ZABURZENIA RYTMU SERCA I PRZEWODZENIA
Praktyczna klasyfikacja zaburzeń rytmu serca i przewodzenia wyróżnia:
a/ rytmy wolne
b/ rytmy szybkie
- arytmie nadkomorowe
- arytmie komorowe
Postępowanie:
- jaka arytmia- mechanizm
- jaka choroba ją wywołuje
- objawy arytmii
- jakie rokowania
- jakie leczenie
NADKOMOROWE ZABURZENIA RYTMU SERCA:
Dodatkowe pobudzenia nadkomorowe- powstają poza węzłem zatokowym- w przedsionku- w żyłach uchodzących do przedsionków (żyły płucne, żyły główne i wieńcowe) lub w łączu AV (wyspecjalizowane tkanki wokół łącza AV).
Objawy:
- nierówne bicie serca, kołatanie lub przerwy w pracy serca
- niekiedy występuje ubytek tętna
- nie wymagają leczenia
- wywołane przez czynniki zewnętrzne np. stres
Częstoskurcze nadkomorowe- to każdy rytm o częstości >100/min., który powstaje powyżej pęczka Hisa.
- częstoskurcz nawrotny w więźle AV
- częstoskurcz nawrotny przedsionkowo- komorowy
- częstoskurcz przedsionkowy
Objawy:
- kołatanie serca
- zmęczenie
- zawroty głowy
- uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej
- duszność
- zasłabnięcie lub omdlenie
Częstoskurcz nawrotny przedsionkowo- komorowy
Zespoły preekscytacji- to wrodzona nieprawidłowość, która polega na istnieniu pęczka mięśniowego umożliwiającego pobudzenie części komory, defekt izolacji przedsionków od komór.
Objawy:
- kołatanie serca
- duszność
- omdlenie
Częstoskurcz przedsionkowy- jest napadowym lub ustawiczym częstoskurczem powstającym w przedsionku pod węzłem zatokowym. Wyróżnia się:
- częstoskurcz jednoogniskowy
- częstoskurcz wieloogniskowy
Tachykardie zatokowe
Migotanie przedsionków- najczęstsza tachykardia nadkomorowa (350-700/min), nieskoordynowana aktywacja przedsionków, prowadząca do utraty efektywności hemodynamicznej ich skurczu, czemu towarzyszy niemiarowy rytm komór
Świeżo wykryte AT:
- napadowe AT- ustępuje samoistnie po 7 min.
- przetrwałe AT- nie ustępuje samoistnie p 7 min.
- utrwalone AT- nie ustępuje po kardiowersji lub nawróciło po 24h; utrwalone akceptowane AT- gry nie wykonano kardiowersji
Przyczyny:
a/ sercowe
- nadciśnienie tętnicze
- wady zastawkowe
- choroba niedokrwienna serca
- kardiomiopatie
- zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia
- przebyte operacje serca
- zespół preekscytacji
- nowotwory serca
- zespół chorego węzła zatokowego
b/ pozasercowe
- nadczynność tarczycy (najczęściej)
- ostre zakażenie
- znieczulenie ogólne
- choroby płuc
- guz chromochłonny
- różne substancje- tlenek węgla, kofeina, niektóre leki (np. β2- mimetyki)
Objawy:
a/ podmiotowe:
- kołatanie serca, poty, osłabienie, upośledzona tolerancja wysiłku, zawroty głowy
b/ przedmiotowe:
- niemiarowa czynność serca, o typie niemiarowości zupełnej, niemiarowe tętno
Powikłania:
Powikłania:
- zakrzepowo- zatorowe, przede wszystkim udar niedokrwienny mózgu. Są one związane z obecnością w lewym przedsionku skrzepliny.
Leczenie:
- objawy umiarkowane- kontrola częstotliwości rytmu komór, wyrównanie zaburzeń rytmu serca
- β- blokery, digoksyna
- kardiowersja
h/ trzepotanie przedsionków
- na EKG charakterystyczne zęby piły, nie ma załamka P
- leczenie: β- blok ery, kardiowersja, werapamil.
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU
a/ częstoskurcze komorowe
b/ częstoskurcze komorowe po zawale serca
c/ częstoskurcze komorowe u chorych z kardiomiopatią
d/ wrodzony zespół długiego QT
e/ zespół Brugadów
f/ nagła śmierć sercowa
g/ wielokształtny częstoskurcz komorowy zależny od katecholamin
≥100/min.- częstoskurcz komorowy
< 100/min.- przyspieszony rytm
Zespoły QRS:
- identyczne- częstoskurcz jednokształtny
- różne- częstoskurcz wielokształtny
≥ 30s.- częstoskurcz trwały
<30s. - nietrwały
przewlekły- ustawiczny
Objawy:
- uczucie uciekania serca do gardła, żołądka
- kłucie w okolicy przedsercowej
- kołatanie serca
Łagodne częstoskurcze komorowe:
- objawy i leczenie podobne
Częstoskurcz komorowy po zawale serca:
- uszkodzenie lewej komory, u części chorych występuje tętniak lewej komory
- przyczyna: zaburzenia elektrolitowe, świeży zawał, niedokrwienie mięśnia sercowego
- leki: amiodaron, β- blokery.
Częstoskurcz komorowy z kardiomiopatią
Częstoskurcz komorowy zależny od katecholamin:
- jest uwarunkowany chorobami kanału jonowego
Nagła śmierć sercowa:
- zgon z przyczyn sercowych poprzedzony nagłą utratą przytomności
- przyczyny: kardiomiopatie, zwężenie zastawki aortalnej, wypadanie płatka zastawki mitralnej, nieprawidłowe odejście tętnic wieńcowych, genetyczne uwarunkowanie, arytmogenne choroby serca, w 80% choroba niedokrwienna serca.
Mechanizmy:
- pęknięci tętniaka aorty lub serca
- zatorowość płucna
- tamponada serca
- prężna odma opłucnowa.
Zapobieganie:
- wszczepienie kardiowerterów
WADY SERCA:
- zwężenie zastawki aortalnej
-niedomykalność zastawki aortalnej
- zwężenie zastawki mitralnej
- niedomykalność zastawki mitralnej
- wady złożone
- wady zastawki trójdzielnej
- wrodzone wady serca u dorosłych
Zwężenie zastawki aortalnej:
- zmniejszenie powierzchni ujścia aorty
- może być nabyta:
* wywołana procesem zwyrodnieniowym
* wywołana chorobą reumatyczną
- wrodzona
- w procesie zwyrodnieniowym
- wiek, płeć
- nadciśnienie tętnicze, nadczynność przytarczyc
- palenie tytoniu
- wzrost trój glicerydów, cholesterolu, kreatyniny, wapnia.
Objawy:
- ból dławicowy
- kołatanie serca
- zaburzenia widzenia
- zawroty głowy
- omdlenia
- duszność wysiłkowa i spoczynkowa
Rozpoznanie:
- echokardiografia
- badanie dopplerowskie
Leczenie:
- operacja, wymiana zastawki, jej rozszerzenie.
Powikłania:
- zatory
- infekcje
- krwawienia z przewodu pokarmowego
- nagły zgon
Niedomykalność zastawki aortalnej
- wsteczny przepływ krwi z aorty do lewej komory
- nieprawidłowe zamknięcie płatków zastawki aortalnej
Przyczyny:
- wrodzona niedomykalność zastawki aortalnej
- infekcyjne zapalenie wsierdzia
- zwyrodnieniowe- zwapnienie, zwłóknienie zastawki
- kiła
- polekowe szkodzenie
- choroba reumatyczna
- reumatoidalne zapalenie stawów
Objawy:
- wzrost ciśnienia skurczowego z nieoznaczonym ciśnieniem rozkurczowym
- chybkie tętno
- różnica ciśnień
Echokardiografia- podstawowe badanie
Dochodzi do powiększenia lewej komory serca
Leczenie:
-operacyjne.
Zwężenie zastawki mitralnej
- zmniejszenie powierzchni ujścia mitralnego, utrudnia to napływ krwi z lewego przedsionka do lewej komory
Objawy:
- łatwe męczenie
- duszność
- kaszel z odksztuszaniem pienistej, podbarwionej krwią plwociny
- kołatanie serca
Podstawowe badanie- echokardiografia
Leczenie:
- farmakologiczne
- wprowadzenie balonika za pomocą cewnika
- leczenie zachowawcze- leczenie przeciwkrzepliwe
Niedomykalność zastawki mitralnej
- przyczyna: choroba reumatyczna, zwyrodnieniowa, infekcje
- objawy: zmęczenie, duszność, kołatanie serca
- rozpoznanie: badanie echokardiograficzne
- leczenie operacyjne
Wada złożona mitralna
- zwężenie i niedomykalność zastawki
Wad złożona aortalna:
- zwężenie i niedomykalność aortalna
Wady wielozastawkowe:
- mitralna z trójdzielną
- mitralna z aortalną
Wady zastawki trójdzielnej:
- nieprawidłowe napełnianie komory prawej
- zwężenie prawego ujścia żylnego
Objawy:
- obrzęki obwodowe
- sinica obwodowa
- obrzęk kończyn
- powiększenie wątroby i śledziony
Leczenie:
- leki diuretyczne
Niedomykalność zastawki trójdzielnej:
- przyczyny: choroba reumatyczna, zmiany zwyrodnieniowe, infekcje
- przeciążenie prawego przedsionka
- objawy w prawym podżebrzu
Wady wrodzone:
- zapalenie lub choroby mięśnia sercowego
- różna etiologia
- przyczyny: wirusy (cytomegalii, grypa, różyczka), bakterie (pneumokoki, prątki gruźlicy), riketsje, mykoplazomzy, robaki, grzyby, pierwotniaki, leki (antybiotyki, p/drgawkowe, substancje toksyczne- ołów, arszeniki, niesteroidowe leki przeciwzapalne).
Objawy:
- duszność (wysiłkowa, spoczynkowa)
- bóle w klatce piersiowej
- kołatanie serca
Objawy zwiastunowe zależą od zakażenia i wyprzedzają objawy sercowe, może objawiać się niedomykalność serca.
Badania laboratoryjne:
- wzrost OB.
- CK- MB
- troponina
- podstawowe badanie- biopsja
Przebieg: nagły, szybkie narastanie objawów niedomykalności serca wstrząs
Postać ostra- mniej widoczny początek, dysfunkcja mięśnia lewej komory kardiomiopatie
Podostre, przewlekłe: niewydolność serca
Leczenie:
- ograniczenie wysiłku fizycznego
- zależy również od przyczyny
CHOROBY OSIERDZIA
Zapalenie osierdzia:
- różna etiologia
- przyczyny: zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze, choroby układowe tkanki łącznej, niedoczynność tarczycy, sarkoidozy, procesy autoimmunologiczne (po zawale serca gorączka reumatyczna), nowotwory, urazy, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc.
Postacie:
- ostre
- przewlekłe
- nawracające
Objawy:
- ból zamostkowy, promieniujący do barków, szyi, ramion. Nasila się w pozycji leżącej
- suchy kaszel
- duszność
- gorączka
- ból zmniejsza się w pozycji siedzącej
- towarzyszą zapaleniu mięśnia sercowego
Tamponada serca
- stan upośledzenia czynności serca wskutek wzrostu ciśnienia wewnątrzosierdziowego
- nagromadzenie się płynu w worku osierdziowym
- w urazach serca i osierdzia
- w zapaleniu osierdzia
Objawy:
- duszność w pożycji leżącej
- kaszel
- zmniejszona tolerancja wysiłku
- triada Becka: hipotonia, ciche tony serca, wypełnione żyły szyjne
- tachykardia
Podstawowy zabieg- nakłucie osierdzia (perikardiocenteza)