do momentu wprowadzenia go do eksploatacji

3. Cena rynkowa, gdy środek trwały został otrzymamy w formie darowizny lub zakupiony jako używany

ZUŻYCIE I AMORTYZACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH ORAZ WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

Środki trwałe z upływem czasu bez względu na uczestniczenie w procesie produkcji w sposób bezpośredni, czy też pośredni ulegają stopniowemu zużyciu.

Wyróżnia się 3 rodzaje zużycia środków trwałych:

1. Zużycie fizyczne zależy od zakresu i intensywności użytkowania oraz sposobu eksploatacji środka trwałego

2. Zużycie moralne (ekonomiczne) wynika z postępu technicznego który powoduje nie opłacalność lub nie możliwość dalszej eksploatacji środka trwałego

3. Zużycie losowe - zużycie nieprzewidziane wynikające ze zdarzeń losowych powodujących całkowite lub częściowe zużycia środka trwałego np. zawał kopalni, wybuch metanu w wyrobisku górniczym

Stopniowemu zużywaniu się środka trwałego (fizycznemu lub ekonomicznemu) musi towarzyszyć zmniejszenie się wartości środka trwałego. Proces stopniowego przenoszenia pewnej części wartości środka trwałego na nowo wytworzone produkty, świadczone usługi nosi nazwę amortyzacji.

Amortyzacja jest to wyrażone w jednostkach pieniężnych zużycie środka trwałego za pewien okres, określone wg stawek amortyzacyjnych, podlegające zarachowaniu w koszty działalności operacyjnej (zużycie normalne), pozostałe koszty operacyjne (zużycie nieplanowe) lub straty nadzwyczajne (zużycie losowe).

Wysokośc planowych odpisów amortyzacyjnych określa się w oparciu o stawki amortyzacyjne i przyjęcie metody amortyzacji właściwej dla danego rodzaju środka trwałego.

Stawki amortyzacyjne

Rodzaje stawek amortyzacyjnych (wg przepisów podatkowych):

1. Podstawowe - wykaz różnych stawek podstawowych zawiera ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych lub od osób fizycznych w załącznikach do tych ustaw

2. Podwyższone - mogą by to stawki amortyzacyjne poszczególnych środków trwałych uzytkowych w warunkach pogorszonych lub złych

3. Obniżone - te stawki można obniżac bez żadnch ograniczeń

4. Indywidualne - można je ustalac w odniesieniu do używanych lub ulepszonych środków trwałych przed oddaniem do użycia

Można wyróżnić następujące wysokości stawek amortyzacyjnych:

1. 1,5 - np. budynki i lokale mieszkalne

2. 2,5 - budynki i lokale niemieszkalne, budowle sportowe (stadiony, hale sportowe)

3. 4,5 - np. podziemnie garaże, wyciągi kopalniane, kołowroty kopalniane

4. 7,0 - np. kotły i maszyny energetyczne, koparki i zwałowarki w kopalniach odkrywkowych węgla, lokomotywy i wozy kopalni podziemnej

5. 10,0 - np. kombajny do robót przygotowawczych, maszyny do przeróbki rud węgla

6. 14,0 - lokomotywy akumulatorowe, wozy kopalniane, maszyny biurowe

7. 18,0 - np., maszyny i urządzenia sterownicze, maszyny do robót budowlanych, ziemnych i drogowych, urządzeń do podsadzki

8. 20,0 - np. obudowy zmechanizowane, samochody osobowe, autobusy i autokary

9. 25,0 - np. maszyny górnicze (kombajny ścianowe, wozy wiertnicze, ładowarki)

10. 30,0 - zespoły komputerowe

Stawki amortyzacyjne można podwyższac:

		współczynn
Dla budynków i budowli używanych w warunkach	Pogorszonych	1,2	Od najbliższego miesiąca
		Złych		1,4
	Dla maszyn, urządzeń i środków transportu	Używanych bardziej intensywne	1,4	Od najbliższego miesiąca
		Zaliczonych do grupy 4-6 i 8	2,0	Od nowego roku
		w gminie o wysokim bezrobociu	3,0

METODY AMORTYZACJI ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Kwoty rocznych odpisów amortyzacyjnych ustala się poprzez wyboru metody amortyzacji. Można wyróżnic następujące metody amortyzacji środków trwałych:

1. Metoda liniowa

2. Metoda degresywna klasyczne (DDB)

3. Metoda mieszana (degresyjno-liniowa)

4. Metoda sumy numerów lat (SOYD)

5. Metoda naturalna

Roczne odpisy amortyzacyjne w poszczególnych metodach amortyzacji

• Metoda liniowa

formuła obliczeniowa dotyczy nowych środków trwałych wartośc początkowa środka trwałego




Wp - wartośc w momencie kiedy został wprowadzony do ewidencji

S - stawka amortyzacyjna %

Dotyczy używanych trwałych




T - okres amortyzacji (przewidywalny) środka trwałego










• Metoda degresywna (klasyczna)

W tej metodzie zakłada się:

1. Wydajnośc środków trwałych stopniowo zmniejsz się

2. Rosną koszty eksploatacji z upływem czasu użytkowania środków trwałych, stąd wyższą koszty eksploatacji należy neutralizowanac coraz niższą kwotą odpisów amortyzacyjnych

W metodzie klasycznej odpisy roczne zmniejszają się wraz z upływem czasu eksploatacji środka.

Metoda może być stosowana do środków trwałych z grup 3-8 z wyjątkiem samochodów osobowych


Sd - stawka degresywna, która jest dwukrotnie lub trzykrotnie wyższe od stawki podstawowej

Wnt - wartośc netto (na początek roku t)

• Metoda sumy numerów lat (SOYD)

W tej metodzie roczna kwota amortyzacji zmniejsza się wraz z ilościa lat eksploatacji środka trwałego w metodzie tej występują zmienne malejące z roku na rok stawki amortyzacyjne oraz stała wartośc początkowa, która stanowi podstawowe dokonywania podpisów amortyzacyjnych




• Metoda naturalna

Odpisu amortyzacyjne ustala się biorąc pod uwage liczbe jednostek pracy jaką może wykonac środek trwały w calym okresie eksploatacji.

Kwota rocznej amortyzacji jest obliczana poprzez przemnożenie liczby planowanych jednostek pracy w danym roku oraz stawki amortyzacji




Lp - ilośc jednostek pracy




---