WYKúAD 01, licencjat, rok 3, Zaawansowana rachunkowosc zarzadcza


WYKŁAD 1

Temat: BUDŻET JAKO INSTRUMENT ZARZĄDZANIA

Zagadnienia:

  1. Koncepcja zarządzania z wykorzystaniem budżetów

  2. Pojęcie budżetu

  3. Istota kontroli budżetowej

  4. Planowanie strategiczne, taktyczne, operacyjne i budżetowanie

Literatura:

  1. Controlling w przedsiębiorstwie, pr. zb. pod red. E. Nowaka, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk, 2003.M.

  2. Krawczyk W., Bek - Gaik B., Łada - Cieślak M. Budżetowanie działalności przedsiębiorstw. Agencja Wydawniczo - Poligraficzna, Kraków, 2001.

  3. Dobija, Rachunkowość zarządcza i controlling, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002;

  4. Rachunkowość w controllingu przedsiębiorstwa, pr. zb. pod red. E. Nowaka, PWE, Warszawa 1996;

  5. Wnuk T. Zarządzanie kosztami. Budżetowanie i kontrola. INFOR Sp. z o.o., Warszawa, 2002.

  6. C. Drury, Rachunek kosztów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002;

  7. S. Sojak, Rachunkowość zarządcza, Dom Organizatora TNOiK, Toruń, 2003;

  8. W. Brzezin, Ogólna teoria rachunkowości, WSHiP w Warszawie, Warszawa 1998;

  9. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, pr. zb. pod red. G.K. Świderskiej, Difin, Warszawa 2003;

Zarządzanie jednostką gospodarcza jest procesem złożonym, wymagającym przewidywania warunków przyszłego i skutków obecnego działania. Zarządzający przedsiębiorstwem, bez względu na jego wielkość, chcą wiedzieć, jakie zasoby będą musiały być zaangażowane, aby zrealizować cele strategiczne i operacyjne przedsiębiorstwa. Dysponowanie istotnymi informacjami o charakterze planowym jest zatem dla zarządzających kluczem do sukcesu, natomiast planowanie jest procesem niezbędnym do uzyskania takich informacji.

W ogólnym ujęciu planowanie utożsamiane jest z działaniami mającymi na celu opisywanie celów długoterminowych i krótkoterminowych oraz ustalanie sposobów ich realizacji. Z uwagi na horyzont czasowy wyróżnia się planowanie strategiczne, taktyczne i operacyjne. Długi horyzont planowania strategicznego oznacza, że ujęte w nim cele mogą mieć jedynie charakter jakościowych opisów, natomiast przełożenie ich na działania operacyjne i skwantyfikowanie, czyli wyrażenie w formie ilościowej lub wartościowej (kategorie przychodów i kosztów) ma miejsce dopiero poprzez budżetowanie i związaną z nim kontrolę wykonania zadań.

  1. Koncepcja zarządzania z wykorzystaniem budżetów

Szybki rozwój techniki i produkcji masowej, jaki miał miejsce na przełomie XIX i XX wieku spowodował dążenie właścicieli przedsiębiorstw do maksymalnego wykorzystania korzyści wynikających ze wzrostu wydajności pracy, poprawy organizacji pracy i minimalizacji kosztów wytwarzania. Okres ten przyniósł zainteresowanie nie tylko zagadnieniami rachunku kosztów, ale także planowaniem i kontrolą. Przyczyn wzrostu zainteresowania tymi zagadnieniami można dopatrywać się:

W takich warunkach zauważono, że żadna dziedzina działalności nie może być pozostawiona przypadkowi. Intuicyjne działanie przedsiębiorstw miało ustąpić miejsca procesowi przekształcania planów w zadania zatwierdzone do wykonania i umożliwić kontrolowanie stopnia realizacji tych zadań. Pojawiła się nowa koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem, którą można określić jako budżetową metodę zarządzania lub krócej budżetowaniem.

Koncepcja ta opierała się na założeniu, że narzędziami efektywnego kierowania jednostką gospodarczą są:

Wykorzystywanie formalnie opracowywanych i zatwierdzanych budżetów w przedsiębiorstwach rozpoczęło się w pierwszej dekadzie XX wieku. Jako pierwszy budżetowanie operacyjne i kapitałowe wprowadził Pierre Du Pont w zarządzanej przez siebie firmie General Motors. Zainteresowanie budżetowaniem objęło nie tylko kontynent amerykański. Również państwa europejskie (przede wszystkim Anglia i Niemcy) zastosowały budżety do zarządzania operacyjnego.

  1. Pojęcie budżetu

Pomimo dużej powszechności występowania w praktyce oraz znacznego dorobku teoretycznego rozumienie pojęć: budżet i budżetowanie nie jest jednoznaczne. Wynika to przede wszystkim z faktu, że budżetowanie znajduje zastosowanie w praktyce przedsiębiorstw oraz w instytucjach rządowych, samorządowych i społecznych. Ta różnorodność zastosowania sprawia podstawowe trudności w jednoznacznym zdefiniowaniu tych pojęć. W literaturze przedmiotu można spotkać następujące stanowiska dotyczące budżetów i budżetowania:

W ramach tych dwóch stanowisk różne jest także spojrzenie na budżety w kontekście stosowanych miar:

Podzielone są również opinie dotyczące tzw. zadaniowości budżetów, a więc:

Występują także różnice w kwestii długości okresów objętych budżetowaniem:

Budżet kojarzy się zwykle z zestawieniem wpływów i wydatków państwa lub jednostki samorządu terytorialnego zatwierdzonym przez powołane do tego władze. Natomiast dla naszych potrzeb budżet należy interpretować jako plan działania prezentujący sposób alokacji zasobów, wyrażony w formie ilościowej (jednostki naturalne) lub wartościowej (jednostki pieniężne), sporządzany na okres roku lub okresy krótsze, przyjęty (zaakceptowany)do realizacji, stworzony i realizowany przy udziale pracowników poszczególnych szczebli zarządzania, bieżąco kontrolowany i modyfikowany.

Budżetowanie należy definiować jako proces wykraczający poza czynności związane z tworzeniem i zatwierdzaniem budżetów, obejmujący swym zakresem także kontrolę budżetową.

Aby lepiej zrozumieć budżetowanie, należy zastanowić się, jakie miejsce zajmuje ono w procesie zarządzania - schemat 1.

  1. Istota kontroli budżetowej

  2. Planowanie strategiczne, taktyczne, operacyjne i budżetowanie

Koncepcja budżetowania powstała na początku XX wieku i do chwili obecnej jest stosowana przez większość przedsiębiorstw funkcjonujących w gospodarce rynkowej.

9

5


Wyszukiwarka