Analiza SWOT	● Silne i słabe strony, szanse i zagrożenia (ang. Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) ● Diagnoza: - Silne strony - kontrolowane przez firmę, całkowicie lub częściowo, zasoby, które wyróżniają ją pozytywnie w otoczeniu - Słabe strony - te aspekty działalności organizacji, które ograniczają sprawność i mogą blokować jej rozwój w przyszłości ● Prognoza: - szanse i zagrożenia w otoczeniu bliższym i dalszym oraz wewnątrz firmy ● Strategia - wykorzystać silne strony teraz i pojawiające się szanse w przyszłości - eliminować słabe strony i unikać zagrożeń
behawioralne Podejście	● Zachowanie ludzi jest reakcją na odziaływanie bodźców z otoczenia ● Bodźce zewnętrzne: - dodatnie - nagrody - ujemne - kary ● Nagradzanie utrwala sposób zachowania, a karanie osłabia i eliminuje
Cele oficjalne	- są zwykle niewyraźne i ogólne. Są wyrażane w możliwie najogólniejszy sposób, ponieważ muszą one stanowić centrum uwagi wspólne dla wszystkich jednostek organizacyjnych. Mają także informować i zachęcać strony zainteresowane do przywiązania do organizacji i nadania jej statusu społecznego. Cele oficjalne stanowią ramy służące opracowywaniu celów operacyjnych
Cele operacyjne	- to te, do których dąży się za pośrednictwem rzeczywistych programów działań i procedur. Określają one kierunek działań wymagany od poszczególnych jednostek organizacyjnych i osób. Mogą one służyć także jako kryteria oceny wydajności.
Cele organizacji	wyznaczają jej główny kierunek działania, z uwzględnieniem misji
Charakter planu	● Strategiczny - misja i cele firmy ● Taktyczny - cele pośrednie ● Operacyjny - konkretne zadania i działania konieczne do ich poprawnego wykonania w przewidzianym czasie oraz kryteria oceny wykonania zadań
Cykl produkcji	okres czasu między rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego określonego wyrobu
Czynność	zbiór niepodzielnych, na danym poziomie abstrakcji, działań, w wyniku których ulega zmianie stan systemu
Design of Experiments (DoE)	Teoria opracowania eksperymentów jest zbiorem metod statystycznych, które określają współzależności pomiedzy atrybutami testowanego systemu w celu zmniejszenia ilości pomiarów, jakie są niezbędne do otrzymania jakościowo dobrego opisu zachowania się w/w systemu.
dostawcy	siła ta jest analogiczną siłą do odbiorców, ale z odwrotnego punktu widzenia. Duża siła negocjacyjna dostawców może obniżać atrakcyjność domeny poprzez narzucanie wysokich cen lub redukcję obsługi.
Dywersyfikacja	tworzenie nowych produktów i sprzedaż na nowym rynku zbytu
EFEKTYWNOŚĆ	Iloraz osiągniętych efektów i nakładów poniesionych na ich uzyskanie w wymiarze ekonomicznym (wartościowym)
Etapy podejmowania decyzji	● ustalanie celów ● identyfikacja problemów ● poszukiwanie alternatywnych rozwiązań ● ocenianie konsekwencji ● dokonanie wyboru ● wdrażanie planu ● kontrola realizacji
Gniazda produkcyjne	● Rozmieszczenie zgodne z organizacją grupową procesu produkcyjnego. ● Gniazda przystosowane do wykonywania podobnych operacji technologicznych
Hybrydowe	Podobne rozmieszczenie stanowisk występuje w wielu firmach z branży mechanicznej o dużym wachlarzu wyrobów i produkcji seryjnej.
Just in Time (JiT)	● Dokładnie na czas - metoda zakłada organizację produkcji na zasadzie ciągnienia surowców i półproduktów z wcześniejszych ogniw procesu, co umożliwia minimalizację zapasów ● Twórca metody - Taiichi Ohno, który rozwijał swoją koncepcję w oparciu o przesłanki występujące w systemie Forda oraz amerykańskiej branży handlu detalicznego Elementarne działania ● organizacja przestrzeni produkcyjnej w taki sposób, aby skrócić do minimum odległości pomiędzy ogniwami procesu, ● realizacja wyrobu z wykorzystaniem najbardziej efektywnych narzędzi, niezależnie od ich poziomu zaawansowania technologicznego, ● tworzenie małych gniazd produkcyjnych, ● minimalizacja czasu przezbrajania maszyn, ● daleko posunięta standaryzacja wyrobów i procesów, ● stałe podnoszenie kwalifikacji pracowników, ● eliminacja pół odkładczych, ● lokalizacja dostawców w pobliżu zakładu, ● usprawnienie przepływu informacji.
Kaizen	Filozofia wywodząca się z japońskiej kultury i praktyki zarządzania. Jej zastosowanie nie sprowadza się tylko do tego, by produkt, czy usługa odpowiadały określonym wymaganiom jakości. W myśl tej filozofii jakość sprowadza się do stylu życia - niekończącego się procesu ulepszania. ● Podstawową regułą tej filozofii jest ciągłe zaangażowanie oraz chęć ciągłego podnoszenia jakości firmy i produktu
Kanban	opracowana w latach pięćdziesiątych w Japonii metoda sterowania produkcją. Metoda ta opiera się na poszczególnych kartach wyrobów, ich cyrkulacji i analizie
kierowanie Style	● Autorytarny: - scentralizowanie władzy - duży dystans między kierownikiem a zespołem - stosowanie ostrych kar - zdecydowana orientacja kierownika na zadania ● Demokratyczny - kierownik podejmuje decyzje po skonsultowaniu ich z podwładnymi - kierownik jest członkiem zespołu (w razie potrzeby pracującym tak jak każdy inny pracownik)
konkurencja	- konkurencja między istniejącymi na rynku firmami może być szansą dla osiągnięcia lepszej pozycji, ale może być też zagrożeniem. Konkurencja dotyczy obszaru cen, dystrybucji, promocji oraz właściwości samego produktu i usług z nim związanych. Konkurencja na rynku rośnie, gdy jeden z konkurentów widzi szansę poprawienia swojej pozycji rynkowej.
Kryteria oceny strategii	● wewnętrzna spójność i zgodność ● zgodność z otoczeniem ● odpowiedniość w stosunku do dostępnych zasobów (punkt równowagi) ● satysfakcjonujący poziom ryzyka ● odpowiedni horyzont czasowy ● wykonalność
Lean Manufacturing	● Szczupła produkcja - filozofia zarządzania poprzez eliminowanie marnotrawstwa. ● Współdziałanie stosunkowo niezależnych zespołów roboczych, składających się z wszechstronnie przygotowanych pracowników, pracujących w ramach wysoce elastycznych i zautomatyzowanych systemów organizacji pracy w celu optymalnej realizacji różnorodnych zadań produkcyjnych, w warunkach ścisłej współpracy z klientami i poddostawcami
Linia produkcyjna	Stanowiska pracy są rozmieszczone wzdłuż marszruty produktu i zgodnie z kolejnością operacji technologicznych.
Macierz BCG	● Tempo wzrostu rynku: (rynek dzisiaj−rynek poprzedniego roku)/ (rynek dzisiaj) ● Względny udział w rynku: (wielkość sprzedaży)/ (wielkość sprzedaży lidera rynkowego) ● Strategie marketingowe - dążenie do wzrostu udziału w rynku - utrzymanie udziału w rynku - „żniwa” - rezygnacja z rynku
Marnotrawstwo	● Wartość dodana jest tym za co klient jest gotów zapłacić. Jeśli działanie nie dodaje wartości jest marnotrawstwem ● W konwencjonalnej fabryce tylko 15-20% czynności procesu prod. zawiera w sobie powiększanie wartości dodanej. Zwykle tylko około 0.2% czasu cyklu produktu, dodaje wartość (korzystniej przy występowaniu procesów zależnych od czasu jak np. obróbka cieplna) ● Taiichi Ohno, główny projektant Systemu Produkcyjnego Toyoty, zidentyfikował 7 głównych form marnotrawstwa: - nadprodukcja, - poprawianie braków i błędów, - zbędne przetwarzanie, - zbędne przemieszczanie materiału, - zapasy, - nadmierny ruch (na stanowisku pracy), - oczekiwanie, - dodatkowo - stracona kreatywność
Misją organizacji	jest powód jej istnienia, wyróżniający ją od wszystkich innych. Misję można opisać w kategoriach wyrobów i rynków, usług i klientów. Misję organizacji przekłada się na zadania, które musi wykonać organizacja, by zrealizować cel. Definiowanie misji organizacji jest głównym krokiem w formułowaniu celów.
Model Model Cd.	uproszczone przybliżenie konkretnego systemu pozwalające efektywnie (tanio i bezpiecznie) testować istotne dla badacza cechy tego systemu TYPY ● Forma - Opisowe - język formalny - Matematyczne (analityczne - numeryczne, deterministyczne - stochastyczne) - Graficzne i graficzno-matematyczne - Fizyczne ● Zmienność w czasie symulacji - statyczne - dynamiczne
modelowanie	Relacja modelowania jest procesem tworzenia modelu systemu rzeczywistego poprzez zastosowanie obiektów innego systemu (modele matematyczne i graficzne) lub skalowania i upraszczania obiektów tego samego systemu (modele fizyczne)
Motywacja	stan gotowości człowieka do podjęcia jakiegoś działania. Obejmuje siły (cele, wyniki) tkwiące w człowieku lub oddziałujące na niego, które inicjują lub kierują jego zachowaniem
Motywowanie	proces tworzenia takich sytuacji, które wpływają na zachowanie pracowników i zachęcają ich do wykonywania działań realizujących cele przedsiębiorstwa
nowi oferenci	nowi oferenci stanowią dla dotychczasowych zawsze zagrożenie. Tworzą oni nowe moce wytwórcze i w większości wypadków pogarszają dotychczasowym oferentom możliwości osiągania zysków.
Obiekt	To wyodrębniony element rzeczywistości, posiadający pewien zestaw właściwości jednoznacznie go opisujących. w definicji informatycznej obiekt posiada: - atrybuty (dane opisujące obiekt) - metody (procedury operujące na atrybutach)
odbiorcy	jest to grupa kształtująca na rynku popyt (np. konsumenci, odbiorcy przemysłowi, przedsiębiorstwa handlowe - hurtownicy i detaliści). Najważniejszym czynnikiem jest siła negocjacyjna odbiorców.
Okno produktu/rynku	● Penetracja rynku ● Rozwój rynku ● Dywersyfikacja
Operacja technologiczna	- realizowany na jednym stanowisku, przez jednego wykonawcę indywidualnego lub grupowego, przy jednym przedmiocie lub zespole przedmiotów zespół czynności wykonywanych jednocześnie bez przerw na inną pracę
Organizacja	- (przedmiotowe lub rzeczowe) pewien obiekt, który można odróżnić od innych, - (atrybutowe) cecha obiektów złożonych, nazywana zorganizowaniem, - (czynnościowe) tworzenie organizacji, inaczej zwane organizowaniem ● Całość, której składniki przyczyniają się do powodzenia całości (jako „powodzenie” rozumiemy realizację misji organizacji) ● Całość, która przyczynia się do powodzenia swych części (potrzeb, zamierzeń i ambicji) ● a więc organizacja jest systemem
Organizacja nowoczesna	● wyspecjalizowana, ● wykorzystująca możliwości, ● nowatorska, ● heterarchiczna
organizacja pracy Typy	● Stacjonarna - Niski poziom techniczny - Wysoki poziom techniczny ● Nie potokowa ● Potokowa ● Grupowa ● ESP - elastyczne systemy produkcyjne (ang. FMS)
Organizacja produkcji	ma na celu najskuteczniejsze kojarzenie pracy ludzkiej z materialnymi czynnikami procesu produkcyjnego, najefektywniejsze rozmieszczenie środków produkcji i łączenie ich z procesami pracy, w przestrzeni i czasie dla zapewnienia maksymalnej wydajności i optymalnych wyników ekonomicznych Zasady ● Proporcjonalności - równomierny podział pracy na wszystkie stanowiska wytwórcze ● Liniowości - jednokierunkowość, brak skrzyżowań, nawrotów ● Ciągłości - eliminowanie przerw ● Specjalizacji - ograniczenie różnorodności zadań produkcyjnych ● Równoległości przebiegu procesów cząstkowych - jednoczesna obróbka jak największej ilości produktów naraz ● Koncentracji - skupianie czynników produkcji w celu ich lepszego wykorzystania ● Rytmiczności - ustalony rytm produkcji ● Elastyczności - szybkie i łatwe przystosowanie do nowych warunków
Organizacja przebiegu produkcji	● Przebieg szeregowy - operacja następna rozpoczyna się po zakończeniu poprzedniej na całej partii produkcyjnej ● Przebieg szeregowo-równoległy -operacja następna rozpoczyna się przed zakończeniem poprzedniej na całej partii produkcyjnej ● Przebieg równoległy - operacja następna rozpoczyna się po zakończeniu poprzedniej na partii transportowej
Organizowanie Organizacja wedlug Leavvita . orgaznizacja wg Mintzberga -	to proces porządkowania, przydzielania, koordynowania działań i zasobów poszczególnym członkom organizacji, nawiązanie współpracy w ramach określonej struktury stosunków, wprowadzenie określonego ładu, to takie zagospodarowanie, które w najlepszy sposób pozwoli zrealizować określony plan. Organizowanie: - tworzenie struktury organizacyjnej - podział kompetencji - określenie standardów pracy - zapewnienie niezbędnych zasobów organizacja wg Leavitta - podsystemy organizacji - celow i wartosci (misja i strategia organizacji, psychospoleczny (uczestnicy organizacji i ich wzajemne relacje), struktury (podzial zadan, uprawnienia, przeplyw informacji, schemat orgnizacyjny). techniczny (technologie, know-how, maszyny i urzadzenia, budynki itp), zarzadzania (mechanizmy koordynacji w/w podsystemow w procesach podejmowania decyzji) wierzcholek strategiczny (naczelne kierownictwo wraz z osobistym personelem pomocniczym) - rdzen operacyjny (pracownicy wykonawczy w obszarze dzialalnosci podstawowej), - liina srednia (kierownicy stopni posrednich), - technostruktua (formulowanie, aktualizowanie i kontrolowanie standardow przestrzeganych w firmie), - personel pomocniczy (pracownicy 'sztabow' i obsluga)
Pakiet obróbkowy	jest to liczba detali jednocześnie obrabianych
Partia produkcyjna	to liczba detali wykonywanych przy jednorazowym nakładzie tpz na każdą z występujących w procesie technologicznym operacji.
Partia transportowa	jest to liczba detali wynikająca z podzielenia partii produkcyjnej na mniejsze jednostki, które są przekazywane na kolejne stanowiska do wykonania kolejnych operacji.
Penetracja rynku	takie działania firmy, które zapewniają coraz pełniejsze wykorzystanie warunków i możliwości, jakie istnieją w sferze dotychczas obsługiwanej
Planowanie	polega na decydowaniu o podjęciu działań zorientowanych na wywołanie zjawisk (skutków), które by samoistnie nie zaistniały Zasady planowania ● Celowość ● Prymat planowania ● Kompletność ● Skuteczność we wdrażaniu ● „Żelazna zasada zarządzania” - decyzje dotyczące firmy podejmuje się na podstawie przemyślanych założeń i dokładnej wiedzy o rynku i dostępnych zasobach
Popyt	funkcja przdstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra (towary i usługi), a ilością (liczbą sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową
Proces	uporządkowany w czasie zbiór czynności ● najprostszy, graficzny, model procesu nazywany jest Flowchartem
Proces obsługowy	- pośrednio związanych z podstawowym, np.: - obsługa administracyjna, - ochrona obiektu, - bezpieczeństwo pracy, - usługi socjalne, - utrzymanie czystości w pomieszczeniach itp
Proces podstawowy	- przetwarzanie materiałów w wyroby przy wykorzystaniu pracy ludzkiej, maszyn, urządzeń, informacji, itp. - niezbędny do normalnego
Proces pomocniczy	przebiegu procesu podstawowego, np.: - dostawa materiału, energii i informacji do stanowisk pracy, - przygotowanie narzędzi i różnych potrzebnych przyrządów, - remonty maszyn, urządzeń i innych obiektów, - utrzymanie odpowiednich warunków na stanowisku pracy
Proces technologiczny	- główna część procesu wytwórczego podstawowego, w której następuje zmiana kształtów, właściwości fizykochemicznych, wyglądu lub innych cech przetwarzanego materiału, albo trwała zmiana wzajemnego położenia elementów wchodzących w skład wyrobu, czyli montaż części lub podzespołów w gotowy wyrób.
produkcja	Rozumiane jako działalność producenta dostarczającego produkty na rynek Ograniczenia produkcji ● Popyt ● Zdolność produkcyjna
Produkt	- dobro powstałe w wyniku procesu produkcyjnego - wyrób - usługa - odpad - informacja
produkt Ustalony	● Produkt nie przemieszcza się w czasie procesu produkcyjnego (ze względu na swe rozmiary, lub Technologię produkcji) ● Stanowiska robocze przemieszczają się wokół produktu
PRODUKTYWNOŚĆ	Iloraz osiągniętych efektów i nakładów poniesionych na ich uzyskanie w wymiarze rzeczowym (ilościowym)
Przedsiębiorstwo	● wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie organizacja prowadząca działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku. ● podmiot gospodarczy produkujący i/lub sprzedający na rachunek właściciela produkty i/lub usługi, którego wyłącznym lub jednym z wielu celów jest osiąganie zysku.
Rozmieszczenie	Określenie struktury przestrzennej zakładów i/lub ich części. ● Wszelkie decyzje strategiczne dotyczące organizacji, metod i kolejności realizacji zadań muszą być podjęte zanim rozmieści się obiekty. ● Rozmieszczenie obiektów powinno wyrażać strategię produkcji a nie ją determinować. Typy rozmieszczeń ● Z punktu widzenia potrzeb wyrobu lub usługi (struktura przedmiotowa), lub ● Z punktu widzenia wymagań procesu technologicznego (struktura technologiczna)
Rozwój rynku	wejście z obecnym produktem na nowy rynek (nowe zastosowanie starego produktu) ● Rozwój produktu - tworzenie nowego (z punktu widzenia nabywcy) produkt i oferowanie go tej samej grupie klientów
Seria produkcyjna	● - jest to liczba wyrobów finalnych, wynikających z podzielenia rocznego programu produkcyjnego na mniejsze jednostki celem wspólnego ich produkowania, rozliczania itp.
SKUTECZNOŚĆ	Wskaźnik oceny działalności koncentrujący się na wyjściu systemu, określany jako stopień osiągnięcia przez system założonego celu
SPRAWNOŚĆ	Wskaźnik oceny działalności koncentrujący się na wejściu systemu, określany jako stopień wykorzystania zasobów celem osiągnięcia pożądanych efektów
stosunki przemysłowe i państwo	państwo często stosuje narzędzia regulacji rynku w postaci np. kontrolowania cen, ograniczeń importowych lub zakazów eksportu. Regulacje te mogą zarówno zwiększać jak i zmniejszać atrakcyjność rynku. Inne zagadnienie to specyficzne dla domen stosunki przemysłowe. Określają one warunki regulowania konfliktów miedzy różnymi grupami interesów, przede wszystkim miedzy pracodawcami a pracownikami.
Strategia	- konkretny, spójny i celowy zbiór decyzji oraz działań realizowany w określonym czasie ● Planowanie strategiczne jest jednym z podstawowych instrumentów zarządzania Strategia NIE jest ... ● Programem działań dostosowawczych, reakcją na chwilowe zaburzenia ● Typowym planem określającym liczbowo i terminowo zadania na najbliższe lata ● Zbiorem intencji i pobożnych życzeń ● Zbiorem idei i koncepcji stworzonych i realizowanych wyłącznie w „strategicznym wierzchołku” firmy
Strategia przedsiębiorstwa	● Domena działania określa, gdzie i komu firma zamierza sprzedawać swoje wyroby lub usługi. ● Strategiczna przewaga polega na tym, aby w ramach wybranej domeny być bardziej atrakcyjnym partnerem niż inne firmy. ● Cele strategiczne są ważnym uzupełnieniem wyboru domeny działania i strategicznej przewagi nad konkurentami. Określają, co konkretnie firma chce osiągnąć w kolejnych okresach, i pozwalają kontrolować, czy firma osiąga założone cele ● Funkcjonalne programy działania są przełożeniem koncepcji strategii na konkretne działania na każdym stanowisku pracy
Struktura otoczenia	Otoczenie dalsze - analiza otoczenia dalszego służy poznaniu potencjalnych trendów i możliwych kierunków rozwoju. ● makroekonomiczne - analiza makroekonomiczna polega na obserwacji wskaźników i trendów makroekonomicznych oraz odnoszeniu ich do możliwych wpływów na działalność przedsiębiorstwa (np. produkt społeczny brutto, stopa bezrobocia, prognozy koniunktury) ● naturalne - uwzględnienie aspektów ekologicznych, a w szczególności zorientowanej na środowisko polityki produktowej i produkcyjnej. ● polityczno - prawne - analiza strategiczna tego sektora polega na badaniu wpływów politycznych na rozwój rynków. Przykładami decyzji strategicznych o dużym znaczeniu strategicznym są: cła importowo - eksportowe, polityka w zakresie ochrony środowiska, odpowiedzialność producentów za wyroby itd. ● socjokulturowe - sektor ten wyznaczają procesy demograficzne, postawy społeczne oraz panujące w społeczeństwie systemy wartości. ● technologiczne - należy do najbardziej burzliwego segmentu otoczenia dalszego. Jest ono głównym źródłem szans i zagrożeń z uwagi na fakt iż nowinki technologiczne wcale nie są rozwijane w tych dziedzinach w których znajdują potem swe główne zastosowanie. Otoczenie bliższe - analiza otoczenia bliższego służy analizie sił istotnych dla domeny przedsiębiorstwa. nowi oferenci - nowi oferenci stanowią dla dotychczasowych zawsze zagrożenie. Tworzą oni nowe moce wytwórcze i w większości wypadków pogarszają dotychczasowym oferentom możliwości osiągania zysków. odbiorcy - jest to grupa kształtująca na rynku popyt (np. konsumenci, odbiorcy przemysłowi, przedsiębiorstwa handlowe - hurtownicy i detaliści). Najważniejszym czynnikiem jest siła negocjacyjna odbiorców dostawcy - siła ta jest analogiczną siłą do odbiorców, ale z odwrotnego punktu widzenia. Duża siła negocjacyjna dostawców może obniżać atrakcyjność domeny poprzez narzucanie wysokich cen lub redukcję obsługi. substytuty - są to wyroby zastępcze z innych rynków, które mogą pełnić te same funkcje, jak dany wyrób. Ograniczają potencjalne zyski w domenie, gdyż wyznaczają górną granicę ceny i ograniczają pole manewru dla cen danego rynku i to tym silniej im bardziej elastyczny jest popyt. Gdy możliwość substytucji zwiększa się, atrakcyjność tej branży spada. Konkurencja - konkurencja między istniejącymi na rynku firmami może być szansą dla osiągnięcia lepszej pozycji, ale może być też zagrożeniem. Konkurencja dotyczy obszaru cen, dystrybucji, promocji oraz właściwości samego produktu i usług z nim związanych. Konkurencja na rynku rośnie, gdy jeden z konkurentów widzi szansę poprawienia swojej pozycji rynkowej. stosunki przemysłowe i państwo - państwo często stosuje narzędzia regulacji rynku w postaci np. kontrolowania cen, ograniczeń importowych lub zakazów eksportu. Regulacje te mogą zarówno zwiększać jak i zmniejszać atrakcyjność rynku. Inne zagadnienie to specyficzne dla domen stosunki przemysłowe. Określają one warunki regulowania konfliktów miedzy różnymi grupami interesów, przede wszystkim miedzy pracodawcami a pracownikami.
Strumień wartości	zespół wszystkich czynności (zarówno dodających wartość, jak i tych które wartości nie dodają), podejmowanych w procesie wytwarzania wyrobu, począwszy od surowca a skończywszy na wyrobie gotowym. ● Mapowanie strumienia wartości to metoda służąca do analizy systemu produkcyjnego. Pomaga ona zobaczyć i zrozumieć przepływ materiału i informacji podczas przemieszczania się produktu wzdłuż strumienia wartości
substytuty	są to wyroby zastępcze z innych rynków, które mogą pełnić te same funkcje, jak dany wyrób. Ograniczają potencjalne zyski w domenie, gdyż wyznaczają górną granicę ceny i ograniczają pole manewru dla cen danego rynku i to tym silniej im bardziej elastyczny jest popyt. Gdy możliwość substytucji zwiększa się, atrakcyjność tej branży spada.
Symulacja	to technika imitowania działania całego systemu, bądź naśladowania jego konkretnego stanu, poprzez użycie odpowiednich modeli lub urządzeń w celu zdobycia określonych informacji
symulacja Wady	● Model tworzy człowiek a modelowanie jest także sztuką - jakość modelu jest zależna od doświadczenia modelującego ● Model jest zawsze tylko przybliżeniem systemu modelowanego ● Ostrożnie z interpretacją wyników - możliwość błędu metodycznego - statystyka ● Projekty symulacyjne są czasochłonne
symulacja Zalety	● Eksperymentowanie na systemie rzeczywistym jest kosztowne a często niebezpieczne lub niemożliwe, ● Eksperymentowanie z systemami hipotetycznymi, ● Symulacja komputerowa jest niedestrukcyjna i zawsze powtarzalna, ● Rezultaty symulacji komputerowej są łatwe w analizie i późniejszym zastosowaniu (np. w optymalizacji).
System	Zbiór obiektów, powiązanych ze sobą relacjami w taki sposób, że stanowią one całość zdolną do funkcjonowania w określony sposób ● Podstawowe cechy systemu - granica systemu - wejście i wyjście - obiekty składowe - stan systemu - zdarzenie
System produkcyjny	stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny, eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu określonych produktów (wyrobów lub usług) w celu zaspokajania różnorodnych potrzeb konsumentów. Elementy systemu produkcyjnego ● Wektor wejścia X, w skład którego wchodzą wszystkie czynniki produkcji. ● Wektor wyjścia Y, w skład którego wchodzą wyroby, usługi, a także szkodliwe odpady produkcyjne zanieczyszczające środowisko. ● Procesu przetwarzania wektora wejścia w wektor wyjścia T, nazywanego procesem wytwórczym. ● Procesu zarządzania systemem. ● Sprzężeń materialnych, energetycznych i informacyjnych pomiędzy wyżej wymienionymi elementami składowymi systemu produkcyjnego
System ssący	to system produkcyjny napędzany faktyczną konsumpcją oraz sterowany zsynchronizowanymi sygnałami o potrzebie uzupełnienia materiału
Takt produkcji	okres czasu upływający pomiędzy wyprodukowaniem dwóch kolejnych gotowych wyrobów. Maksymalny takt obliczmy z zależności:
Typy organizacji wg Mintzerga typy organizacji Przyszłościowe	- struktora prosta (male firmy, sklepiki, zaklady rzemieslnicze itp.), biurokracja maszynowa (srednie i duze jednobranzowe przedsiebiorstwa, urzedy i insttucje panstwowe itp.), biurokracja profesjonalna (szkoly, szpitale przedsiebiorstwa projektowe, itp.), forma dywizjonalna (wilkie wielobranzowe koncerny), adhockracja (jednostki badawcze, agencje reklamowe, firmy konsultingowe, fundacje) ● Organizacje uczące się, ● sieciowe, ● wirtualne, ● biologiczne, ● fraktalne, ● holoniczne, ● holograficzne, ● hipertekstowe
Wąskie gardło	Taki element systemu produkcyjnego, który, pomimo iż jest wykorzystywany i zużywany w 100%, nie zapewnia osiągnięcia maksymalnej (możliwej) zdolności produkcyjnej. ● Wąskie gardło obejmuje takie elementy systemu produkcyjnego, które: - działają najwolniej - determinują wydajność całej linii produkcyjnej, - wytwarzają najwięcej braków, - najczęściej ulegają awariom - uniemożliwiają maksymalne wykorzystanie linii produkcyjnej. ● Sposoby wyeliminowania wąskich gardeł: - podział partii produkcyjnej na mniejsze „pakiety”, - inny podział operacji produkcyjnych, - zwiększenie mocy produkcyjnej na „wąskich gardłach”.
Wydziały technologiczne	● Stanowiska robocze rozmieszczone są zgodnie z technologią obróbki jaką oferują. ● Tworzy się osobne wydziały maszyn o zbliżonych funkcjach
wytwarzanie	polegające najczęściej na przemysłowym przetwarzaniu surowców i półwyrobów na wyroby przeznaczone na rynek mierniki wytwarzania ● EFEKTYWNOŚĆ ● PRODUKTYWNOŚĆ ● SKUTECZNOŚĆ ● SPRAWNOŚĆ
Zarządzanie	to sztuka bądź praktyka rozumnego stosowania środków dla osiągnięcia wyznaczonych celów. ● Podstawowe funkcje zarządzania: - planowanie, - organizowanie, - kierowanie (motywowanie), - kontrolowanie ● Funkcje zarządzania ● Planowanie to określenie optymalnej sekwencji przyszłych działań oraz środków niezbędnych do ich zrealizowania, tak aby osiągnąć wyznaczone cele organizacji ● Organizowanie to proces porządkowania, przydzielania, koordynowania działań i zasobów poszczególnych członków organizacji, które w najlepszy sposób pozwoli zrealizować określony plan ● Kierowanie to proces przewodzenia oraz motywowania członków organizacji tak, aby można było wspólnie osiągnąć cele wytyczone w funkcjach planowania i organizowania ● Kontrolowanie to proces zmierzający do zapewniania, żeby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi, to obserwacja i systematyczne wprowadzanie korekt do bieżących działań dla ułatwienia realizacji celów
Zdolność produkcyjna	maksymalna ilość produkcji, którą można osiągnąć w optymalnych warunkach techniczno-organizacyjnych i ekonomicznych

Podstawy zarządzania

1

---