1. Tarcie toczne, podaj definicję, i jednostki, oraz sposoby jego zmniejszania

Tarcie toczne występuje wówczas, gdy jedno ciało toczy się po powierzchni innego. Precyzyjnie definiują, tarcie toczne oznacza taki rodzaj tarcia, przy którym prędkości obu ciał w punktach styku są równe, a czas trwania styku dąży do zera. Wyrażamy w Newtonach (N).

Sposoby zmniejszania:

• Dobór odpowiednich materiałów;

• Rodzaj opony

• Stopień napompowania

• Rzeźba bieżnika

• Rozmiar koła

2. Zasady montażu i demontażu elementów rozłącznych

• Zastosowanie właściwych narzędzi,

• Wymiana elementów uszczelniających na nowe (uszczelki, podkładki),

• Narzędzia ani elementy nie mogą być pozostawione na podłodze

• Skrupulatnie stosować zasady demontażu i montażu

• Zapewnić czystość i uporządkowanie stanowiska pracy

• Zachować ustaloną przez projektanta kolejność demontażu i montażu

• Stosować odpowiednie narzędzia i przyrządy do poszczególnych czynności

• Zachowanie wzajemnego położenia części względem siebie i ich pasowania

• Stosować nowe elementy uszczelniające, podkładki, zawleczki (i ew. Inne)

• Kierunek odkręcania nakrętek i śrub

• Prawidłowe dokręcenie nakrętki (moment, długość klucza, klucz dynamometryczny)

• Kolejność dokręcania śrub (od środka i po przekątnej)

• Jeżeli konstruktor maszyny nie zdecydował inaczej powinno się dokręcać śruby w trzech krokach:

1. Dokręcić do przylegania łba śruby do podkładki,

2. Częściowo dokręca się śrubę,

3. Dokręcić z wymaganym momentem dokręcającym

3. Podobieństwa i różnice powłoki katodowej i anodowej

Powłoki katodowe są wykonane z metali bardziej szlachetnych niż metal chroniony. Przykładem powłok katodowych są np. Powłoki z miedzi, niklu, chromu, cyny lub srebra. Powłoka katodowa jest skuteczna tylko wówczas, kiedy cała powierzchnia stalowa jest nią szczelnie pokryta. Po utworzeniu szczeliny powstaje mikro ogniwo w którym żelazo jest anodą i ono ulega rozpuszczeniu, co przyspiesza korozję, a metal szlachetny staje się katodą ogniwa. W rezultacie uszkodzenia powłoki katodowej szybkość korozji w miejscu uszkodzenia jest większa niż w przypadku braku powłoki katodowej.

Powłoki anodowe są wykonane z metali o bardziej ujemnym potencjale elektrochemicznym (mniej szlachetnych) niż metal chroniony. Pokrywanie metali powłokami anodowymi zapewnia chronionemu metalowi ochronę katodową, gdyż powłoka z metalu mniej szlachetnego działa w charakterze anody jako protektor. Jako przykład powłok anodowych można wymienić cynk i kadm. Najważniejszym, praktycznym zastosowaniem powłok anodowych jest pokrywanie stali powłoką cynkową (blachy ocynkowane). W przypadku pokrywania powierzchni stalowych cynkiem w razie pojawienia się rysy lub szczeliny tworzy się ogniwo w którym katodą jest żelazo zaś anodą cynk. W tej sytuacji do roztworu przechodzą jony cynku a nie jony żelaza. Tak więc w przypadku pokrywania metali powłokami anodowymi, powłoka pokrywająca nie musi być idealnie szczelna.

4. Warunki montażu głowicy silnika

• Śruby należy dokręcać „po spirali”, zaczynając od śruby znajdującej się na środku głowicy,

• Należy montować w warunkach jak największej czystości,

• Przy każdym ponownym montażu należy wymieniać uszczelkę pod głowica, by nie doszło do rozszczelnienia.

5. Weryfikacja wału korbowego silnika

• Wały, osie i sworznie ulegają zużyciu w wyniku ścierania, zmęczenia, korozji, adhezji i innym.

• Zmianie ulegają właściwości wytrzymałościowe materiału i wymiary poszczególnych części.

• Wykonuje się pomiary średnic czopów, ich owalizacji, ocenia stan powierzchni czopów oraz mierzy ugięcie wału.

• Wymiary umieszcza w tabeli i porównuje z wartościami dopuszczalnymi dla danej części.

• Czopy wałów korbowych są utwardzane powierzchniowo.

6. Wyjaśnić pojęcia

Usterka jest to defekt, powodujący obniżenie sprawności maszyny, ale nadal może ona wykonywać swoje zadanie, tylko z obniżoną sprawnością. Usterka nie powoduje natychmiastowego przejścia maszyny w stan niesprawności

Uszkodzenie obiektu eksploatacji jest to przypadek losowy, powodujący utracenie chwilowe lub stałe zdatności obiektu. Po dokonaniu naprawy powraca się do pełnej lub częściowej zdatności. Uszkodzenie następuje wtedy, gdy wartości parametrów danego obiektu eksploatacji nie są w normie i przekraczają jego graniczne wartości wytrzymałości.

Często uszkodzenie definiuje się jako przejście obiektu pracującego według modelu dwustanowego ze stanu zdatności do stanu niezdatności. Ponieważ często rozpatruje się modele pracujące w kilku stanach, należy również zdefiniować uszkodzenie dla takich modeli.

Rodzaje uszkodzeń:




• Stopniowe

• Nagłe

• Usuwalne

• Nieusuwalne

• Krytyczne

• Ważne

• Mało ważne

• Nieistotne




Czynniki wywołujące uszkodzenia obiektów technicznych są związane bądź z samym obiektem, bądź z jego otoczeniem. Są to:




• Działanie czynników zewnętrznych

• Błędy użytkowania

• Błędy konserwacji

• Błędy remontu

• Błędy montażu

• Błędy technologiczne

• Przekroczenie czasu pracy obiektu




Przełom doraźny - powstaje na skutek naprężeń przekraczających wytrzymałość części, charakteryzuje się krystaliczną, poszarpaną strukturą

Przełom doraźny - powstaje w wyniku pojawienie się mikropęknięć zmęczeniowych i ich rozwoju prowadzącego do  przełomu zmęczeniowego. Do powstania przełomu zmęczeniowego mogą się też przyczynić wady powierzchniowe pochodzenia technologicznego oraz wtrącenia niemetaliczne

7. Model graficzny tarcia i własności siły tarcia Tarcie ślizgowe, znaczenie w eksploatacji, sposoby zmniejszania




F_z = F_gsinα_m

F_n = F_gcosα_m = N

T_g = F_z

Μ_sf_gcosα_m = F_gsinα_m

Μ_scosα_m = sinα_m

Μ_s = tgα_m

Tracie - to zjawisko fizykochemiczne, przeciwdziałające przemieszczaniu się względem siebie stykających się dwóch ciał stałych i określa się je przez najmniejszą siłę niezbędną do pokonania oporów przemieszczania.

Tarcie ślizgowe - występuje przy wzajemnym ślizganiu się dwóch ciał

Graniczna siła tarcia jest to siła powodująca ruch ciała

Tarcie graniczne (półsuche) - zachodzi kiedy warstwa substancji smarującej między powierzchniami jest bardzo mała, a środek smarujący ma pewne specyficzne właściwości, zależne od charakteru powierzchni oraz właściwych cech, czyli smarność Jeżeli na powierzchni trącej znajdują się cienkie warstwy olejów, tlenków lub innych substancji, to ten rodzaj tarcia nazywa się granicznym.

Tarcie płynne - występuje gdy między elementami trącymi znajduje się warstwa oleju smarnego, a siły tarcia zależą od właściwości oleju i grubości warstwy.

Siła tarcia zależy od: prędkości względnej przesuwających się warstw cieczy smarującej, powierzchni, wielkości szczeliny oraz lepkości dynamicznej.

8. Weryfikacja i jak skutecznie przeprowadzić

Zespół czynności zmierzający do określa stanu technicznego części i podjęcia decyzji o zakwalifikowaniu do jednej z trzech grup:

1. Do dalszego użycia (kolor zielony)

2. Do regeneracji (kolor żółty),

3. Nie nadające się do regeneracji (kolor czerwony

Weryfikację przeprowadza się wykorzystując przyrządy pomiarowe (uniwersalne i specjalistyczne).

Przy tej czynności niezbędna jest wiedza o wartościach granicznych zużycia poszczególnych wymiarów części.

9. Weryfikacja tulei cylindrowej silnika spalinowego

Tuleje ulegają zużyciu w wyniku ścierania, procesów adhezji, kawitacji, zmęczenia, korozji, itp.

W procesie prawidłowej eksploatacji dominują zużycia ścierne powodujące zmiany geometryczne różne na długości tulei.

Zużycie tulei nie jest równomierne na obwodzie.

Wielkość zużycia tulei mierzy się w trzech przekrojach i dwu prostopadłych płaszczyznach

---