Obiektywy

Typy obiektywów:

1. 
   wąskokątne (z długą ogniskową)

soczewka to wycinek koła, dlatego przy obiektywie wąskokątnym ma się mniejszy obraz widzenia, ale wszelkie zniekształcenia są praktycznie niewidoczne.

2. szerokokątne (z krótką ogniskową)

Przy obiektywie szerokokątnym jest szerszy obraz widzenia, ale widoczne są zniekształcenia (na brzegach obrazu zakrzywienia obrazu wynikają z kolistości soczewki). Większe nagromadzenie przedmiotów na tej samej przestrzeni

Transfokatory (teleobiektywy) - efekt „najazdu” n przedmiot (zoom). Przejście z obiektu wąskokątnego do szerokokątnego (zmiana ogniskowej)

Ujęciu scen dramatycznych służy lepiej obiektyw wąskokątny (długotrwałe budowanie napięcia), zaś w wypadku filmu komediowego - obiektyw szerokokątny.

Montaż

Montaż - polega na cięciu i klejeniu taśmy filmowej, co ma na celu „montowanie” filmu. Polega na segmentacji i porządkowaniu materiału filmowego zgodnie z zamysłem twórcy. Zanim zostanie dokonany montaż musi on wstępnie powstać w planach twórcy. Montaż dokonuje się już na poziomie ujęcia - to dostosowanie przestrzeni do jego czasu trwania.

Scenopis - rozpisanie noweli filmowej w formie literackiej na ujęcia. To wstępna segmentacja materiału.

Ujęcie musi trwać na tyle długo żeby widz zorientował się w jego zawartości, ale na tyle krótko, żeby się nim nie znudzić (nie może trwać której niż kadr!).

Zawartość informacyjna ujęcia jest mniejsza w planach bliskich (półujęciach). Plany ogólne (dalsze) zaś powinny trwać dłużej, bo mają większą zawartość informacyjną. Ważne w czasie trwania ujęcia jest też to czy dany obraz jest dynamiczny czy statyczny.

Rodzaje montażu:

1. montaż cięty - występuje tam, gdzie mamy dużo krótkich ujęć. Obraz jest przez to bardziej dynamiczny, widz jest cały czas zaangażowany w niego i mobilizuje zmysły do szybkiego rejestrowania ujęć.

2. montaż płynny - występuje ta, gdzie mamy dłuższe ujęcia. Tego typu kompozycja często zawiera więcej szczegółów, np. wkomponowuje się w przestrzeń muzykę i dzieła sztuki. Jest to odbiór bardziej percepcyjny i kontemplacyjny.

Tempo montaży wpływa na odbiór obrazu filmowego.

Funkcje montażu:

1. Budowanie tempa montażu

2. Wpływanie na poetykę odbioru

3. Nadawanie tempu filmowemu porządku (rytm montażowy - zrytmizowanie długości ujęcia do jego zawartości)

4. Wpływanie na kompozycje utworu filmowego. Od montażu zależy charakter całego filmu:

• montaż równoległy - mamy z nim do czynienia wówczas, gdy w jednym utworze połączone są dwa lub więcej wątków. Dwie akcje oddalone od siebie w przestrzeni ukazane są poprzez przeplatanie ze sobą ujęć raz jednego, raz drugiego wątku. Wątki rozwijają się stopniowo, mając ze sobą bezpośredni lub pośredni związek.

• montaż synchroniczny - łączenie dwóch lub więcej wątków dziejących się w tym samym czasie. To odmiana montażu równoległego. Kilka wątków w montowanym filmie zazębia się, rozgrywają się równocześnie

5. Budowanie napięcia dramaturgicznego:

David Wark Griffith: Narodziny Narodu (1915)

Nietolerancja (1916)

Rozpowszechnił on tę funkcję już w drugim dziesięcioleciu XX wieku w w/w filmach.

6. Funkcja skojarzeniowa (w tym zawiera się też metafora) - zestawienie obrazów, które nadaj im dodatkowe znaczenie np. kobieta kołysząca dziecko na czarnym tle (Nietolerancja) wskazuje na obecność grzechu pierworodnego od początku ludzkości.

7. Funkcja znaczeniotwórcza - ujęcia zestawione ze sobą wpływają na siebie nawzajem (kontekst wewnątzfilmowy)

Radziecka szkoła montażu (wykreowana w latach 20stych) - wskazywała na decydującą rolę montażu w odbiorze ujęcia.

Nazwiska związane z tą szkołą:

• Siergiej Eisenstein - stworzył tzw. montaż atrakcji, który polega na kreowaniu zaskakujących połączeń, mających zaszokować widza.

• Wsiewołod Pudowkin - montaż intelektualny: polega na wprowadzeniu za pomocą obrazu i dźwięku abstrakcyjnego pojęcia, bez potrzeby wyjaśniania go. z zestawienia dwóch obrazów ma

• Lew Kuleszow - wykonał on eksperyment z twarzą Mozżuchina (tzw. „efekt Kuleszowa”). Skomponował on trzy ujęcia z twarzą słynnego aktora, która miała wyraz obojętny. Za każdym razem nabierała ona wtedy innego znaczenia (w zależności od tego na co, według montażu, patrzył aktor). Kuleszow chciał w ten sposób udowodnić kluczowe znaczenie montażu.

Znaczenie ujęcia jest zestawieniem jego zawartości oraz montażu.

Fraza montażowa - ukazanie pewnej sytuacji poprzez montaż. zestawienie montażowe obrazu, dźwięku słowno - muzycznego, stanowiące najmniejszy niepodzielny element filmowej akcji.

Stałe frazy montażowe (przykłady):

1. ujęcie / przeciwujęcie - stosuje się ją przy filmowaniu rozmów. Z jednego profilu pokazuje się osobę mówiącą, a za chwilę z odwrotnego profilu osobę odpowiadającą - 15° od kamery.

2. przejścia montażowe:

suture - wszywania widza w strukturę filmu poprzez manipulowanie jego spojrzeniem

• analityczne (od ogółu do szczegółu)

• syntetyczne (od szczegółu do ogółu)

3. Sekwencja montażowa - pokazanie pewnego fragmentu za pomocą montażu na poziomie montażu (jego sens wypływa właśnie z montażu)

Orsan Welles, Obywatel Kane, 1941

Często powtarzane sekwencje to np. przebieg dziejów: zrobienie kompuś kompromitującego zdjęcia → zaniesienie go do drukarni → drukowanie gazety → trafienie gazety ze zdjęciem do odbiorcy. lub ukazywanie spadających kartek kalendarza jako symbol upływu czasu.

---