ĆWICZENIA 1.
ETYKA-nauka o moralności; to co teoretyczne (gr ETHOS-zwyczaj, łac. MORALIS-obyczaj); zachowanie człowieka, zjawiska moralne
PYTANIA ETYKI:
- Dlaczego postępuję w taki sposób?
- Jak powinni?
- Kiedy postępuję dobrze a kiedy źle?
- Jak żyć? (główne pytanie)
MORALNOŚĆ- zespół ocen, co jest dobre a co złe
- przedmiot - czyny (kontrolowane wolą), zachowania (bezwarunkowe)
- podmiot - do człowieka
- pytanie o formę - uzewnętrznienie się zjawisk, oceny
KATEGORIE ETYCZNE
- wartość moralna (to do czego człowiek chce dążyć; nie ma wartości negatywnych; antywartość-chęć zemsty)
- dobro
- zło
- oceny
- normy
Ideał, wzór moralny - zespół rejestrowanych cech, interpretacja pojęć abstrakcyjnych, np. sprawiedliwość
SUMIENIE- wewnętrzny głos, który jest sędzią; świadomość moralna
OBOWIĄZEK- coś, co musi być spełnione, powinność moralna do wykonania lub zaniechania czegoś
SANKCJE- kary i nagrody, wyrażają się w samoocenie człowieka
SANKCJE SPOŁECZNE:
- kara słowna
- pozbawienie przywilejów
- ignorowanie (całkowite wydalenie z grupy)
SZCZĘŚCIE - poczucie spełnienia, pojęcie relatywne, dla każdego jest czymś innym
ODPOWIEDZIALNOŚĆ - zdolność do ponoszenia konsekwencji
OCENY I NORMY MORALNE:
OCENY - wykazy atmosfery emocjonalnej człowieka, funkcje ekspresywne, źródło normy
NORMY - my się na coś zgadzamy; ze względu na autorytet; powszechnie postrzegane; stanowi wypowiedź o charakterze stanowczym wskazująca jak w danych okolicznościach adresat powinien się zachować; HIPOTETYCZNE- jak dojść do danego celu; KATEGORYCZNE - deontologiczne, wskazują na konkretne zachowanie człowieka; norma jest podstawą dla oceny
ETYKA:
- opisowa: filozofia moralności- wartości moralne i ich hierarchia, socjologia moralności- jak wartości funkcjonują w społeczeństwie i psychologia moralności- dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?
- normatywna (właściwa): jakie postępowanie jest dobrze i jak robić dobrze?, zbiór norm; deontologia- etyka obowiązku, nakazy i zakazy, etyka teleologiczna- etyka konsekwencji, etyka cnoty- w jaki sposób człowiek może wieść dobre i szczęśliwe życie
- metaetyka bada dlaczego powinno być „tak a tak” analiza norm i ocen moralnych
PORÓŻNIENIE WARTOŚCI:
- środowisko, społeczeństwo, szkoła
- doświadczenia
- rodzina
- tradycje
- religia
- predyspozycje wewnętrzne
- kultura
Etyka wyznawana (idealna)-sfera myśli; Etyka deklarowana (pożądana)- sfera mówienia; Etyka praktykowana- sfera czynu
Mechanizmy mające na celu uspokojenie sumienia:
- RACJONALIZACJI: płaszczyzna jednostkowa, odwołują się do jakichś powszechnie uznanych wartości, aby złagodzić naganność czynu, np.: inaczej się nie da, taki system i oto jego konsekwencje, nie przeżyją z pensji
- USPRAWIEDLIWIEŃ SPOŁECZNYCH: płaszczyzna społeczna; odwołuje się do powszechnego postępowania innych ludzi w danej sytuacji, np.: tak robią wszyscy, bierzemy przykład z polityków
Cechy: jawność, bezwyjątkowość, sektorowość (wybieramy sektor w ramach którego możemy okłamywać), ciągłość (jeżeli raz oszukamy to musimy cały czas)
ĆWICZENIA 2.
ETYKA ZAWODOWA:
„+” „-”
- odnosi się do konkretnych problemów - ograniczenie dla człowieka
danego zawodu - brak sankcji za niestosowanie się
- zwiększa prestiż zawodu do reguł etyki zawodowej
- dostarcza wzorzec osobowy - zwolnienie jednostki z . odpowiedzialności
- pomaga w rozwiązywaniu konfliktów -maskowanie niemoralności
- ustalanie odstępstw od etyki ogólnej
- granice wykonywania danego zawodu
-działa mobilizacyjnie na pracownika
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM ETYCZNY DANEJ INSTYTUCJI:
zewnętrzne: wewnętrzne:
- sytuacja gospodarcza kraju - misja
- kultura polityczna - kultura organizacyjna
- prawo - polityka wewnętrzna
- moralność społeczeństwa - moralność pracowników
NARZĘDZIA PODNOSZĄCE TEN POZIOM:
- autorytety - szkolenia
- system nagród - instytucja ekspertów do
- jasny system przydzielania premii spraw etyki
- kodeks etyczny
BUDOWA KODEKSU:
Wstęp: - cele
- przez kogo wydane
- tytuł
- podstawa prawna
-kiedy
2) Rozwinięcie: paragrafy (a w nich podpunkty)
KODEKS ETYKI SŁUŻBY CYWILNEJ: neutralność polityczna, bezstronność, rzetelność, profesjonalizm, służebność
ĆWICZENIA 3.
ZAGADNIENIA, KTÓRE POWINIEN OBEJMOWAĆ KODEKS ETYCZNY URZĘDNIKA:
- cechy urzędnika
- zasady dobrego postępowania
- czego urzędnik nie powinien robić
-kwalifikacje, prawa i obowiązki
-otwartość, konkursy nowego naboru
CO ZAPEWNIA SKUTECZNOŚĆ KODEKSU:
- system szkoleń (pracownicy muszą się z nim zapoznać)
- autorytet
- zrozumiały
- konsultacje społeczne
KODEKS ETYCZNY:
- uniwersalny (ani za ogólny ani za szczegółowy)
- zrozumiały
- promuje postawę idealnego urzędnika
- rozstrzyga kwestie sporne
- musi być poprzedzany konsultacjami społecznymi
- jasny system nagradzania
ĆWICZENIA 4.
INFRASTRUKTURA ETYCZNA:
- wspieranie: wola polityczna, kodeksy, instytucje doradcze
- zarządzanie: system zarządzania zasobami ludzkimi, sprzyjające warunki pracy
- kontrola: akty prawne, mechanizmy kontroli, świadomi obywatele
ĆWICZENIA 5.
O B S Z A R E T Y K I |
|||
ETYCZNE |
NIEETYCZNE
|
||
O B S Z A R
P R A W A |
LEGALNE |
Sytuacja najbardziej pożądana |
Np.: donosicielstwo, konflikt interesów (dylematy etyczne: moralny i lojalnościowy), niegospodarność, nierzetelność |
|
NIELEGALNE |
Naginanie prawa, żeby komuś pomóc, zrobić coś dobrego, np. nieodprowadzanie podatku od darowizny |
Kradzież, korupcja |
DYLEMATY ETYCZNE- muszą być 2 równorzędne wartości; moralny (bycie rzetelnym czy profesjonalnym- 2 biedne rodziny, której pomóc?), lojalnościowy
KORUPCJA (KRADZIEŻ):
PRZYJMOWANIE, DAWANIE, ŻĄDANIE, PROPONOWANIE
- łapówkarstwo
- nepotyzm (obsadzanie posad członkami rodziny)
- kumoterstwo (obsadzanie posad znajomymi)
- płatna protekcja (polecanie kogoś)
- faworyzowanie (wyróżnianie kogoś)
- kupczenie wpływami (finansowanie wyborów partii politycznej)
KORUPCJA - (na urzędzie/polityczna-większy zakres; czynna-dawanie, proponowanie/bierna-przyjmowanie, dawanie)
|
Pracownik urzędu |
Profesjona- lista |
Reprezentant państwa |
społ |
Osoba prywatna |
Pracownik urzędu |
X |
|
|
|
|
Profesjonał- lista |
|
X |
|
|
|
Reprezentant państwa |
|
|
X |
|
|
społ |
|
|
|
X |
|
Osoba prywatna |
|
|
|
|
X |
KORUPCJA CZYNNA (łapówkarstwo)- dawanie, proponowanie
KORUPCJA BIERNA (sprzedajność, łapownictwo bierne)- przyjmowanie, żądanie
*Odpowiedzialność za korupcję urzędników ponosi SKARB PAŃSTWA
*Zwalczanie korupcji- TRANSPARENCY INTERNATIONAL
Argumenty „za” korupcją:
-oszczędność czasu
-pozytywny wpływ na gospodarkę
-ogólne korzyści dla Państwa i urzędników
-wygrywa najlepszy
Argumenty „przeciwko” korupcji:
-oszczędność czasu „dla wybranych”
-państwo „dokłada” do korupcji (są powoływane organy antykorupcyjne, nie są odprowadzane podatki)
-władza nie ma wpływu na to co dzieje się w państwie
-brak konkurencji, wygrywa najbogatszy
-odpływ inwestorów
KORUPCJA= MONOPOL+DYSKRECJA-ODPOWIEDZIALNOŚĆ