STALKING

Stalking pochodzi z języka angielskiego i oznacza „podchody" lub „skradanie się". Pod koniec lat 80. XX wieku stalking zyskał dodatkowe negatywne znaczenie na skutek nowego zjawiska społecznego, jakim było obsesyjne podążanie fanów za gwiazdami filmowymi Hollywood. Obecnie stalking jest definiowany jako "złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się, czy prześladowanie, zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu".

Stalking jest często powiązany z czynami karalnymi tj. obrazą i zniewagą, zniszczeniem mienia, przemocą domową. Przykładowe zachowania definiowane jako stalking to śledzenie ofiary, osaczanie jej (np. poprzez ciągłe wizyty, telefony, smsy, pocztę elektroniczną, podarunki) i ciągłe, powtarzające się nagabywanie. Działania te są szczególnie niebezpieczne, gdy mogą przybrać formę przemocy fizycznej zagrażającej życiu ofiary.

Zachowania

- natrętne, fizyczne kontakty

- nękanie ( sms, Tel, mail)

-Nachodzenie w miejscu pracy i mieszkania

- obserwowanie

- śledzenie

- nachalne wręczanie kwiatów

-groźby

-zachowania agresywne

Ponadto dane zachowania można określić jako stalking jeśli;

-są zamierzone

-wywołują strach

-występują co najmniej trzydzieści dni

-powodują negatywne skutki psychiczno-relacyjne

-wciągają w ten proceder przyjaciół, znajomych, kolegów

Psychologiczny aspekt stalkingu

Stalking należy ujmować jako patologię miłości, okresla się także mianem obserwacyjnego prześladowania, może on nasuwać na myśl co najwyżej problemy stalkerów z kontrolą oraz akceptacją wolnego wyboru zastraszanej osoby.

Przykładowe zachowania;

-wzbudzanie emocjonalny niepokój

-paniczne zagrożenie

-strach ofiary

Cechy charakterystyczne stalkera;

-niska tolerancja na niepowodzenia i na brak akceptacji

- skłonności do zniekształcenia postrzegania rzeczywistości i błędnej interpretacji

-egozim i ogromna chęć zwrócenia na siebie uwagi

-brak empati

Typy narcyzów

-nienasycony -niespełniony, nieukontentowany, niewyżyty, nienasycony

- amant specjalny- amant, bawidamek, kochaś, lowelas, podrywacz, uwodziciel

- miłośc władzy

- ciało- przywiązuje dużą wagę do wyglądu swojego ciała

- awanturnik- awanturnik, poszukiwacz przygód, ryzykant, szukający przygody

-uwodziciel- miły egoistyczny

-fantasta- któremu ciągle wydaje się, że w jego życiu coś się wydarzy lub "ktoś", kto powie mu jak żyć

-cierpientik

-zbawiciel

Prawny aspekt stalkingu

W Polsce nie istnieje jeszcze jednolita prawna definicja stalkingu.

• Na dzień dzisiejszy w Polsce stalking nie jest przestępstwem, jedynie niektóre zachowania stanowiące ten rodzaj nękania mają znamiona przestępstwa i na tej podstawie możliwe jest prowadzenie postępowania karnego przeciwko

sprawcy.

• Mówiąc o sprawcy i ofierze stalkingu w kontekście karnym, wymiar sprawiedliwości koncentruje się na osobie sprawcy stosując sankcje popełnionych czynów, wybierając te (z wachlarza zachowań), które maja przesłanki czynów karalnych.

• Stalking może przerodzić się w inne przestępstwa (np. włamania, uszkodzenie ciała, zgwałcenia, zabójstwo)

MOBING

Zgodnie z definicją artykułu 943 §2 kodeksu pracy mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

W praktyce Mobbing może polegać na następujących działaniach:

1. ciągłym przerywaniu wypowiedzi, reagowaniu krzykiem i pomstowaniem, ciągłym krytykowaniu i upominaniu, upokarzaniu, stosowaniu pogróżek, unikaniu rozmów, niedopuszczaniu do głosu, traktowaniu jak powietrze, rozsiewaniu plotek i pomówień, ośmieszaniu, sugerowaniu choroby psychicznej, ograniczeniu możliwości wyrażania własnego zdania, oczernianiu za plecami, nieformalnym wprowadzeniem zakazu rozmów z nękanym pracownikiem, uniemożliwieniu komunikacji z innymi;

2. powierzaniu prac poniżej kwalifikacji i uwłaczających, odsunięciu od odpowiedzialnych i złożonych zadań, zarzucaniu pracą, lub nie dawaniu żadnych zadań lub ich odbieraniu, powierzaniu bezsensownych prac albo przekraczających możliwości i kompetencje lub szkodliwych dla zdrowia, zmuszaniu do wyczerpującej pracy, odizolowaniu miejsca pracy.

Co ważne - mobbing trwa w czasie. Przepisy nie określają jak ile czasu powinno trwać takie bezprawne zachowanie, przyjmuje się jednak, że nie jest to jednorazowe działanie. Musi się ono powtarzać wielokrotnie.
Należy podkreślić, że normalne kulturalne egzekwowanie wykonania poleceń nie stanowi mobbingu, bo podległość służbowa wynika z natury stosunku pracy. To samo dotyczy uzasadnionej kontroli wykonywanej pracy. Mobbingiem nie jest również kontrolowanie pracowników w celu zapobieżenia wynoszenia mienia pracodawcy, jeżeli jest to zwyczajowo przyjęte lub uregulowane w przepisach wewnętrznych i pracownicy są uprzedzeni o tym fakcie.

Cel - kosekfencje
Mobbing to bezprawne, systematyczne i długotrwałe zachowanie jednej lub kilku osób, podejmowane bez powodu lub z błahego powodu, skierowane przeciwko pracownikowi, godzące w jego dobra prawnie chronione, mające często na celu zmuszenie pokrzywdzonego do odejścia z pracy.
Nękany pracownik pracuje mniej efektywnie, brak mu motywacji, aż w końcu zmienia pracę. Zdarzają się nawet samobójstwa spowodowane mobbingiem.

-obniżona samoocena

-zaburzenia zdrowia psychicznego

-zaburzenia cometryczne

Sprzyja atmosfera w firmie

Mobbingowi sprzyjają niejasne kryteria oceny pracownika, brak związku między wynagrodzeniem, a wynikami pracy oraz koncentracja władzy w rękach przełożonego, w szczególności brak nadzoru przełożonych nad średnim i wyższym personelem zarządzającym, co powoduje ciche przyzwolenie na bezkarne manipulowanie przepisami i naginanie zasad zarządzania.
Istotna jest również sytuacja na rynku pracy, głównie zagrożenie bezrobociem, pogarszające się warunki materialne większości społeczeństwa, obniżanie kosztów własnych firmy, maksymalne wykorzystanie pracownika za minimalną płacę.
Przemoc w pracy może istnieć za przyzwoleniem otoczenia, czasem bez wiedzy szefostwa. Mobbing może stosować nie tylko pracodawca, ale również bezpośredni przełożony czy inny pracownik ("kolega z pracy"). Zdarzają się również przypadki, że ofiarą jest pracodawca.

Chronieni tylko pracownicy na etacie

Na mocy przepisów o mobbingu zawartych w kodeksie pracy ochronie podlega tylko pracownik. Osoba ubiegająca się o zatrudnienie nie może więc powoływać się na mobbing. Oznacza to również, że osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia czy o dzieło nie podlegają takiej ochronie. Swoich roszczeń mogą dochodzić na podstawie przepisów kodeksu cywilnego wskazując naruszenie dóbr osobistych, doznaną szkodę itp.

Pracownik może żądać zadośćuczynienia pieniężnego, a razie powstania szkody lub (i) rozwiązania umowy - również odszkodowania. Na pracowniku spoczywa obowiązek udowodnienia przed sądem, że był nękany.
Istnieją spory odnośnie wysokości rekompensaty. Czy obejmuje ona tylko rozstrój zdrowia (uszczerbek na zdrowiu) czy całą doznaną krzywdę. W tym drugim przypadku może obejmować zadośćuczynienie za doznane krzywdy oraz typowe odszkodowanie związane z poniesionymi kosztami (koszt leczenia, psychoterapeuty, leków). Kwotę ustala sąd. Może on przyznać sumę wskazaną przez pracownika lub ją zmienić według swojego uznania.
Spory istnieją również odnośnie możliwości jednoczesnego dochodzenia praw na drodze kodeksu pracy i prawa cywilnego. Na podstawie kodeksu cywilnego można domagać się nie tylko zadośćuczynienia, ale również zwrotu kosztów leczenia, kosztów koniecznych do przygotowania się do nowego zawodu oraz renty w przypadku utraty zdolności do pracy zarobkowej.

Mobing wg LEYMANA

Terror psychiczny w miejscu pracy, które angazuje wrogie nastawienie nie etyczne komunikowanie się, systematyczne podtrzymywane pzez jedna osobę lub kilka osób w stosunku do innej co w konsekwencji spycha ofiarę do pozycji uniemożliwiającej jej obrone

Mobing wg Bjorkvist

Powtzrające się działania mające na celu wyżądzenie bólu skierowane wobec jednej osoby bądź grupy osób, które z jakiegoś powodu nie są zdolne obronić się przed nimi

Mobing wg Zapfit

Jako eksperymentalne stresujące sytuacje w pracy bądź konsekwencją działań podejmowanych raczej przez grupę osób niż jednostkę w stosunku do określonej osoby i jako zjawosko charakterystyczne dla społecz, które prowadzi doeksolacji do pomniejszenia się równowagi sił.

Mobbingujący to osoba, która:

• traktuje innych instrumentalnie,

• nie odczuwa wyrzutów sumienia z powodu wykorzystywania i poniżania innych,

• nie ma zdolności empatii,

• deprecjonując i poniżając innych dowartościowuje się,

• posiada wyolbrzymione poczucie własnej wartości,

• nie przyjmuje do wiadomości krytyki swoich działań,

• egoista i autokrata,

• podstępny, tchórzliwy i zakłamany,

• sam udaje ofiarę.

Cel mobbingu jest dość klarowny - wyizolowanie ofiary ze środowiska, w którym pracuje, odarcie jej z godności, ośmieszanie, poniżanie.

Mobber dąży do zmniejszenia znaczenia pracy i poczucie wartości innych pracowników, zarówno pojedynczych, jak i całej grupy. Bardzo często problem mobbingu powstaje tam, gdzie istniały poważne problemy organizacyjne będące przyczyną rodzenia się konfliktów. Konflikty wynikały także z walki o władzę ? przegrany stawał się ofiarą, kozłem ofiarnym.

Zachowania mobbingowe wg podziału H. Leymanna:

• Działania utrudniające proces komunikowania się,

• Działania wpływające negatywnie na relacje społeczne,

• Działania naruszające wizerunek ofiary,

• Działania uderzające w pozycję zawodową ofiary,

• Działania uderzające w zdrowie ofiary,

Działania utrudniające proces komunikowania się:

• Ograniczanie lub utrudnianie ofierze możliwości wypowiadania się,

• Ciągłe przerywanie wypowiedzi,

• Reagowanie na wypowiedzi ofiary krzykiem, wyzwiskami,

• Ciągłe krytykowanie wykonywanej pracy i życia osobistego,

• Nękanie przez telefon,

• Stosowanie gróźb ustnych i pisemnych,

• Prezentowanie poniżających i obraźliwych gestów,

• Brak wypowiedzi wprost,

• Stosowanie aluzji i zawoalowanej krytyki,

Działania wpływające negatywnie na relacje społeczne:

-Unikanie przez przełożonego kontaktu z ofiarą, rozmów z nią,

-Ograniczanie możliwości wypowiadania się ofiary,

-Fizyczne i społeczne izolowanie ofiary,

-Ostentacyjne ignorowanie i lekceważenie.

Działania zaburzające wizerunek ofiary:

• Obmawianie, rozsiewanie plotek, ośmieszanie,

• Sugerowanie zaburzeń psychicznych, kierowanie na badania psychiatryczne,

• Żartowanie i wyśmiewanie życia prywatnego,

• Parodiowanie sposobu chodzenia, mówienia, gestów ofiary,

• Atakowanie poglądów politycznych lub przekonań religijnych,

• Wyśmiewanie i atakowanie ofiary ze względu na jej narodowość,

• Obrażanie słowne w postaci wulgarnych przezwisk lub innych upokarzających wyrażeń,

• Insynuacje o charakterze seksualnym.

Działania uderzające w pozycję zawodową ofiary:

• Wymuszanie wykonywania zadań naruszających godność osobistą,

• Kwestionowanie podejmowanych przez ofiarę decyzji,

• Nie przydzielanie żadnych zadań do realizacji,

• Przydzielanie zadań bezsensownych, zbędnych,

• Przydzielanie zadań poniżej kwalifikacji i kompetencji,

• Przydzielanie zadań zbyt trudnych, przerastających kompetencje i możliwości,

• Ciągłe przydzielanie nowych zadań,

• Odbieranie zadań przekazanych do realizacji,

• Wydawanie absurdalnych, sprzecznych poleceń.

Działania uderzające w zdrowie ofiary:

• Groźby użycia siły fizycznej o nieznacznym nasileniu,

• Stosowanie przemocy fizycznej o nieznacznym nasileniu

• Znęcanie się fizyczne,

• Działania o podłożu seksualnym, wykorzystywanie seksualne,

• Przyczynianie się do powstawania strat materialnych powodowanych przez ofiarę,

• Wyrządzanie szkód psychicznych w miejscu pracy lub miejscu zamieszkania ofiary.

Mobbing to także:

Fizyczne znęcanie się poprzez:

-Brak współpracy pracowniczej przy dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów.

-Ponadwymiarowo czasowo (ponad 8 godzin) obciążenie pracą ponadnormatywne ilościowo obciążenie pracą poprzez przydzielanie dodatkowych zadań, np. sprzątanie, przy tolerowaniu przez kierownika działu- ignorowania zadań przez pozostałą załogę.

-Utrudnianie pracy- celowe i świadome przez pracowników poprzez np. chowanie skanera i maskownicy, blokowanie eksploatacji wózka do przewożenia ciężarów.

-Obciążenie pracą na wysokości (brak dopuszczenia przez lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę nad pracownikami)

-Tolerowanie przez kierownika działu negatywnych zachowań wybranej grupy pracowników, np. samowolne wcześniejsze opuszczenie stanowiska pracy, napastliwe zaś reagowanie na niedociągnięcia osoby opiniowanej.

-Brak dni wolnych od pracy.

-Odmowa przyjmowania zwolnień lekarskich przez kierownika działu.

-Uraz nogi poprzez celowe najechanie wózkiem przez pracownika, zlekceważenie przez kierownika działu wypadku przy pracy.

Psychiczne znęcanie się poprzez:

-Wyzwiska przez pracowników od donosicieli, kapusiów

-Niegrzeczne, niesprawiedliwe krytyczne wypowiadanie się kierownika o wykonywanej pracy w obecności wszystkich pracowników

-Groźby o karaniu- dowód ustalenie

-Bezpodstawne z naruszeniem prawa ukaranie

-Wymuszone przez pracownika działu podpisów potwierdzających przyjęcie kary

-Izolacja- wyrzucenie z pracy, zakaz wstępu na teren zakładu

KATEGORIE MOBBINGU WG LEYMANN'A

KATEORIA I Wpływ na procesy komunikacji i na możliwości wyrażania poglądów	KATEGORIA II Ataki na relacje społeczne	KATEGORIA III Ataki na reputację	KATEGORIA IV Pogarszanie warunków pracy i zamieszkania		KATEGORIA V Bezpośrednie ataki na zdrowie
ograniczenie możliwości wyrażania własnego zdania	nieformalne wprowadzenie zakazu rozmów z ofiarą oczernianie za plecami	zlecanie zadań skrajnie różnych, nie powiązanych ze sobą	zmuszanie do wyczerpującej pracy		stosowanie pogróżek dotyczących przemocy fizycznej
permanentne przerywanie wypowiedzi	uniemożliwienie komunikacji z innymi	rozgłaszanie plotek i pomówień	odsunięcie od odpowiedzialnych i złożonych zadań		stosowanie niegroźnych aktów agresji dla zastraszenia
krytyka pracy i życia prywatnego	odizolowanie miejsca pracy	wyśmiewanie	zlecanie zadań nie mających znaczenia		Stosowanie niegroźnych aktów agresji dla zastraszenia
głośne upominanie, krzyczenie	ofiara jest "niewidzialna"	traktowanie ofiary jako niepoczytalnej	zlecanie zadań poniżej kwalifikacji		nadużycia fizyczne
werbalne groźby		zmuszenie do badań psychiatrycznych	wyrządzanie krzywd mających wpływ na efekt finansowy		przemoc seksualna
pisemne groźby		wyśmiewanie "choroby"	niszczenie dóbr materialnych w miejscu pracy i domu
przemoc przez telefon		przedrzeźnianie, np. sposobu chodzenia, głosu itp.			stosowanie niegroźnych aktów agresji dla zastraszenia
		wyśmiewanie poglądów politycznych i religijnych
		przesuwanie do prac obniżających samoocenę (za trudne lub za łatwe)
		kwestionowanie kompetencji
		kwestionowanie decyzji
		insynuacje seksualne
		stosowanie obrażających przezwisk

BYLING

Słowo bullying jest rozumiane najczęściej jako tyranizowanie, z intencja skrzywdzenia drugiej osoby. Agresywny akt w dużej mierze nie jest wynikiem prowokacji i powtarza sie na przestrzeni jakiegoś czasu. Określany jest często jako, celowe, powtarzalne i nie prowokowane zachowania agresywne jednego lub grupy sprawców wobec ofiary; z zamiarem sprawienia jej bólu fizycznego, przykrości, poniżenia lub przerażenia jej, najczęściej w obliczu grupy „widzów” z wyraźna nierównowaga sił - niemożnością obronienia sie ofiary i poczuciem bezkarności sprawcy.

Rozpatrując bliżej to zjawisko, możemy rozróżnić kilka odmian bullyingu:

1) bullying bezpośredni

a) fizyczny - popychanie, plucie, kopanie, uderzanie, zabieranie i chowanie rzeczy, zmuszanie do wykonywania poniżających, ośmieszających lub odrażających czynności, w tym kopro i uro-filnych i seksualnych;

b) słowny (emocjonalny) - grożenie, ponizanie przez przezywanie, wyśmiewanie, robienie min i prowokowanie;

2) Bullying posredni (ukryty)

a) relacyjny - obmawianie, rozpuszczanie plotek, namawianie innych do izolacji

ofiary, odrzucania jej i ignorowania;

b) cyber bullying - umieszczanie w sieci (e-maile, blogi, itp.) oszczerczych

informacji.

Sprawcami bullyingu zwykle sa osoby impulsywne, dominujące, bez empatii, postrzegające pozytywnie przemoc, łaknący społecznego prestiżu z wysoka samoocena.

Ofiarami staja sie najczęściej osoby, o następujących cechach: małe poczucie bezpieczeństwa, lekowe, o niskim wskaźniku więzi rówieśniczych, niskim poczuciu kompetencji, czasem outsider.

Sekta

Sekta to grupa społeczna izolująca się od reszty społeczeństwa z silnie akcentowaną rolą przywódcy.

W sekcie obowiązuje rygoryzm

Totalność

Przywódczość

Ideologie

Lider w sekcie nazywani SA guru, wodzowie charakteryzują się strojem i bogactwem

TYP A tęskniący, chwiejny

TYP B podatny, antagonista

TYP C - krytyczny, realista

Narażone sa

-dzieci

-samotne matki

- osoby poszukujące wartości życia

-wrażliwi

-zaburzenia ano oceny

- osoby sławne

- bezrobotne

- nadwrażliwe

Paleczny ( 5 typów osobowości)

- osobowość ekapirystyczna

- osobowość poszukująca

- osobowość wahająca się

- osobowość autorytarna

- osobowość marzycielsko-utopijna

---